| Położenie |
Historia
Pierwsza wzmianka na temat Starego Sącza datowana jest na rok 1257,kiedy to książę krakowsko-sandomierski Bolesław Wstydliwy zapisał księżniczce węgierskiej Kindze ziemię sądecką obejmującą tereny w trójkącie:Biecz Limanowa Podoliniec(obecnie Słowacja)jako zastaw za posag wniesiony do Polski.Kinga uwłaszczyła otrzymanymi dobrami założony przez siebie starosądecki klasztor klarysek.W tym samym czasie przeniesiono do Starego Sącza z Podegrodzia siedzibę lokalnych władz.W 1358 Kazimierz III Wielki zezwolił na lokację Starego Sącza na prawie magdeburskim,jednocześnie zwolnił miasto od danin.W 1410 r.miasto zostało spalone przez wojska Zygmunta Luksemburskiego dowodzone przez Ścibora ze Ściborzyc.W 1683 król Jan III Sobieski po stoczonej bitwie pod Wiedniem,w drodze powrotnej do Warszawy odwiedził miasto by pokłonić się szczątkom księżnej Kingi.Poparł wówczas starania o beatyfikację Kingi,a w 1690 papież Aleksander VIII ogłosił Kingę błogosławioną.18 kwietnia 1770 roku,w czasie Konfederacji barskiej,w okolice miasta przybył marszałek łomżyński Kazimierz Pułaski w celu pomocy wojskom Tomasza Wilkowskiego oraz oddziałom rozstawionym między Czarnym Dunajcem i Konieczną.Pod Starym Sączem doszło do kilkugodzinnej potyczki.W 1770 cesarzowa austriacka Maria Teresa
zajęła starostwa czorsztyńskie,nowotarskie i sądeckie wraz ze Starym
Sączem.Jednak w dalszym ciągu w tych terenach trwały walki
konfederatów.Po I rozbiorze Polski Stary Sącz wszedł w skład Galicji.Do Polski wrócił w 1918.Miasto wielokrotnie nawiedzały pożary.Największy miał miejsce w
1795,kiedy spaleniu uległo niemal całe miasto wraz z ratuszem(obecnie
jego rekonstrukcja znajduje się w miasteczku galicyjskim w Sądeckim Parku Etnograficznym w Nowym Sączu).Z pożogi ocalał jedynie kamienny dom mieszczański z XVII wieku,zwany"Domem na Dołkach".Z biegiem lat miasto stopniowo traciło na znaczeniu na rzecz założonego w 1292 Nowego Sącza.
|
Kultura i turystyka
Od 1974 w Starym Sączu odbywa się Starosądecki Festiwal Muzyki Dawnej.Jego twórcą i pierwszym dyrektorem był Stanisław Gałoński.Od 1998
dyrektorem artystycznym jest Stanisław Welanyk.Większość koncertów
odbywa się w kościele ss.klarysek i parafialnym,a od 2004 r.również w kościele w Barcicach.Od 1998 festiwal trwa tydzień(po 2 koncerty dziennie).Poza
wykonawcami polskimi brali w nim udział m.in.muzycy z Ukrainy,Francji,Niemiec,Gruzji,Czech,Szwajcarii,Szwecji i Finlandii.W widłach Dunajca i Popradu rozciągają się tereny rekreacyjne z
kilkoma zarybionymi stawami o łącznej powierzchni 16 ha.Wokół miasta
rozciąga się Popradzki Park Krajobrazowy.Na starosądeckich błoniach znajduje się ołtarz zbudowany z okazji wizyty papieża Jana Pawła II.Podczas odprawionej w dniu 16 czerwca 1999 na nim mszy papież kanonizował świętą Kingę.Przy stacji PKP w Starym Sączu rozpoczyna się szlak,który biegnie do zachodniego zbocza Wielkiej Przehyby(czas przejścia 4:50 h).
Stary Sącz w sztuce
Stary Sącz od wieków dawał natchnienie artystom.Dawny dworzec kolejowy w Starym Sączu został przedstawiony na obrazie Nikifora Krynickiego.W latach pięćdziesiątych XX wieku uliczki tego miasta przenosił na swe obrazy Jan Cybis.W roku 1983 film fabularny Wakacje z Madonną zrealizował w plenerach Starego Sącza Jerzy Kołodziejczyk.Akcja filmu jest ściśle związana z miastem.Na początku XXI wieku miasto fotografował Adam Bujak.Zdjęcia zostały opublikowane w albumie Pieśń o Starym Sączu.W 2007 roku,nakładem wydawnictwa Biały Kruk,wydany został album Gród św.Kingi.
Sport
W mieście mecze rozgrywa MKS Sokół Stary Sącz,klub piłkarski występujący w nowosądeckiej klasie okręgowej.
Współpraca międzynarodowa
Miasta i gminy partnerskie:
- Lewocza,
- Haradok,
- Liptowski Mikulasz,
- Keszthely,
- Czugujew
Znane osoby związane ze Starym Sączem
W Starym Sączu urodzili się:- Henryk Barycz profesor historii Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Jan Joachim Czech starosądecki nauczyciel,poeta,kompozytor
- Józef Leopold Kmietowicz ksiądz,organizator powstania chochołowskiego
- Franciszek Kwiatkowski jezuita,filozof,autor Filozofii wieczystej
- Wiesław Łasiński Rektor Akademii Medycznej w Gdańsku
- Marian Starczewski chemik polski,profesor i rektor Politechniki Śląskiej,profesor Politechniki Warszawskiej
- Tadeusz Szczepaniak Profesor dr hab.Uniwersytetu Gdańskiego
- Józef Tischner ksiądz katolicki i filozof
- Seweryn Udziela etnograf,współzałożyciel Muzeum Etnograficznego w Krakowie
- Franciszek Wróbel komandor Marynarki Wojennej,dowódca ORP"Kopernik"
- Marcin Fiutowski bratanek proboszcza,szwoleżer,towarzyszył Napoleonowi na Elbie,kawaler Legii Honorowej
- Święta Kinga święta katolicka córka Beli IV i żona Bolesława Wstydliwego
- Stefan Knapik powstaniec śląski,działacz robotniczy.
- Czesław Lenczowski artysta malarz
- Jan Magiera kolarz
- Bronisława Rychter-Janowska malarka,publicystka
- Jadwiga Szayer,znana raczej jako Ada Sari śpiewaczka operowa
- Katarzyna Zielińska aktorka teatralna i filmowa
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz