Stanisław Witkiewicz

Herbu Nieczuja(ur.21 maja 1851 w Poszawszu,zm.5 września 1915 w Lovranie)polski malarz,architekt,pisarz i teoretyk sztuki,twórca i popularyzator stylu zakopiańskiego,ojciec Stanisława Ignacego Witkiewicza.
Życiorys
Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu(1869–1871) i Monachium(1872–1875).Po powrocie do kraju rozpoczął współpracę z tygodnikiem„Wędrowiec”oraz zajmował się krytyką artystyczną,tworząc jej nowoczesne podstawy.
W 1890 r.osiadł w Zakopanem,gdzie zafascynowany tamtejszą sztuką ludową stworzył teorię stylu zakopiańskiego,projektując architekturę i wnętrza zakopiańskich willi,m.in.:

• Koliba,projekt 1891–1892,rok budowy 1892–1892,inwestor Zygmunt Gnatowski,budorze(inaczej budarze):Maciej Gąsienica,Staszek Bobak,Klimek Bachleda,Jasiek Stachoń
• Dom pod Jedlami,rok budowy 1897,inwestor Jan Gwalbert Pawlikowski,budorze:Zapotoczny i Obrochta
• Pepita(później Łada),rok budowy 1893–1894,inwestor Bronisław Chrostowski,willa spłonęła 15 stycznia 1928
• Korwinówka(obecnie Oksza),rok budowy 1895–1896,inwestorzy Bronisław i Wincenty Kossakowski,budorze Wojciech Roj i Jan Obrochta,obecnie własność Muzeum Tatrzańskiego
• Zofiówka,rok budowy 1895–1896,inwestor Stanisław„Sas”Doliński,budorz Jan Obrochta,spłonęła w 1946 r.

Był projektantem kaplicy Najświętszego Serca Jezusowego w Jaszczurówce(obecnie dzielnica Zakopanego),rok budowy 1904,inwestor Witold Uznański,budorze:Szymek Lasak z Zrebu,Stanisław i Tomasz Bobakowie,Maciej Stoch,Kierownik budowy:inż.Aurelian Blachy
Stworzony styl opisał w publikacjach Styl zakopiański.Zeszyt I.Pokój jadalny(wyd.1904 r.)oraz Styl zakopiański.Zeszyt II.Ciesielstwo(wyd.1910 r.)Za swą działalność na rzecz miasta został mianowany honorowym obywatelem Zakopanego.Autor książki Na przełęczy(1891 r.)nazywanej Ewangelią Tatr,książkę w 1904 roku opatrzył nowym wstępem.Zmarł na gruźlicę 5 września 1915 w Lovranie(półwysep Istria,obecnie Chorwacja).Trumnę z jego zwłokami przez ogarniętą wojną Europę przewiozła Maria Dembowska.Dotarła ona do Zakopanego 13 września 1915.14 września trumna została wystawiona w kaplicy cmentarnej przy ulicy Nowotarskiej.Pogrzeb,w którym poza licznie zgromadzonymi góralami i przewodnikami tatrzańskimi uczestniczyli między innymi Stefan Żeromski,Jan Kasprowicz,Leon Wyczółkowski,Ludwik Solski,Jan Rembowski,Jan Skotnicki i Teodor Axentowicz,odbył się 17 września 1915 r.Stanisław Witkiewicz został pochowany na starym zakopiańskim cmentarzu na Pęksowym Brzyzku.Odznaczony pośmiertnie(1930 r.)Krzyżem Niepodległości.
Życie prywatne
Pochodził z rodziny szlacheckiej pieczętującej się herbem Nieczuja.Syn Ignacego powstańca listopadowego i Elwiry z Szemiothów.Mąż Marii Witkiewiczowej z Pietrzkiewiczów.Ojciec Stanisława Ignacego.
Malarstwo

W malarstwie był teoretykiem realizmu,w praktyce malując przede wszystkim pejzaże tatrzańskie i sceny z powstania styczniowego.
Autor wielu impresjonistycznych obrazów,m.in.:

• Trójka Syberyjska Na Uralu,1876 r.
• Czarny Staw kurniawa
• Wiatr halny
• Zachód słońca na morzu
• Mgła wiosenna
• Zima w Tatrach Pejzaż zimowy w Tatrach,1907–1908
• Gniazdo zimy,1907–1908
• Owce we mgle
• Portret Maksymiliana Gierymskiego,ok.1872 r.
• Dwór w Urdominie,1873 r.olej na płótnie.26×39,5 cm
• Oficyna w Urdominie,1873 r.olej na płótnie.39×32 cm.Muzeum Podlaskie,Białystok
• Na pastwisku,1875 r.olej na płótnie.82×122,5 cm.Muzeum Narodowe,Warszawa
• Orka,1875 r.olej na płótnie.101×174,5 cm.Muzeum Sztuki,Łódź
• Postój pod skałami,ok.1876 r.tempera,papier.30×45 cm.Muzeum Narodowe,Kraków
• Wąskie wrota,1877 r.olej na płótnie.46×82 cm.Muzeum Narodowe,Warszawa
• Młynek,1877 r.olej na płótnie.53,5×33,5 cm
• Pogrzeb na wsi,1878 r.olej na płótnie.62,5×116,5 cm.Muzeum Narodowe,Warszawa
• Ranny powstaniec,1881 r.olej na płótnie.59,5×117 cm.Muzeum Narodowe,Warszawa
• Powstaniec zabity,1882 r.olej.42×63 cm
• Na jarmarku,1882 r.olej na płótnie.77×62 cm.Bank Rozwoju Eksportu S.A.
• Widok Bałtyku pod Połągą,1885 r.olej na płótnie.76×120 cm.Muzeum Narodowe,Warszawa
• Zachód słońca na morzu,1887 r.olej na płótnie.33×43 cm.Muzeum Narodowe,Kraków
• Powrót z połowu,olej na płótnie.47×69 cm.Muzeum Sztuki,Łódź
• Morze z łódeczką,ołówek,gwasz,deska.13,7×20,3 cm.Muzeum Narodowe,Kraków