Myślibórz

(do 1945 niem.Soldin)miasto w południowo-zachodniej części woj.zachodniopomorskiego,w powiecie myśliborskim,położone na Pojezierzu Myśliborskim nad Jeziorem Myśliborskim.Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Myślibórz.W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj.gorzowskiego.Według danych z 31 grudnia 2008 r.miasto miało 11700 mieszkańców.Obecnie Myślibórz jest ośrodkiem przemysłowo-usługowym i turystycznym.Przemysł odzieżowy,materiałów budowlanych,spożywczy,maszynowy i drzewny.Turystyka i sporty wodne(kajakarstwo i żeglarstwo).Osiedla mieszkaniowe w mieście:os.XX-lecia PRL,os.Piastów,os.Powstańców Wielkopolskich,os. Słowiańskie.Zieleń miejska:Park Armii Krajowej,Park Wojska Polskiego,Skwer Dariusa i Girenasa.

Historia

Pierwsza stała osada w pobliżu dzisiejszego Myśliborza powstała w VI w.p.n.e.było to grodzisko kultury łużyckiej nad Jeziorem Myśliborskim,na wzniesieniu Winnica Tumska(nazwa miejscowa:Łysa Góra).Na tym samym miejscu,na przełomie VIII w. i IX w.powstało wczesnośredniowieczne grodzisko słowiańskie(zwane Żołdyń,Sołdzin).Grodzisko istniało do XII w.Pierwsza wzmianka o Myśliborzu występuje w dokumencie z 1238 r.w którym mowa jest o nadaniu przez Władysława Odonica templariuszom 1000 łanów ziemi nad rzeką Myślą.Myślibórz prawa miejskie otrzymał w latach 1262-1270(jako miasto brandenburskie).Pod koniec XIII i na początku XIV wieku nastąpił intensywny rozwój miasta,które w latach 1298–1537 było stolicą Nowej Marchii i wiodącym centrum gospodarczym regionu.Stołeczny charakter sprawił,że miasto wznosiło liczne reprezentacyjne budowle oraz zostało ufortyfikowane silnymi murami miejskimi.W 1433 r.miasto spalili husyci.W tym czasie Myślibórz znajdował się w rękach Krzyżaków 1402–1455.W 1473 r.zdobycia i zniszczenia miasta dokonał książę zachodniopomorski Bogusław X.W XVI wieku dwukrotnie Myślibórz padał pastwą ogromnego pożaru 1539 r. i 1590 r.Wojny toczone w XVII i XVIII wieku(zwłaszcza trzydziestoletnia i siedmioletnia)spowodowały ogromne zniszczenia miasta,przez co nastąpiło osłabienie w rozwoju gospodarczym Myśliborza i regionu.Nadzieję na poprawę przyniosło dopiero uruchomienie połączeń kolejowych z Kostrzynem nad Odrą i Stargardem Szczecińskim w 1882 r.Barlinkiem w 1883 r. i Gorzowem Wielkopolskim w 1912 r.W wyniku działań zbrojnych w końcowym okresie II wojny światowej miasto zostało zniszczone w ok.40%.Zdobyte przez wojska radzieckie 2 lutego 1945 r.a następnie 23 maja 1945 r.przekazane zostało administracji polskiej.
Zabytki
Zabytki w mieście:

