Dworzec Wiedeński

Nieistniejący dworzec kolejowy w Warszawie.Był budowany od 14 lipca 1844 do 14 czerwca 1845 dla Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej,według projektu Henryka Marconiego.Był położony na rogu Alej Jerozolimskich i ulicy Marszałkowskiej.14 czerwca 1845 dokonano otwarcia drogi dworca i pierwszego odcinka linii kolejowej.Na początku XX wieku dworzec został rozbudowany o nowy budynek dla przyjezdnych,a w okresie międzywojennym rozebrany w związku z budową warszawskiej linii średnicowej.Zastąpił go zupełnie nowy budynek dworca głównego,który zaczęto budować w 1932 r.jednak pozostał on niedokończony i został ostatecznie zburzony w 1944 r.przez Niemców,po upadku powstania warszawskiego.
Historia
Dworzec miał 160 m długości,tyle ile przeciętny pociąg w tamtych czasach.Został zaprojektowany tak,aby przypominał dwa stykające się parowozy.Elewacje miały formy charakterystyczne dla renesansu florenckiego.Składał się z dwupiętrowego środkowego gmachu,dwóch trzypiętrowych wież po bokach.Środkową część z wieżami łączyły piętrowe oficyny.W zachodniej wieży umieszczono telegraf,we wschodniej zegar.Perony znajdowały się na tyłach budynku.Przed dworcem posadzono dwa rzędy włoskich topoli.W środku nie było wielkiej hali.W niewielkich pomieszczeniach urządzono oddzielne kasy,poczekalnie i bufety dla pasażerów trzech klas,dla wojskowych,oddzielne pokoje dla dam i osób wysoko sytuowanych.W późniejszych latach dokonano niewielkiej rozbudowy oficyn.W czasie jednego z remontów usunięto rzeźby na balustradach w głównym budynku.Pod koniec XIX wieku podjęto decyzję o budowie nowego dworca.Sporządzenie projektu zlecono Józefowi Hussowi.Nowy dworzec miał być wzorowany na dworcu Kolei Magdebursko-Halbersztadzkiej w Berlinie.Miał mieć renesansową elewacje przypominającą Łuk Triumfalny.W środku miała znajdować się wielka hala z peronami nakryta przeszklonym,walcowatym dachem.Fasada miała być zwrócona w stronę ulicy Marszałkowskiej,a nie jak dotychczas do Alei Jerozolimskich.Projekt nie został zaakceptowany,gdyż nie przewidywał połączenia z szerokimi torami Towarzystw Kolejowych z lewego brzegu Wisły.Władze zażądały również zmiany elewacji z renesansowej na bizantyjską,na co nie zgodził się projektant.Ostatecznie w 1900 r.dobudowano od strony ulicy Chmielnej niewielki eklektyczny dworzec przyjazdowy,nazwany„Nową Poczekalnią”.Nowy budynek dworca miał 62 m długości i 13,5 m szerokości.Stary budynek dworca służył głównie osobom wyjeżdżającym.Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości dworzec nazwano Warszawa Główna.W latach 30.XX wieku rozpoczęto budowę linii średnicowej.Wymagało to odsunięcia przyszłego dworca na zachód oraz zburzenia skrzydła zachodniego dworca„wiedeńskiego”,aby zmieścić przed nim głowice torową wschodnią wychodzącą spod Al.Jerozolimskich.Wyłączono go z eksploatacji,a na czas do wybudowania nowego dworca wybudowano prowizoryczny dworzec czołowy(przejął on funkcje dworca Warszawa Główna)przy ulicy Chmielnej.Częściowo na miejscu zburzonego skrzydła zachodniego(z wieżą telegrafu)rozpoczęto budowę nowoczesnego Dworca Głównego nad torami linii średnicowej.Pozostała część budynku została spalona we wrześniu 1939 r.a ruiny rozebrano przed 1944 r.W czasie budowy placu Defilad w 1955 r.niedaleko miejsca wieży wschodniej(znajdowała się tam,gdzie znajduje się jezdnia poszerzonej ul.Marszałkowskiej)pojawiła się tablica pamiątkowa.Tekst brzmiał:Tu stała wieża zegarowa dworca Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej.Zaginęła ona przy budowie stacji metra.Dziś w tym miejscu znajduje się zagłębiony plac przed stacją metra„Centrum”.Istnieje propozycja nazwania placu narożnego po zabudowie„pl.Warszawsko-Wiedeński”.