Życiorys
Był synem Henryka,oficera Sztabu Generalnego Cesarskiej i Królewskiej Armii i generała brygady Wojska Polskiego oraz Stanisławy z Malinowskich,która pochodziła z Wilna.Rodzice często zmieniali miejsce zamieszkania.Przebywali w Lidzie,Wilnie,Toruniu,Modlinie i Krakowie.W latach 1924–1926 uczył się w toruńskim gimnazjum.W Krakowie uczęszczając do Gimnazjum im.Bartłomieja Nowodworskiego poznał swoją przyszłą żonę Barbarę Birtusównę(ślub wzięli w grudniu 1938 r.)W 1933 r.rozpoczął studia ekonomiczne w SGH w Warszawie.W 1935 r.debiutował w„Tempie Dnia”krótką humoreską.Po ukończeniu studiów dostał pracę w Hucie Laura w Katowicach,którą przerwał w nie do końca wyjaśnionych okolicznościach i których efektem była emigracja.W marcu 1939 r.wyjechał z żoną do Francji,do Châtillon pod Paryżem.Bobkowscy mieli się tam zatrzymać na krótko,tylko do czasu otrzymania wiz do Argentyny,gdzie Bobkowski miał podjąć pracę w przedstawicielstwie Polskiego Exportu Żelaza w Buenos Aires.Wybuch II wojny światowej pokrzyżował te plany.7 września 1939 Andrzej Bobkowski zgłosił się do Wojska Polskiego we Francji,ale nie został przyjęty.W tym czasie utrzymywał się z handlu.Założył też(jako„Bobkowski,Chlorcio i Spółka”)polską pralnię pod wezwaniem Ducha Świętego opisaną w zabawny sposób we wspomnieniach.W styczniu 1940 r.zamknął swój interes i podjął pracę we francuskiej fabryce amunicji jako robotnik.Wkrótce został jednak oddelegowany do pracy w Biurze Polskim reprezentował interesy polskich robotników zatrudnionych we Francji.W czerwcu 1940 r.tuż przed wejściem Niemców do Paryża,został ewakuowany na południe Francji.Większość podróży przemierzył na rowerze.Opis i przemyślenia podczas tej wędrówki stały się osią dzieła jego życia dzienników"Szkice piórkiem".Po klęsce Francji pracował w biurze likwidacyjnym swojej fabryki.Prowadził również tajną pomoc dla polskich robotników.Ponownie podjął pracę w Biurze Polskim przy Atelier de Construction de Chatillon w Paryżu.W latach 1945–1946 pracował w polskiej YMCA,podejmując się jednocześnie innych zajęć zarobkowych(przez krótki czas prowadził księgarnię polską oraz trudnił się naprawą rowerów).Wraz z Andrzejem Chciukiem redagował pismo„Razem Młodzi Przyjaciele”,działał w organizacji Niepodległość i Demokracja,a także współpracował z Józefem Czapskim w paryskiej placówce II Korpusu.Od początku był w kręgu powstającej„Kultury”Jerzego Giedroycia.W 1947 r.opublikował swój esej Nekyja w pierwszym numerze„Kultury”.Publikował też w„Wiadomościach”londyńskich i do początku lat 50 XX wieku w pismach krajowych m.in.„Tygodniku Powszechnym”,„Twórczości” i „Nowinach Literackich”.25 czerwca 1948 wraz z żoną wyemigrował do Ameryki Środkowej i osiedlił się w Gwatemali.Żona uczyła tam rysunku i projektowała kostiumy,a Bobkowski rozpoczął pracę w biurze fabryki butów i jednocześnie rozwijał pasję modelarską.W 1949 r.w sklepie niemieckiego biznesmena,Bobkowski założył warsztat modelarski,a następnie otworzył własny interes Guatemala Hobby Shop,przemianowany później na Almacen Supermodelos.Zgromadził wokół siebie grono młodych entuzjastów modelarstwa i założył klub modelarski.W 1954 r.Bobkowski brał udział w światowych zawodach modeli latających w Stanach Zjednoczonych.W 1956 