Krzeszów

(niem.Grüssau)wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim,w powiecie kamiennogórskim,w gminie Kamienna Góra.W latach 1945-1954 i 1973-1976 miejscowość była siedzibą gminy Krzeszów.W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

Położenie

Wieś położona w Sudetach Środkowych,w Kotlinie Krzeszowskiej,nad rzeką Zadrną,u ujście jej lewego dopływu Cedronu na wysokości 450-470 m n.p.m. Historia
W 1242 księżna Anna,wdowa po Henryku Pobożnym,ufundowała w Krzeszowie klasztor benedyktynów sprowadzonych z czeskich Opatovic.Jej wnuk Bolko I Surowy,wówczas książę jaworski,w 1289 wykupił dobra klasztorne,a w 1292 ufundował opactwo cystersów,którzy przybyli z Henrykowa.Kościół klasztorny stał się mauzoleum książąt świdnicko-jaworskich.Spoczęli tu:Bolko I Surowy,Bolko(zmarły wcześnie syn Bolka I),Bernard świdnicki,Henryk I jaworski,Henryk II świdnicki,Bolko II Mały.Dzięki nadaniom książęcym i prywatnym opactwo stało się jednym z największych posiadaczy ziemskich na Śląsku.Ciężkie czasy nastały w czasie wojen husyckich,wojny trzydziestoletniej oraz po wojnach śląskich,kiedy te tereny weszły w skład państwa pruskiego.W 1810 nastąpiła kasata klasztoru i przejęcie jego dóbr przez państwo.W latach 1919-1940 klasztorem władali benedyktyni przesiedleni z klasztoru w Pradze.3 września 1940 klasztor przejęły władze III Rzeszy.Benedyktyni zostali zmuszeni do opuszczenia klasztoru.W klasztorze umieszczono m.in.Niemców karpackich,od 5 października 1941 Żydów śląskich przed ich wywiezieniem do obozu Theresienstadt,zimą 1944-1945 niemieckich przesiedleńców z Węgier jako"gości Führera".Pod koniec wojny w klasztorze zdeponowano zbiory Biblioteki Pruskiej z Berlina.W 1945 wieś została przyłączona do Polski.Jej dotychczasowych mieszkańców wysiedlono do Niemiec.W 1946 klasztor objęły ss.benedyktynki ze Lwowa.W 2004 roku zespół klasztorny został uznany za Pomnik Historii.Obecnie w Krzeszowie odbywa się"Festiwal Piosenki Religijnej i Patriotycznej".
Zabytki

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty:

• zespół klasztoru cystersów,obecnie benedyktynek,z XVIII w.:
  • kościół klasztorny(bazylika mniejsza)pw.Wniebowzięcia NMP,z l.1728-1735
  • mauzoleum Piastów świdnicko-jaworskich
  • klasztor
  • dom opata
  • ogród klasztorny
  • kościół pomocniczy pw.św.Józefa,z l.1690-1696
  • plebania
  • oficyna(dawna apteka,browar),obecnie restauracja,z XVI,XIX w.
  • dom nr 285,dawny bud.administracji
  • dom nr 255,z początków XIX w.
  • dom nr 256,z XVIII w.k.XIX w.
  • dom,ob.punkt obsługi pielgrzymów,z 1730 r.XIX,XX w.
  • budynek mieszkalno-gospodarczy„Długi Dom”,z XVI w.przebudowany w 1730 r. i w pierwszej p.XIX w.
  • budynek mieszkalno-gospodarczy nr 254,z XVIII w.XIX w.
  • wozownia
  • budynek bramny,z XVI w.XVIII w.
  • cmentarz klasztorny
  • ogrodzenie cmentarza z bramą
  • mur graniczny opactwa,z XVI-XX w.
  • brama ogrodowa
  • dwie kaplice przy murze granicznym
• kaplice na kalwarii
• kaplica Grota Narodzenia Pańskiego w przysiółku Betlejem,z 1674 r.1927 r.
• pawilon opata„Na Wodzie”w Betlejem,drewniany,z 1730 r.
• dom nr 288,tzw.Betlejem z XVIII w.k.XIX w.

Sanktuarium Maryjne
W Bazylice Mniejszej pw.Wniebowzięcia NMP w ołtarzu głównym mieści się najcenniejszy obraz diecezji legnickiej ikona Matki Boskiej Łaskawej.Słynący łaskami obraz czczony jest na przestrzeni dziejów przez Czechów,Polaków,Niemców i Węgrów.Jest to najstarszy,bo pochodzący z I połowy XIII wieku wizerunek Matki Boskiej na ziemiach Polski i jeden z pięciu najstarszych w Europie.Do Krzeszowa trafił on prawdopodobnie ze sprawą Bolka I fundatora klasztoru.2 czerwca 1997 r.Jan Paweł II podczas pielgrzymki do Legnicy ukoronował obraz.Uroczysta intronizacja obrazu odbyła się w Krzeszowie 17 sierpnia 1997 r.W okresie od 25 marca 1996 r.do 10 września 1997 r.na terenie diecezji legnickiej miała miejsce peregrynacja kopii wizerunku Madonny Krzeszowskiej.Obraz nawiedził wówczas 523 kościoły i 37 kaplic zakonnych.Obraz namalowany jest temperą na modrzewiowej desce o rozmiarach 60x37,5 cm.Zadumana Matka Boska z Dzieciątkiem Jezus na prawym ramieniu lewą dłoń trzyma na sercu.Głowa i ramiona Maryi otulone są czerwonobrunatną chustą.Dziecię odziane jest w zielonkawozłotą szatę i w lewej rączce trzyma zwinięty pergamin,prawą rękę zaś unosi w geście błogosławieństwa.Główkę kieruje w stronę Matki.Tło obrazu jest złote.Obraz otacza barokowa rama z kunsztowną ornamentacją i napisem"Gratia Sanctae Mariae"(Łaska Świętej Maryi).Twórca ani też data namalowania obrazu nie są znane.Corocznie,15 sierpnia,w dniu odpustu obraz jest zdejmowany z ołtarza głównego i niesiony w uroczystej procesji przez przedstawicieli stanów:kapłanów,ojców,matki,młodzież męską i żeńską,górników i dzieci przy dźwiękach pieśni maryjnych.Matka Boska Łaskawa zwana jest też Królową Sudetów.