• Kolegiata św.Jana Chrzciciela budowla gotycka z XIII w.
• Kościół i klasztor podominikański z drugiej połowy XIII w.
• Sanktuarium Miłosierdzia Bożego z kościołem św.Krzyża z 1905 r.
• Ratusz klasycystyczna,dwukondygnacyjna budowla będąca siedziba Urzędu Miasta i Gminy Myślibórz oraz Rady Miejskiej.Wybudowana w 1772 r.na planie prostokąta z cegły,otynkowana.Budynek posiada środkowy ryzalit,dołem boniowany górą zwieńczony tympanonem.Niegdyś w tympanonie znajdował się zegar,zastąpiony dziś okrągłym oknem.Elewacje ozdabiają zlokalizowane nad oknami i w tympanonie stiukowe panoplia i ornamenty rokokowe.Obecny ratusz jest trzecią tego typu budowlą w Myśliborzu:pierwszy spłonął podczas pożaru miasta w 1539.Drugi najprawdopodobniej w 1771 r.Obecny został wybudowany z inicjatywy van Brankenhofa dzierżawcy domeny królewskiej w Karsku,przy wsparciu finansowym króla Fryderyka II Wielkiego.
• Kaplica Św.Ducha budowla gotycka z połowy XIV w.Wzniesiona na planie prostokąta.Dolne partie wykonane z ciosów kamiennych,górne z cegły.Od strony wschodniej zachowany portal ostrołukowy z okrągłym oknem.Pod gzymsem dekoracyjny fryz ceglany.Pierwotne przeznaczenie kaplicy nie jest wyjaśnione:być może pełniła funkcję kaplicy margrabiego lub należała do gildii kupieckiej.Po reformacji nie pełniła już funkcji sakralnych.W XVI w.była wykorzystywana jako owczarnia i browar,w XVIII w.był tu magazyn soli.W połowie XIX w.została przerobiona na remizę strażacką,a pod koniec XIX w.wnętrze zaadaptowano na cele mieszkalne.Po II wojnie światowej w kaplicy mieścił się magazyn.W 1979 r.przeprowadzono generalny remont budynku i otwarto w nim muzeum regionalne obecnie Muzeum Pojezierza Myśliborskiego.
• Kaplica św.Gertrudy orientowana,niewielka kaplica gotycka z drugiej połowy XV w.Zbudowana z cegły na kamiennym cokole,ściany wzmocnione przyporami.Portal ostrołukowy,położony centralnie w szczytowej ścianie.Wewnątrz sklepienia krzyżowo-żebrowe wsparte na wspornikach.Początkowo kaplica należała do szpitala św.Gertrudy.Wewnątrz znajdował się ołtarz zawierający figurę św.Gertrudy.Rzeźba ta była kilkakrotnie restaurowana(w latach 1775-76,1853-58,1912 r.)Cała kaplica przeszła gruntowny remont w latach 1912-1913.W 1933 r.w kaplicy wystawiono trumny ze szczątkami dwóch litewskich pilotów,uczestników przelotu Nowy Jork Kowno,którzy zginęli w katastrofie samolotowej pod Pszczelnikiem.Wydarzenia te upamiętnia współczesny pomnik znajdujący się przed kaplicą.W czasie II wojny światowej(lub wkrótce po niej)zaginęło wyposażenie kaplicy.Obecnie w kaplicy mieści się Ośrodek Edukacji Plastycznej.
• Kapliczka Jerozolimska niewielka ceglana,otynkowana budowla,zdobiona blendami.W ostrołukowym portalu krata z XIX w.Wewnątrz kopia gotyckiego krucyfiksu(oryginał w Muzeum Pojezierza Myśliborskiego).Kapliczka została poświęcona przez kamieńskiego biskupa Marcina 1 marca 1514 r.Kapliczka stanowiła część Drogi Krzyżowej jaka znajdowała się przed murami miasta i była(najprawdopodobniej)jej ostatnią stacją.Według legendy odległość kapliczki od kaplicy Św.Ducha odpowiada odległości między miejscem w którym Jezus został skazany na śmierć przez Piłata,a miejscem gdzie Szymon Cyrenejczyk pomógł nieść krzyż Chrystusowi.Dopiero w latach 90.XX w.odkryto,że znajdująca się w kaplicy figura Chrystusa Ukrzyżowanego jest oryginalną,gotycką rzeźbą z drewna lipowego.
• Obwarowania miejskie pozostałości kamienno-ceglanych murów obronnych z drugiej połowy XIII w.Pierwotna ich długość wynosiła ok.1900 m.Wzmocnione były 49 basztami(głównie łupinowymi)rozmieszczonymi co 24-30 m oraz trzema bramami.Do czasów obecnych zachowały się niewielkie fragmenty murów obronnych,dwie bramy oraz dwie baszty(jedna pełna,druga łupinowa).
  • Brama Pyrzycka zbudowana w I połowie XIV w.gotycka budowla ceglana.Zdobiona ostrołukowymi blendami,przykryta dachem namiotowym.W 1729 r.brama przeszła gruntowny remont.Od 2002 r.w bramie mieści się pracownia archeologiczna Muzeum Pojezierza Myśliborskiego.
  • Brama Nowogródzka wybudowana w I poł.XIV w.z cegły.Elewację urozmaicają blendy i dwurzędowy fryz dekoracyjny.Brama zwieńczona jest dachem namiotowym.W 1737 r.przeprowadzono gruntowną renowację(data ta uwidoczniona jest na chorągiewce,na szczycie dachu).W 1968 r.w bramie otwarto schronisko młodzieżowe oraz wypożyczalnie sprzętu.Znalazł tu również swoją siedzibę oddział PTTK.
  • Baszta Prochowa zbudowana na planie koła,na przełomie XIV i XV w.gotycka,ceglana baszta obronna.Zwieńczenie wieży w postaci krenelaża i stożkowego dachu pochodzi z XIX w. i nie musi odpowiadać pierwotnemu wyglądowi baszty.Wejście do baszty znajduje się na poziomie dawnego muru obronnego.
• budynek(ul.Bohaterów Warszawy 77)obecnie klasztor Dom Macierzysty Zgromadzenia Sióstr Jezusa Miłosiernego,
• budynek Poczty Polskiej(ul.Rynek 16),
• cmentarz komunalny(ul.Celna i Daszyńskiego),
• dawny urząd powiatowy(ul.1 Maja 19),
• dawny szpital św.Gertrudy(ul.Łużycka 4),
• dom(ul.Buczka 11),
• dom(ul.Pionierów 23),
• wiatrak holenderski,
• wieża ciśnień,
• Ok.1,5 km na północ od miasta:grodzisko z wczesnej epoki żelaza.

Transport

Znaczny węzeł drogowy.
W mieście krzyżują się drogi krajowe i wojewódzkie:

• 23:Dębno-Sarbinowo
• 26:Renice(węzeł S3Chojna-Krajnik Dolny
• 128:Ławy-Otanów-Kierzków-Rów

Przez Myślibórz przechodziły linie kolejowe Myślibórz-Gorzów Wielkopolski(linia 415),Myślibórz-Kostrzyn(linia 410),Myślibórz-Głazów-Barlinek-Choszczno-Połczyn Zdrój-Grzmiąca(linia 410),Myślibórz-Pyrzyce-Stargard Szczeciński.Pierwszą linię otwarto w 1882 r.(Kostrzyn-Myślibórz-Pyrzyce),rok później kolejną Myślibórz–Barlinek,która w 1989 r.została przedłużona do Choszczna.Linia do Gorzowa wybudowana została w 1912 r.Ruch kolejowy zamykano kolejno:w 1991 r.:Myślibórz-Gorzów,w 1991 r.:Głazów-Barlinek,w 1999 r.:Myślibórz-Kostrzyn,w 2000 r.:Myślibórz-Stargard Szczeciński.Na odcinku Stargard-Pyrzyce–Głazów oraz Barnówko-Kostrzyn kursują pociągi zdawcze.Odcinki Myślibórz-Barnówko,Myślibórz-Głazów są rozebrane(w latach 2009-2011).Zachowany jest jeszcze odcinek Myślibórz-Gorzów Wlkp.(od stacji Świątki w kierunku Gorzowa jest przejezdny).Dobrze rozwinięty regularny transport autobusowy.Większość linii obsługuje PKS Myślibórz oraz PKS Gorzów Wielkopolski.
Oświata

W mieście działają:

• dwie szkoły podstawowe:
  • Szkoła Podstawowa Nr 2 im.Janusza Kusocińskiego
  • Szkoła Podstawowa Nr 3 im.Leonida Teligi
• Publiczne Gimnazjum im.Henryka Sienkiewicza
• dwa zespoły szkół:
  • Zespół Szkół Nr 2 im.Noblistów Polskich
  • Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 3 im.S.Dariusa i S.Girenasa
• Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia

W mieście funkcjonują również dwa przedszkola publiczne oraz Myśliborski Uniwersytet Trzeciego Wieku.
Sport
Postacie:

• Adam Hrycaniuk koszykarz,trzykrotny mistrz Polski,reprezentant kraju
• Dariusz Jarecki piłkarz
• Dariusz Mejsner pięcioboista nowoczesny,reprezentant kraju,wielokrotny medalista mistrzostw świata drużynowo oraz w sztafecie,indywidualny mistrz Polski
• Anna Sulima pięcioboistka nowoczesna,reprezentantka kraju,indywidualna mistrzyni świata,brązowa medalistka mistrzostw Europy,wielokrotna medalistka mistrzostw świata i Europy drużynowo oraz w sztafecie,zdobywczyni Pucharu Świata