r.przyjechał na zawody do Szwecji,ale odwiedził także Szwajcarię,Niemcy i Francję.W 1957 r.nakładem Instytutu Literackiego w Paryżu ukazały się Szkice piórkiem,okupacyjny dziennik Bobkowskiego.Za opowiadanie"Spadek"pisarz dostał literacką nagrodę londyńskich„Wiadomości”.W tymże roku okazało się,że Bobkowski ma raka mózgu.W 1958 r.przeszedł pierwszą operację.Trzy tygodnie potem zapisał w dzienniku:"Wiem,że powinienem starać się nie myśleć,wrócić do normalnego życia natychmiast,gdy cięcie się zagoi.I wrócę.Ale chyba tylko na powierzchni.Na dnie będzie już zawsze tkwiło przygotowanie."Kolejne operacje mają miejsce w 1959 i 1960 r.W 1959 r.publikuje w 11 numerze„Kultury”dramat"Czarny piasek".Na wiosnę 1961 r.stan zdrowia Bobkowskiego znacznie się pogorszył,co sprawiło,że w kwietniu wyjechał do Stanów Zjednoczonych na leczenie i na narty.Zmarł po powrocie do Gwatemali w czerwcu 1961 r.Został pochowany w grobie rodzinnym doktora Quevedo,którego czterech synów od dwunastu lat uczył modelarstwa.Po śmierci męża Barbara Bobkowska przetłumaczyła m.in.fragmenty Notatnika modelarza,Czarny piasek,Lourdes i esej Józefa Czapskiego Querido Bob.Uporządkowała manuskrypty męża i posłała je do Maisons Laffitte.Korespondowała z Tymonem Terleckim,Mieczysławem Grydzewskim,Kazimierzem Wierzyńskim i Jerzym Giedroyciem.Barbara Bobkowska zmarła 22 września 1982,została pochowana w tym samym grobie co Andrzej Bobkowski(do jej trumny przeniesiono prochy męża).
Roman Zimand w posłowiu do krajowego wydania Szkiców piórkiem napisał:
Zapisy z owych czterech lat i trzech miesięcy wojny,wydane w 1957 r.przez Instytut Literacki pod tytułem Szkice piórkiem.Francja 1940-1944 to jedna z najwybitniejszych pozycji XX-wiecznej polskiej diarystyki,całe zaś fragmenty dziennika to po prostu znakomita proza.
Twórczość
- 1957 r.Szkice piórkiem(Francja 1940-1944)
- 1970 r.Coco de Oro.Szkice i opowiadania
- 1994 r.Opowiadania i szkice
- 1997 r.Jerzy Giedroyć Andrzej Bobkowski Listy 1946-1961
- 1997 r.Spadek
- 2002 r.Potłuczona mozaika.Andrzeja Bobkowskiego myśli o epoce
- 2003 r.Przysiągłem sobie,że jeśli umrę,to nie w tłumie:Korespondencja z Anielą Mieczysławską 1951-1961
- 2006 r.Listy do Tymona Terleckiego
- 2006 r.Z dziennika podróży
- 2007 r.Zmierzch
- 2008 r.Punkt równowagi
- 2008 r.Listy z Gwatemali do matki
- 2009 r.Ikkos i Sotion oraz inne szkice
- 2009 r.Tobie zapisuję Europę:Listy do Jarosława Iwaszkiewicza
- 2010 r.Andrzej Bobkowski Aniela Mieczysławska,Listy 1951-1961
W swojej twórczości Andrzej Bobkowski krytykował kolektywizm,był gorącym orędownikiem indywidualizmu i szerokiej autonomii jednostki.Szkice piórkiem oprócz bacznego opisu Francji po klęsce 1940 r.są też gorzkim szkicem kondycji Europy doby międzywojennej.W książce widać również przywiązanie autora do detali i ich symboliki.Tuż po II wojnie światowej Bobkowski związał się ze środowiskiem paryskiej„Kultury” i publikował na jej łamach.Formułował dosyć wyraźne i kontrowersyjne poglądy na temat roli jednostki w społeczeństwie,krytykował postawy polskich emigrantów.Jego emigracja do Gwatemali stanowiła swoistego rodzaju protest przeciw Europie,która wedle Bobkowskiego skompromitowała już swoje wartości.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz