Życiorys
Po ukończeniu studiów w zakresie filologii klasycznej na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie,w latach 1939-1941 uczył w Samborze.Tam został uwięziony w getcie żydowskim,z którego uciekł w 1943 r.a następnie się ukrywał.W latach 1944-1945 był w LWP korespondentem wojennym Dziennika"Pancerni",zdemobilizowanym w stopniu podporucznika.W latach 1946-1948 przebywał w Paryżu.W latach 1948-1949 pracował w Redakcji Tygodnika"Odrodzenie"w Warszawie.Od 1974 r.profesor literatury polskiej na Uniwersytecie Warszawskim.Od 1949 r.był żonaty z malarką Erną Rosenstein(1913–2004),z którą miał syna Adama(ur.1950 r.)fizyka,działacza politycznego i społecznego.Artur Sandauer w okresie 1947-1949 występował aktywnie przeciwko socrealizmowi,w efekcie czego otrzymał zakaz publikowania,który obowiązywał do końca okresu stalinowskiego.Jego cykl publikacji z 1957 r.a potem książka pt."Bez taryfy ulgowej"były zwrotem rozpoczynającym odejście od oficjalnie obowiązującej doktryny socrealizmu.Przy okazji,fachowy,kolejarski termin"bez taryfy ulgowej"przyjął się w języku potocznym.Ponieważ cenzura uniemożliwiała druk pierwszych artykułów tego cyklu,ukazywały się one początkowo w Kulturze Paryskiej.Sandauer był pierwszym polskim pisarzem mieszkającym w kraju,który odważył się publikować w Kulturze Paryskiej.W 1964 r.był jednym z sygnatariuszy tzw.listu 34 listu protestacyjnego 34 intelektualistów skierowanego do Prezesa Rady Ministrów przeciwko zaostrzaniu cenzury.Mimo,że nigdy nie należał do PZPR,po wprowadzeniu stanu wojennego przyjął członkostwo w Narodowej Radzie Kultury organizacji,która poparła gen.Jaruzelskiego.Sandauer bronił twórczości Gombrowicza w Polsce w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych(walczył również o pamięć i uznanie dzieła Schulza).W Dzienniku Gombrowicza znajduje się kilka fragmentów odnoszących się do Sandauera,utrzymywali oni bowiem regularną korespondencję,której część opublikowana została w Cahier de l’Herne przez Sandauera.Zmarł z powodu glejaka mózgu.
Działalność naukowa
Sandauer,zainteresowany problematyką żydowską m.in.ze względu na swoje żydowskie korzenie,wprowadził do języka polskiego termin allosemityzm,oznaczający postrzeganie Żyda jako innego,egzotycznego:allosemityzm polega(...)na wyróżnianiu tego pochodzenia,na przeświadczeniu o jego wyjątkowości i stanowi ogólna bazę,z której można wysnuć zarówno anty jak i filosemickie wnioski idea ta została przejęta przez Zygmunta Baumana w artykule Allosemitism:Premodern,Modern, Postmodern.
Termin autotematyzm
Sandauer wprowadził pojęcie autotematyzmu jako umieszczenie przez autora własnych czynności twórczych,na tym samym poziomie,co powieściowych wydarzeń,a tym samym łączeniu fikcji i autentyczności.Jako pierwsze powieści autotematyczne Sandauer wymienia Fałszerzy André Gide'a i Pałubę Karola Irzykowskiego.W poezji natomiast rozumie autotematyzm jako liryzację wypowiedzi poetyckiej,uwypuklającą obecność autora w tekście.Za ważniejszego twórcę wykorzystującego tę technikę Sandauer uważa Paula Valéry'ego.
Książki
- Utwory prozatorskie:Śmierć liberała(1949 r.)
- Poeci trzech pokoleń(1955 r.)
- Moje odchylenia(mętniackie,kosmopolityczne,formalistyczne)(1956 r.)
- O jedności treści i formy(1952-1953,opublikowany w 1957 r.)
- Bez taryfy ulgowej(1959 r.)
- Zapiski z martwego miasta.Autobiografie i para biografie(1963 r.)
- Dla każdego coś przykrego(1966 r.)zmieniony tytuł drugiego wydania książki Bez taryfy ulgowej(kolejne wydanie pod tytułem pierwotnym)
- Samobójstwo Mitrydatesa(1968 r.)
- Liryka i logika(1969 r.)
- Matecznik literacki(1972 r.)
- Studia biblijne Bóg,Szatan,Mesjasz i...?(1977 r.)
- Zebrane pisma krytyczne(tom 1-3,1981 r.)
- O sytuacji pisarza polskiego pochodzenia żydowskiego w XX wieku(1982 r.)
- Pisma zebrane(tom 1-4,1985 r.)
- Autobiografia Byłem...(wydana 1991 r.)
- Księga Rodzaju
- Johann Wolfgang Goethe Faust:tragedii część pierwsza
- Arystofanes Chmury,Żaby,Ptaki
- Ajschylos Agamemnon
- Sofokles Edyp królem
- Eurypides Elektra
- Teokryt Sielanki
- Rainer Maria Rilke Poezje
- Władimir Majakowski Dobrze,Łaźnia
- Antoni Czechow Trzy siostry,Wujaszek Wania,Iwanow
- antologia Poeci rosyjscy
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz