Dąbrowa Górnicza

Miasto na prawach powiatu w południowej Polsce,w województwie śląskim,położone na Wyżynie Śląskiej,nad Czarną Przemszą i Białą Przemszą,na wschodnim krańcu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego(GOP),w Zagłębiu Dąbrowskim,będącym historyczną częścią zachodniej Małopolski.Według danych z 31 grudnia 2013 r.miasto miało 123994 mieszkańców,przez co na stałym poziomie utrzymuje się tendencja spadkowa liczby mieszkańców Dąbrowy Górniczej.Największe powierzchniowo miasto województwa(9.w kraju) i największy ośrodek przemysłowy Zagłębia Dąbrowskiego.Jest jednym z ośrodków centralnych konurbacji górnośląskiej.
Geografia

Położenie
Dąbrowa Górnicza leży na Wyżynie Katowickiej i Garbie Tarnogórskim,stanowiących makroregion Wyżyna Śląska.Znajduje się w dużej części w Kotlinie Dąbrowskiej.Według danych z 1 stycznia 2010 r.powierzchnia miasta wynosiła 188,73 km² i jest największym miastem pod względem zajmowanej powierzchni w województwie śląskim,wyprzedzając nawet Katowice.Miasto graniczy z powiatem będzińskim(Będzin,gmina Psary,gmina Mierzęcice,Siewierz,Sławków),powiatem zawierciańskim(gmina Łazy),powiatem olkuskim w województwie małopolskim(gmina Klucze,gmina Bolesław)oraz z Sosnowcem.Miasto obejmuje teren o wysokościach od 258 do 390 m n.p.m.
Dzielnice
Dzielnice Dąbrowy Górniczej,w porządku alfabetycznym to:Antoniów,Błędów,Bugaj,Centrum,Dziewiąty,Gołonóg,Korzeniec,Kuźniczka Nowa,Łazy Błędowskie,Łęka,Łęknice,Łosień,Marianki,Mydlice,Okradzionów,Piekło,Ratanice,Reden,Rudy,Sikorka,Staszic,Strzemieszyce Małe,Strzemieszyce Wielkie,Trzebiesławice,Trzydziesty,Tucznawa,Ujejsce,Ząbkowice.W latach 1977-1984 jedną z dzielnic stanowił Sławków.
Nazwa
Miasto powstało w wyniku łączenia się w większy organizm miejski wielu mniejszych miejscowości,które spowodowane były rozwojem przemysłu.Pierwsza wzmianka o Dąbrowie pojawiła się w 1726 r. i pochodzi z ksiąg parafialnych kościoła Świętej Trójcy w Będzinie,w których pod datą 25 lipca 1726 odnotowana została jako matka chrzestna niejaka Anna Lisowa mieszkanka Dąbrowy.W źródłach historycznych wymieniane są jednak miejscowości,które w wyniku procesów urbanizacyjnych zostały wchłonięte przez obecne miasto.W latach(1470-1480)Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis wymienia w zlatynizowanych staropolskich wersjach obecne dzielnice Dąbrowy Górniczej Strzemieszyce Wielkie jako Strmyeschycze Maior oraz Strzemieszyce Małe jako Strmyeschycze Minor,a także Tucznawa jako Thucznobaba,Okradzionów jako Okradzonow,Gołonóg jako Golonog,Ząbkowice jako Zambkowicze,Łosień jako Lossyen.Natomiast najstarsze wzmianki o innych osadach z terenu dzisiejszej Dąbrowy Górniczej to,m.in.XII wiek o Trzebiesławicach,1220 r.o Błędowie w kronikach biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża,XIV wiek o Strzemieszycach i Ujejscu(pierwsza wzmianka z 1372 r.)XV wiek o Gołonogu,Ząbkowicach w księgach Jana Długosza oraz w 1443 r.o Sikorce,w 1551 r.o Łęce.Prawdopodobnie od X wieku istniał Łosień,będący wczesnośredniowiecznym ośrodkiem wytopu metali.
Historia

Według spisu ludności diecezji krakowskiej z 1787 r.osada liczyła 184 mieszkańców.W 1795 r.w wyniku III rozbioru Polski,Dąbrowa przyłączona została do Prus(Nowy Śląsk).W 1799 r.powstała pierwsza znana mapa tych okolic,z której wynika,że zalążkiem osady była„Stara Dąbrowa”wieś zlokalizowana przy trakcie prowadzącym z Krakowa na Śląsk,w okolicach obecnej ul.A.Struga i na południe od niej.We wsi tej znajdowała się karczma starościńska,kuźnia,studnia i kapliczka.Z okresem pruskim wiąże się początek intensywnego rozwoju gospodarczego wsi,spowodowanego odkryciem zasobnych złóż węgla kamiennego.Na terenie Dąbrowy odkryto pod koniec XVIII w.jeden z najgrubszych na świecie pokład węglowy,nazwany później„redeńskim”.W niecce kazimierzowskiej grubość tego pokładu(pokład 510 grupy siodłowej)dochodziła do 20 m,ale tylko na terenie obecnego miasta Dąbrowa Górnicza była wychodna na powierzchnię tego pokładu.Już w 1796 r.z inicjatywy władz pruskich rozpoczęto budowę pierwszej odkrywkowej kopalni węgla kamiennego,która od nazwiska dyrektora górnictwa w rządzie pruskim hr.Fryderyka Wilhelma Redena otrzymała nazwę„Reden”.Od 1806 r.zaczęła obok niej powstawać kolonia robotnicza o tej samej nazwie.Dalszy rozwój przemysłowy Dąbrowy łączy się już z działalnością inwestycyjną rządu Królestwa Polskiego,do którego w 1815 r.Dąbrowa została włączona.W okresie tym wiele nowych pokładów węgla odkrył Józef Cieszkowski,na których uruchomiono w 1846 roku nową kopalnię„Cieszkowski”.W latach 1816-1823 obok kopalni„Reden”,na terenie obecnego osiedla K.Adamieckiego,powstała huta cynku„Konstanty”.Do wytopu metali wykorzystywano rudy galmanu przywożone z kopalń w Strzemieszycach Małych,Sławkowie,Żychcicach i Olkuszu.Około 1820 r.przy kopalni„Reden”powstała pierwsza w Dąbrowie szkoła elementarna,wkrótce potem lazaret.W 1825 r.pod Będzinem powstała kopalnia„Ksawery”,która dała początek dzielnicy o tej samej nazwie oraz Mydlicom.Kopalnia ta została znacznie rozbudowana przez Cieszkowskiego.W 1815 r.Dąbrowa została siedzibą Gminy Olkusko-siewierskiej,natomiast w 1864 r.siedzibą Gminy Osad Górniczych.W 1874 r.z Gminy Osad Górniczych oraz Starej Dąbrowy utworzono Gminę Górniczą,włączając do niej samodzielne dotąd jednostki administracyjne:Modrzejów,Niwkę,Sielec i Zagórze oraz rozwijające się osady przemysłowe:Bobrek,Dańdówkę,Józefów,Konstantynów,Klimontów,Niepiekło i Środulę.W 1903 r.od Dąbrowy zostały odłączone Środula,Sielec i Konstantynów.W 1909 roku zostały odłączone:Zagórze,Niwka,Modrzejów,Klimontów,Dańdówka,Józefów i Bobrek.W tym samym roku powstała gmina Dąbrowa Górnicza,w której skład weszły Dąbrowa,Stara Dąbrowa,Niepiekło i kolonie:Bankowa,Koszelew,Łabęcka,Huty Cynkowe,Mydlice,Gliniaki i Dębniki.W 1915 r.do Dąbrowy zostają przyłączone Koszelew,Ksawera i Warpie.W 1842 r.administracja Kościoła ewangelicko-augsburskiego ustanowiła filiał Będzin-Dąbrowa należący do Parafii ewangelicko-augsburskiej w Wieluniu.Potem w 1882 r.ewangelicy wznieśli własnym nakładem środków kościół ewangelicki.W latach 1872-1877 budowano pierwszy kościół katolicki pw.św.Aleksandra papieża i męczennika jako kościół filialny parafii będzińskiej.Uzyskał on uprawnienia kościoła parafialnego na mocy dekretu biskupa kieleckiego Tomasza T.Kulińskiego z 5 lutego 1891.Dawny kościół św.Aleksandra to obecnie boczna kaplica Bazyliki Najświętszej Maryi Panny Anielskiej.Na przełomie XIX i XX w.Dąbrowa była największym skupiskiem inteligencji technicznej w Zagłębiu,której kuźnią była Szkoła Górnicza Sztygarka.Historia tej szkoły to piękne karty w dziejach polskiego górnictwa i walk rewolucyjnych.Wydawała też ważne czasopismo naukowe Przegląd Górniczo-Hutniczy.Sama tylko kopalnia Reden zatrudniała połowę robotników tworzącego się wokół Dąbrowy zagłębia przemysłowego,któremu dała nazwę.Huta Bankowa była największą w Królestwie Kongresowym,a moc jej maszyn stanowiła 1/3 całego przemysłu Królestwa i zapoczątkowała w nim produkcję stali.Władze carskie nie chciały przyznać praw miejskich,mimo,że Dąbrowa liczyła ponad 30 tys.mieszkańców.Po wybuchu I wojny światowej,Rosjanie opuszczając Dąbrowę wysadzili tory kolejowe,co odcięło huty i kopalnie od głównych rynków zbytu.24 stycznia 1915 roku podzielono obszar Zagłębia na strefy okupacyjne niemiecką i austriacką,a Dąbrowa znalazła się pod okupacją austriacką.18 sierpnia 1916 roku Dąbrowa otrzymała od władz austriackich prawa miejskie.W 1918 roku Rada Miejska zdecydowała o zmianie nazwy miasta na Dąbrowę Górniczą,ponieważ ta nazwa była nieoficjalnie stosowana od czasu utworzenia w Dąbrowie gminy Górniczej.4 kwietnia tego roku odbył się strajk w kopalni„Paryż”,a w październiku wybuchł strajk górników całego Zagłębia Dąbrowskiego,który unieruchomił kopalnie na trzy tygodnie.8 listopada 1918 roku powstała Rada Delegatów Robotniczych Zagłębia Dąbrowskiego.Po zakończeniu wojny Zagłębie Dąbrowskie włączono do województwa kieleckiego.W czasie II wojny światowej obowiązywała niemiecka nazwa miasta:Redenberg.Duży wpływ na miasto miało wybudowanie w latach 1972-1976 największego w kraju i jednego z największych w Europie Kombinatu Metalurgicznego Huta Katowice.Z niejasnych przesłanek w 1975 r.ciążące ku Dąbrowie Górniczej Zagórze i Kazimierz Górniczy zostały włączone do Sosnowca.Największą powierzchnię wynoszącą 209 km²,miasto posiadało w latach 1977-1984.
Demografia
Największą populację Dąbrowa Górnicza odnotowała w 1982 r.według danych GUS 152373 mieszkańców.
Architektura

Lista zabytków chronionych prawem w Dąbrowie Górniczej:

• bazylika Najświętszej Maryi Panny Anielskiej z lat 1875,1898-1912(ul.Królowej Jadwigi)
• Pałac Kultury Zagłębia zbudowany po 1950 r.(ul.Wolności)
• kościół par.pw.Narodzenia NMP i św.Antoniego z Padwy z XVII w.w Gołonogu
• młyn z XVIII w.w Ratanicach
• kaplica z XVIII w.w Trzebisławicach
• drewniana kaplica z XVIII w.przebudowana w 1802 r.w dzielnicy Ujejsce

Obiekty historyczne:

• Dworce kolejowe w Gołonogu,Ząbkowicach i Strzemieszycach Wielkich
• „Freja”dom byłego właściciela młyna w Okradzionowie
• „Hubertus”zajazd i lokal gastronomiczny
• Kościół św.Barbary wzniesiony przez ewangelików,od 1945 r.przejęty przez katolików
• Bazylika Najświętszego Serca Pana Jezusa w Dąbrowie Górniczej(dzielnica Strzemieszyce Wielkie)
• Kościół Zesłania Ducha Świętego(dzielnica Ząbkowice)
• Kaplica pod wezwaniem św.Katarzyny
• Kopalnia ćwiczebna rozpoczęcie budowy w 1927 r.pierwszy etap ukończono w 1929 r.
• Synagoga w Dąbrowie Górniczej
• „Sztygarka”Muzeum Miejskie
• Resursa Obywatelska
• Pałacyk Dezona w Parku Śródmiejskim
• Kamienice Huty Bankowej

Gospodarka

W Dąbrowie Górniczej mieści się największa w Polsce huta stali:ArcelorMittal Poland oddział Dąbrowa Górnicza(dawna Huta Katowice),Koksownia Przyjaźń,założona w 1834 r.Huta Bankowa,oraz huta szkła,należąca do koncernu Saint-Gobain.W 1996 r.wyznaczono podstrefę sosnowiecko-dąbrowską Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej(KSSE)obejmującą w Dąbrowie Górniczej 4 obręby.Jej cechą charakterystyczną jest rozproszenie terytorialne obszarów przeznaczonych pod inwestycje oraz ich położenie w pobliżu restrukturyzowanych przedsiębiorstw.
Handel
Dąbrowa Górnicza posiada 5 targowisk miejskich(przy ulicach:Poniatowskiego,Morcinka/Tysiąclecia,Adamieckiego,Ludowej i Konopnickiej).
Transport

Transport drogowy
Przez terytorium miasta przebiegają:

• droga ekspresowa S1,fragment trasy europejskiej E75
• droga krajowa nr 86
• droga krajowa nr 94
• droga wojewódzka nr 790
• droga wojewódzka nr 796
• droga wojewódzka nr 910

Transport kolejowy

Bardzo rozwinięta sieć kolejowa o jednej z największych gęstości w kraju.
W mieście znajduje się aż 9 stacji kolejowych na następujących liniach:

• linia kolejowa nr 1(Warszawa Częstochowa Katowice):Dąbrowa Górnicza,Dąbrowa Górnicza Pogoria,Dąbrowa Górnicza Gołonóg,Dąbrowa Górnicza Ząbkowice,Dąbrowa Górnicza Sikorka
• linia kolejowa nr 62 Katowice-Kielce:Dąbrowa Górnicza Strzemieszyce,Dąbrowa Górnicza Wschodnia
• linia kolejowa nr 133(Dąbrowa Górnicza Ząbkowice Kraków):Dąbrowa Górnicza Huta Katowice,Dąbrowa Górnicza Południowa

W przeszłości istniała jeszcze jedna pasażerska linia kolejowa łącząca Dąbrowę Górniczą Ząbkowice z Piekarami Śląskimi i dalej z Tarnowskimi Górami.Tory tej trasy przebiegały przez Będzin Łagiszę,Psary Gródków,Będzin Grodziec i Wojkowice.Istniała wtedy jeszcze jedna stacja kolejowa Dąbrowa Górnicza Piekło.Pociągi osobowe kursowały na tej trasie do 1982 r.W 1993 r.linię zlikwidowano rozbierając most na Brynicy między Piekarami Śląskimi i Wojkowicami oraz tory w samych Wojkowicach.Na odcinku Dąbrowa Górnicza Ząbkowice Będzin Grodziec do dziś kursują pociągi towarowe.Około 2005 r.rozebrano większość torowiska linii kolejowej,łączącej stacje Dąbrowa Górnicza oraz Dąbrowa Górnicza Huta Katowice.Pociągi dalekobieżne(nie wszystkie)zatrzymują się na dwóch stacjach:Dąbrowa Górnicza i Dąbrowa Górnicza Ząbkowice.Na pozostałych stacjach zatrzymują się osobowe pociągi podmiejskie.W Dąbrowie Górniczej w pobliżu dawnej Huty Katowice znajduje się także towarowa stacja przeładunkowa Linii Hutniczej-Szerokotorowej,dawniej zwanej linią hutniczo-siarkową(LHS).Tory te mają rozstaw szyn większy od normalnego,obowiązujący w krajach byłego Związku Radzieckiego.Łączą Polskę z Ukrainą i Rosją,bez konieczności przeładunku towarów na granicy.Przez Dąbrowę Górniczą przebiegała(od grudnia 1847 r.)historyczna Kolej Warszawsko-Wiedeńska,pierwsza linia kolejowa w Królestwie Polskim oraz(od stycznia 1885 r.)Kolej Iwangorodzko-Dąbrowska.
Komunikacja miejska
Dąbrowa Górnicza należy do KZK GOP,który organizuje komunikację autobusową i tramwajową.Na terenie miasta istnieje kilkadziesiąt linii autobusowych i trzy tramwajowe,które wykonują rocznie odpowiednio ok.5,7 mln i 925 tys.wozokilometrów(2006 r.)
Transport lotniczy
W odległości ok.11 km od granicy miasta i ok.18 km od centrum,znajduje się Międzynarodowy Port Lotniczy„Katowice”w Pyrzowicach,do którego dojazd zapewnia droga ekspresowa S1.W 2012 r.przy ul.Szpitalnej otworzono sanitarne lądowisko.
Edukacja

W mieście funkcjonują następujące szkoły wyższe:

• Wyższa Szkoła Biznesu
• Politechnika Śląska,Wydział Chemiczny
• Wyższa Szkoła Planowania Strategicznego

2 lutego 2010 r.Prezydent Miasta Dąbrowa Górnicza podpisał z rektorem Akademii Górniczo-Hutniczej im.Staszica w Krakowie w jej siedzibie w Krakowie porozumienie o otwarciu zamiejscowego ośrodka tej uczelni.
W Dąbrowie Górniczej AGH podjęła się prowadzenia studiów niestacjonarnych I stopnia na wybranych wydziałach w następujących kierunkach:

• Wydział Zarządzania
• Zarządzanie i Inżynieria Produkcji
• Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki
• Mechanika i Budowa Maszyn
• Automatyka i Robotyka
• Wydział Elektrotechniki,Automatyki,Informatyki i Elektroniki
• Elektrotechnika

Kultura

• Pałac Kultury Zagłębia
• Miejska Biblioteka Publiczna
• Muzeum Miejskie„Sztygarka”
• Stowarzyszenie Miejska Orkiestra Dęta
• Dom Kultury w Ząbkowicach
• Młodzieżowy Ośrodek Pracy Twórczej
• Kino Kadr
• Centrum Filmowe Helios(5 sal,846 miejsc,3D)
• Szkoła muzyczna im.Michała Spisaka
• Zespół Szkół Plastycznych im.Tadeusza Kantora

Administracja

Dąbrowa Górnicza jest miastem na prawach powiatu.Mieszkańcy wybierają do Rady Miejskiej w Dąbrowie Górniczej 25 radnych.Organem wykonawczym samorządu jest prezydent miasta,którym obecnie jest Zbigniew Podraza.Miasto jest członkiem Górnośląskiego Związku Metropolitalnego,Śląskiego Związku Gmin i Powiatów i Związku Miast Polskich.
Sport
Na terenie miasta działa ponad 60 klubów i stowarzyszeń sportowych.
Obiekty sportowe

• Hala Widowiskowo-Sportowa„Centrum”(2944 miejsc)
• Hala Sportowa przy ul.Swobodnej
• Stadion Komunalny przy ul.Konopnickiej
• Centrum Sportów Letnich Park„Zielona”
• Obiekt Rekreacyjno-Sportowy„Malinowe-Górki”przy plaży Pogoria III
• Lodowisko sztuczne

Piłka nożna
W Dąbrowie Górniczej działa ok.10 klubów piłkarskich:

• MUKP Dąbrowa Górnicza jeden z największych młodzieżowych klubów piłkarskich na terenie województwa śląskiego założony w 2004 r.Prowadzi zajęcia z piłki nożnej z młodzieżą i dziećmi od 5-ego roku życia.Siedziba:ul.Konopnickiej 29
• Pionier Ujejsce
• Zagłębie Dąbrowa Górnicza
• Przemsza Okradzionów
• Ludowy Klub Sportowy„Tęcza”Błędów powstał w 1951 r. i ma barwy klubowe żółto-zielone.Posiada stadion o pojemności 300 miejsc(200 miejsc siedzących) i o wymiarach boiska:107×69 m.W sezonie 2011/12 grał w klasie A,grupie Sosnowiec
• Unia Dąbrowa Górnicza
• Unia Ząbkowice założony w 1922 r.pod nazwą Orzeł Ząbkowice.Skupiał miłośników sportu z Zakładu Tworzyw Sztucznych„Erg” i kolei.Baza klubu rozwijała się na terenie zajmowanym do dziś przy Alei Zwycięstwa(dawniej Wyzwolenia).Prowadzone były sekcje piłki nożnej,tenisa stołowego,koszykówki oraz siatkówki.Do dziś pozostała tylko sekcja piłkarska.W 1974 r.oddano do użytku stadion sportowy z dwiema pełnowymiarowymi płytami do gry w piłkę nożną oraz budynek zaplecza
• Zagłębiak Tucznawa
• Promień Strzemieszyce Małe
• Zagłębianka Dąbrowa Górnicza
• Akademia Futbolu SILENT Dąbrowa Górnicza powstała 1 czerwca 2012.Barwy klubowe czarny-biały-czerwony
• Klub Sportowy Mydlice Dąbrowa Górnicza

Pozostałe kluby sportowe

• MKS Dąbrowa Górnicza klub posiadający sekcje m.in.siatkówki kobiet(PlusLiga Kobiet)oraz koszykówki mężczyzn(I liga polska w koszykówce mężczyzn)
• Towarzystwo Sportów Obronnych„Muszkiet”
• Klub TKKF TRIATHLON Dąbrowa Górnicza

Rekreacja

Powierzchnia jezior wynosi ponad 800 ha,parków 180 ha(0,96%),a lasów 4100 ha(21,7%).
Atrakcje

• Park Krajobrazowy Orlich Gniazd
• Pustynia Błędowska
• tzw.Pojezierze Dąbrowskie:Pogoria I,Pogoria II,Pogoria III i Pogoria IV
• Park Wodny Nemo

Parki miejskie

• Park miejski Zielona przy którym znajdował się zwierzyniec
• Park Hallera
• Park„Podlesie”
• Park Śródmiejski„Małpi Gaj”
• Park Tysiąclecia(Ząbkowice)
• Planty im.Harcmistrza Stefana Piotrowskiego na Redenie

Wspólnoty wyznaniowe
Kahał

• dawny kahał,założony w 1910 r.zlikwidowany podczas II wojny światowej(obecnie wyznawcy z Dąbrowy Górniczej przynależą do Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach)

Kościoły protestanckie

• Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP
• Dawny kościół św.Barbary(od 1913 r.wyznawcy z Dąbrowy Górniczej przynależą do parafii ewangelicko-augsburskiej w Sosnowcu,od 1945 r.uczęszczają na nabożeństwa do kościoła ewangelickiego na Pogoni)
• Wspólnota Kościołów Chrystusowych
• Kościół Boży w Chrystusie
• Kościół Chrześcijański„Nowe Pokolenie”(Kościół Boży)

Kościoły katolickie

• Kościół Rzymskokatolicki
• Najświętszej Maryi Panny Anielskiej
• Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej(Łęka)
• Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski
• Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła(Ujejsce)
• Najświętszej Maryi Panny Wspomożycielki Wiernych(Trzebiesławice)
• Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel(Strzemieszyce Małe)
• Najświętszej Maryi Panny Zwycięskiej
• Najświętszego Serca Pana Jezusa(Strzemieszyce)
• Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa
• św.Antoniego z Padwy(Gołonóg)
• św.Barbary
• św.Jadwigi Królowej
• św.Józefa Oblubieńca NMP
• św.Maksymiliana Marii
• św.Rafała Kalinowskiego(Gołonóg)
• św.Marii Magdaleny(Ząbkowice)
• Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata
• Nawrócenia św.Pawła Apostoła
• Podwyższenia Krzyża Świętego(Łosień)
• Przemienienia Pańskiego(Tucznawa)
• Trójcy Przenajświętszej(Błędów)
• Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny(Okradzionów)
• Zesłania Ducha świętego(Ząbkowice)
• Kościół Starokatolicki Mariawitów
  • dawna kaplica(obecnie wyznawcy z Dąbrowy Górniczej przynależą do parafii MB Różańcowej w Sosnowcu)

Inne

• Świadkowie Jehowy 11 zborów z Salami Królestwa
• Świecki Ruch Misyjny„Epifania”zbór w Dąbrowie Górniczej

Dąbrowianie
Znani ludzie urodzeni w Dąbrowie Górniczej

• Karol Adamiecki(1866-1933),ekonomista,teoretyk zarządzania,wynalazca harmonogramu
• Edward Babiuch(1927 r.)polityk,premier rządu PRL
• Zdzisław Badocha(1922-1946),żołnierz Armii Krajowej,po wojnie dowódca 2.szwadronu 5 Wileńskiej Brygady AK,ps.„Żelazny”
• Bronisław Darski(1905-1964),aktor.Urodzony w Strzemieszycach Wielkich
• Leszek Gajdziński(1946 r.)dyskobol,olimpijczyk
• Janusz Gajos(1939 r.)aktor
• Wirgiliusz Gryń(1928-1986),aktor.Urodzony w Mydlicach
• Kazimierz Imieliński(1929-2010),światowej sławy seksuolog
• Jerzy Janikowski(1952-2006),szermierz,olimpijczyk
• Mariusz Kalaga(1959 r.),muzyk i wokalista pop i country,członek zespołu„Gang Marcela”
• Damian„Bas Tajpan”Krępa(1977 r.)muzyk
• Janusz Kotarbiński(1890-1940)malarz
• Zdzisław Marchwicki(1927-1977),człowiek uznany za„wampira z Zagłębia”
• Irena Netto(1899-1992),aktorka teatralna i filmowa
• Jerzy Pławczyk(1911 r.)polski lekkoatleta skoczek,miotacz i wieloboista,brązowy medalista z Mistrzostw Europy w Turynie w dziesięcioboju
• Zygmunt Różycki(1883-1930),poeta
• Piotr Sarnik(1977 r.)hokeista,reprezentant Polski
• Michał Spisak(1914-1965),kompozytor
• Bolesław Świętochowski(1895-1975),twórca fundamentalnej w naukach rolniczych specjalności ogólna uprawa roli i roślin
• Sobiesław Zasada(1930 r.)kierowca rajdowy 
• Aleksander Zawadzki(1899-1964),Przewodniczący Rady Państwa PR 
• Dawid Podsiadło(1993 r.)polski wokalista i autor tekstów,artysta solowy,członek zespołu Curly Heads