Dyscypliny:

• Born To Fly formacja tańca nowoczesnego
• MKS Osadnik sekcja piłki nożnej(obecnie klasa okręgowa południe)
• MKS Szkuner sekcja żeglarstwa oraz lekkiej atletyki
• MKP sekcja pływania oraz dwuboju i trójboju nowoczesnego
• KTZ Open sekcja tenisa ziemnego
• KK Admirator sekcja koszykówki
• MSMPS LZS Myślibor sekcja siatkówki
• Hetman sekcja szachów
• LOK Myśla sekcja strzelectwa sportowego
• Estera sekcja tańca towarzyskiego
• AKS sekcja podnoszenia ciężarów i kulturystyki(obecnie I liga)
• Karate KIDO sekcja karate Shotokan
• Uczniowskie Kluby Sportowe:Bryza,Kusy,Opty

Imprezy cykliczne:

• Motorowodne Mistrzostwa Świata,Europy i Polski
• Regaty o Puchar Leonida Teligi i in.zawody żeglarskie
  
• Myśliborska Mila i bieg główny na 10 km i in.biegi uliczne
  
• Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego Wiosna i in.turnieje tańca towarzyskiego
  
• Halowy Amatorski Turniej Piłki Nożnej im.Roberta Pawłowskiego i inne turnieje w piłkę nożną
  
• Amatorska Liga Piłki Siatkowej i in.turnieje w piłkę siatkową
  
• Grand Prix w tenisa ziemnego i piłkę siatkową plażową oraz inne zawody w tenisa ziemnego
  
• Zawody w podnoszeniu ciężarów,pływackie,windsurfingowe,wędkarskie,szachowe,warcabowe i koszykarskie

Kultura

Na terenie Myśliborza działa Myśliborski Ośrodek Kultury(MOK),który organizuje rożnego rodzaju imprezy kulturalno-oświatowe na terenie miasta.
Cyklicznie organizowane są:

• Koncert Charytatywny(okolice marca);
• Dni Myśliborza(przełom maja i czerwca)festyn miejski wzbogacony zawodami sportowymi i koncertami gwiazd muzyki rozrywkowej;
• Festiwal Małych Form Teatralnych i Kabaretowych(przełom lipca i sierpnia);
• Dożynki(okolice września);
• SMAK czyli Ogólnopolskie Spotkanie Młodych Autorów i Kompozytorów(okolice października)przegląd wykonawców piosenki autorskiej,poetyckiej i turystycznej.

We wrześniu cyklicznie organizowany jest Festyn Sprawni Niepełnosprawnym.Na terenie miasta znajduje się Muzeum Pojezierza Myśliborskiego.W mieście wydawany jest dwutygodnik powiatowy"Myśliborskie Wieści".W przeszłości wydawany był dwutygodnik powiatowy"Kurier Myśliborski",miesięcznik"Pismo Myśliborskie"oraz kwartalnik"Z biegiem Myśli".Nieregularnie wydawany był"Pik:myśli bez cenzury".Działa tutaj również telewizja"TVB24 Myślibórz".
Administracja
Miasto jest siedzibą władz gminy miejsko-wiejskiej.Urząd miejski mieści się na ul.Rynek im.Jana Pawła II 1.Miasto jest również siedzibą władz starostwa myśliborskiego.
Burmistrzowie Myśliborza:

• Arkadiusz Zygmunt Janowicz(od 2010 r.)
• Leszek Wierucki(2006-2010)
• Roman Matijuk(1998–2006)

Mieszkańcy Myśliborza wybierają parlamentarzystów z okręgu wyborczego Szczecin,a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.W Myśliborzu znajdują się dwa biura poselskie:Joachima Brudzińskiego(PiS)oraz Arkadiusza Litwińskiego(PO).
Wspólnoty wyznaniowe

• Parafia św.Jana Chrzciciela w Myśliborzu
• Parafia Świętego Krzyża w Myśliborzu
• Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy z Salą Królestwa.

Miasta partnerskie
Lista miast partnerskich Myśliborza:

• Kowno
• Neuhardenberg
• Soltau