Życiorys
Urodził się jako czwarte dziecko Augusta Turowicza,sędziego,radcy prawnego,działacza Akcji Katolickiej oraz Klotyldy z domu Turnau.W 1930 r.ukończył III Gimnazjum im.Króla Jana Sobieskiego(dziś II LO w Krakowie) i rozpoczął studia na Politechnice Lwowskiej.W 1932 r.stanął na czele oficjalnego biuletynu lwowskiego środowiska Stowarzyszenia Katolickiej Młodzieży Akademickiej,,Odrodzenie''Dyszla w Głowie.Jako student Politechniki publikował również na łamach Życia Technickiego.W 1934 r.został studentem wydziału filozofii i historii Uniwersytetu Jagiellońskiego.Jego artykuły były drukowane na łamach Odrodzenia,a w 1936 r.opublikował O Maritainie czyli o najlepszym katolicyzmie w Prosto z Mostu jako odpowiedź na artykuł Adama Doboszyńskiego,który również ukazał się w tym tygodniku.W 1937 r.po raz drugi objął funkcję redaktora naczelnego tym razem czasopisma Historia.Na początku 1939 r.rozpoczął pracę w krakowskim dzienniku Głos Narodu,a w lipcu tego roku został jego redaktorem naczelnym,którym był do ostatniego wydanego numeru,czyli do 3 września 1939 r.W czasie okupacji niemieckiej współpracował z polityczno-wojskową katolicką organizacją podziemną Unia.
Tygodnik Powszechny
Od założenia w 1945 roku współtworzył Tygodnik Powszechny.Podpisał list Komisji Intelektualistów i Działaczy Katolickich z 6 listopada 1950 roku do intelektualistów francuskich,wyrażający solidarność i propozycję współpracy.W 1953 r.za odmowę publikacji nekrologu Stalina w numerze z 8 marca Tygodnik Powszechny został zamknięty.Następnie przejął go PAX i 10 lipca 1953 r.ukazał się pierwszy numer zredagowany przez ludzi z nim związanych.Po dojściu do władzy przez Władysława Gomułkę w 1956 r.pismo zostało zwrócone prawowitej redakcji.W 1957 r.publikuje artykuł komentujący walki frakcyjne w PZPR i piętnujący antysemityzm(„Antysemityzm”,nr 11 Tygodnika Powszechnego z 17 marca 1957).W 1962 r.zostaje korespondentem specjalnym TP na soborze watykańskim II.W 1964 r.Jerzy Turowicz podpisał List 34 sprzeciwiający się narastającym ograniczeniom wolności słowa.W czasie kiedy był redaktorem naczelnym"Tygodnika Powszechnego"pismo uzyskało duże znaczenie i prestiż,a w latach 80 stało się nieformalnym organem prasowym środowisk opozycyjnych.
Działalność społeczna i polityczna
W latach 1960–1990 prezes Społecznego Instytutu Wydawniczego ZNAK.Był uczestnikiem obrad Okrągłego Stołu.Wchodził w skład władz ROAD,Unii Demokratycznej i Unii Wolności.Działacz ruchu soborowego,aktywnie wspierał środowiska propagujące zmiany posoborowe w Kościele katolickim.Swoim przemyśleniom na temat Kościoła i II Soboru Watykańskiego dał wyraz w książce"Kościół nie jest łodzią podwodną".W 1999 r.Wydawnictwo Znak wydało cykl jego artykułów zamieszczonych w Tygodniku Powszechnym pt.Bilet do raju.Był członkiem m.in.Klubu Inteligencji Katolickiej,Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich(od 1990 r.honorowy prezes),Związku Literatów Polskich(do 1983 r.) i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich(od 1989 r.)polskiego PEN Clubu,Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów,Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Izraelskiej oraz honorowym przewodniczącym Rady Etyki Mediów.
Życie prywatne
Miał sześcioro rodzeństwa,w tym dwóch braci ks.Juliusza Turowicza i o.Bernarda(Andrzeja)Turowicza.Z małżeństwa z Anną z Gąsiorowskich(1916-2000),córką Janusza Gąsiorowskiego i Zofii Kernowej miał trzy córki:Elżbietę(zamężną Jogałłę),Joannę(zamężną Piasecką) i Magdalenę(zamężną Smoczyńską).Był teściem Wojciecha Smoczyńskiego i Jerzego Jogałły oraz dziadkiem Wawrzyńca Smoczyńskiego.Turowicz zmarł wskutek zawału serca.Pochowany został na tynieckim cmentarzu parafialnym.
Nagrody,odznaczenia i wyróżnienia
Z okazji 25-lecia Polski Ludowej odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski w 1969 roku.Z okazji 30-lecia powstania PRL odznaczony w 1974 roku Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.Był odznaczony m.in.Orderem Orła Białego(1994 r.)Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu św.Grzegorza Wielkiego(1987 r.)Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski(1992 r.)Komandorią Orderu Palm Akademickich Republiki Francuskiej(1994 r.)Srebrnym Medalem Cracoviae Merenti(1995 r.)Wielkim Krzyżem Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec(1995 r.)oraz Orderem Ecce Homo(1999 r.pośmiertnie).Był laureatem Nagrody Fundacji Jurzykowskiego(1978 r.)Nagrody SDP im.Bolesława Prusa(1981 r.)nagrody im.Parandowskiego(1988 r.)nagród im.Gandhiego(1988 r.)im.Adolfa Bocheńskiego(1992 r.)oraz nagrody specjalnej PEN Clubu(1996 r.)Był doktorem honoris causa m.in.Boston College,Yale University i Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Upamiętnienie
Jest patronem m.in.ulicy w Krakowie,Akademii Teatralno-Wokalnej w Lublinie i ronda w Warszawie.W 1998 r.Maria Zmarz-Koczanowicz zrealizowała film pt."Zwyczajna dobroć",opowiadający o Jerzym Turowiczu.Rok 2012 został ogłoszony Rokiem Jerzego Turowicza.Od 2013 roku Fundacja Jerzego Turowicza za wybitne i oryginalne dzieło literackie,naukowe,plastyczne,muzyczne,teatralne lub filmowe,znajdujące się w kręgu tematów,do których Jerzy Turowicz wracał w swojej publicystyce i działalności publicznej oraz reprezentujące wartości,które były mu bliskie przyznaje nagrodę jego imienia.Laureatką pierwszej edycji została Joanna Olczak-Ronikier.
Wybrane publikacje
- Jerzy Turowicz,Chrześcijanin w dzisiejszym świecie,Wyd."Znak",Kraków 1964 r.(wstępem opatrzył Karol Wojtyła)
- Jerzy Turowicz,Kościół nie jest łodzią podwodną,wyb. i red.Józefa Hennelowa(publicystyka z lat 1964–1987),Wyd."Znak",Kraków 1990 r.ISBN 83-7006-140-0
- Jerzy Turowicz,Bilet do raju,Wyd."Znak",Kraków 1999 r.ISBN 83-7006-907-X
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz