piątek, 1 marca 2013

Wleń

(niem.Lähn)to miasto leżące na Dolnym Śląsku,w woj.dolnośląskim,w powiecie lwóweckim,siedziba gminy miejsko-wiejskiej Wleń.W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj.jeleniogórskiego.Według danych z 30 marca 2011 miasto liczyło 1855 mieszkańców.
Nazwa
W historii notowano wiele zapisów nazw po łacinie,polsku oraz niemiecku jak Lenno,Lähn,Lenum,Vlean,Uulan,Yulan,Wlan,Lan,Valan,Welen.Pierwsza udokumentowana wzmianka dotycząca miasta pochodzi z 22 kwietnia 1228 r.wymieniono w niej 3 nazwy miasta:Wlen,Uulan i Yulan,później także Vlean.Podawane są również nazwy Birkenau oraz Brzozowo która nawiązywała do faktu,że pod rozbudowę osady wykarczowano brzozowy las.Na jednym z dokumentów z 1353 r.przechowywanym w archiwum wiedeńskim przywieszona jest pieczęć Wlenia z łacińskim napisem:SIGILLUM CIVITIS LEN.Z roku 1443 r.pochodzi pieczęć sądowa z napisem łacińskim:S`SCABIORVM IN LEN.Natomiast z XVII wieku pochodzą pieczęcie z napisem:SIGILLUM CIVITIS LÄHNENS ANNO 1640 oraz SIGILLUM CIVITIS LEHNENSIS 1680.W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis(pol.Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego)spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Lehen.W dziele Matthäusa Meriana pt."Topographia Bohemiae,Moraviae et Silesiae"z 1650 roku miejscowość wymieniona jest pod niemieckimi nazwami Lähn,Lähen oraz starszą łacińską Lachenium.Nazwy niemieckie Lachn,Lechn oraz polską Wleń wymienia Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany na przełomie XIX i XX wieku.
Położenie
Miasto i Gmina Wleń są położone w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego w powiecie lwóweckim nad Bobrem i Wierzbnikiem.Wleń leży u podnóża Sudetów Zachodnich,na Pogórzu Izerskim,na pograniczu z Pogórzem Kaczawskim i Górami Kaczawskimi,przy skrzyżowaniu dróg lokalnych do Pławnej,Kleczy,Jeleniej Góry,Lwówka Śląskiego.Niedaleko przebiega droga wojewódzka nr 297 Bolesławiec Jelenia Góra.Miasteczko położone jest u podnóża jednego z najstarszych murowanych zamków na Śląsku:zamku Wleński Gródek.Tuż pod zamczyskiem znajduje się kompleks pałacowy.Z miasta można dojechać do sąsiednich ośrodków autobusami PKSu lub koleją.W mieście istnieje stacja kolejowa.
Historia
Zabytki Wleń zachował znaczną część architektury staromiejskiej.Wśród zabudowy wyróżniają się ratusz,kościół pw.św.Mikołaja oraz położony nieopodal zamek wleński.Jednak zabytków jest znacznie więcej.
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są:
  • miasto
  • cmentarz ewangelicki,obecnie rzym.-kat.,ul.Górska,z pierwszej poł.XIX w.:
    • ogrodzenie z bramkami
    • cztery kaplice grobowe
  • cmentarz katolicki,przy kościele,z XV w.,XVII-XIX w.,ul.Kościelna
  • ratusz,z XVIII w.został wzniesiony w pierwszej połowie XIV wieku.Fakt ten potwierdza zachowany dokument księcia Bolka II i Księżnej Anny pochodzący z 3 lipca 1353 roku.W obecnej postaci powstał w latach 1823-1824.Miało to miejsce po olbrzymim pożarze miasta który miała miejsce w roku 1813.Wleński ratusz to budynek skromny,jednopiętrowy,kryty spadzistym dachem i zwieńczony wieżą z galeryjką,która nakryta jest hełmem z prześwitem.Wieżę ową rekonstruowano w 1994 roku.Nad wejściem do ratusza umieszczono napis:Post nubila Phocbus-Excinere phoenix 1823-24 co oznacza Po deszczu słońce z popiołów odradza się Feniks
  • dom,ul.Bohaterów Nysy 34,XVII,1890 r.
  • willa,ul.Górska 1,z 1912 r.jedna z licznych willi m.in.przy ul.Górskiej,Batorego,Pocztowej
  • kamienica,ul.Kościelna 1,XIX/XX w.
  • dom,ul.Kościelna 31,drewniany,z poł.XIX w.
  • pałac książęcy,ul.Winiogórska 1,z XVI-XIX w.;jest to obiekt prezentujący styl baroku francuskiego pochodzący prawdopodobnie z XVI wieku.Wielokrotnie przebudowywany i modernizowany.Od strony dziedzińca znajduje się dwuprzęsłowy podcień wsparty na kolumnach,nad którym umieszczono osiem herbów rodów śląskich.
inne zabytki:
  • kościół pw.św.Mikołaja biskupa powstał z fundacji biskupa Wawrzyńca w latach 1215-1217.Poważnej modernizacji uległ w latach 1863-1864 zyskał wtedy charakter neogotycki.Z czasów średniowiecza zachowała się czworoboczna wieża z 1500 roku.We wnętrzu na uwagę zasługuje renesansowa chrzcielnica pochodząca z XVI wieku.W murze cmentarnym płyty nagrobne z XVII wieku.
  • kościół pw.św.Jadwigi po raz pierwszy w dokumentach wymieniony jest już w roku 1346.Niestety pierwotna budowla nie przetrwała do naszych czasów,została zniszczona podczas wojny trzydziestoletniej.Wkrótce na jej fundamentach wzniesiono nowy obiekt co miało miejsce w roku 1622.Obiekt został zmodernizowany i poddany renowacji w XVIII wieku.Po wyzwoleniu w roku 1945 opuszczony kościół popadł w ruinę i został zdewastowany.Wyremontowano go dwukrotnie w roku 1978 i 1994.Jest to skromny kościół jednonawowy,z zakrystią i prezbiterium,nakryty spadzistym dachem z niewielką wieżyczką.Przy kościele św.Jadwigi znajduje sie mauzoleum rodu von Grunfeld.
  • pomnik Gołębiarki Wzniesiono go z okazji 700-lecia założenia miasta w 1914 roku.Pomnik-fontanna składa się z cokołu ozdobionego herbem miasta Wleń która umieszczona jest w niewielkim basenie z wodą.Z paszczy lwa umieszczonej w środkowej części leje się woda do owego basenu.Główna część pomnika przedstawia figurę dziewczyny z gołębiem na prawym ramieniu.W ten sposób upamiętniono tradycję gołębich targów,które od czasów średniowiecznych odbywały się w każdą środę popielcową w mieście
  • zabytkowe kamieniczki Wleński rynek otaczają zabytkowe kamieniczki głównie z XIX wieku ustawione kalenicowe do rynku.Na szczególną uwagę zasługują kamieniczki pierzei wschodniej i północnej rynku.U zbiegu ulic Kościelnej i Pocztowej zachował się stary budynek sprzed 1813 roku
  • krzyże pokutne we Wleniu znajdują się dwa krzyże pokutne.Pierwszy z ich znajduje się przy drodze prowadzącej od ul.Batorego do Wleńskiego Gródka.Jest to krzyż maltański,wybudowany z piaskowca,z rzeźbą miecza i topora.Drugi z wleńskich krzyży pokutnych znajduje się na skrzyżowaniu ulic Lipowej i Dworcowej.Jest to również krzyż maltański,piaskowcowy z wyryta datą 1511
  • zamek Wleński Gródek w Łupkach był zamkiem kasztelańskim,najstarsze fragmenty murów pochodzą z XII i XIII wieku
  • kapliczka Matki Boskiej znajduje się w parku sanatoryjnym i wykonana jest z tufu wulkanicznego podarowanego Siostrom Elżbietankom przez Jana Henryka Hochberga z Książa
  • budynek Sanatorium pochodzi z 1893 roku,w następnych latach rozbudowane przez Zgromadzenie Sióstr Elżbietanek.Obecnie sanatorium jest Ośrodkiem Rehabilitacyjnym i Opiekuńczym
  • pałac(Lenno)w Łupkach obiekt ten ufundowany przez Adama Koulhasa w latach 1653-1662 prezentuje styl barokowy który to z kolei zawdzięcza przebudowie dokonanej w XVIII wieku przez Grunfelda.Na uwagę zasługują znajdujące się wewnątrz freski z XVII wieku,kamienna klatka schodowa.Nad wejściem do obiektu znajdują się herby rodowe właścicieli
  • zabytkowy tunel kolejowy.
Gospodarka
Wleń jest lokalnym ośrodkiem administracyjnym,usługowym i handlowym.Brak tutaj wielkiego przemysłu.Do większych firm zaliczyć można Zakład Przetwórstwa Mięsnego,Zakład Stolarski,Zakład Ogólnobudowlany,Skład Opału,Rozlewnia Wód Mineralnych.Istnieje stacja benzynowa,sklepy,punkty usługowe,serwis samochodowy,liczne gospodarstwa agroturystyczne.Miasto jest głownie nastawione na obsługę ruchu turystycznego,związanego z bliskością Karkonoszy,Szwajcarii Lwóweckiej oraz Gór Izerskich.
Kultura
Animatorem życia kulturalnego w mieście i głównym organizatorem imprez kulturalno-rozrywkowych w mieście jest Ośrodek Kultury,Sportu i Turystyki we Wleniu.W jego strukturach działa Miejski Dom Kultury,Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy,Informacja Turystyczna i Pole Namiotowe.W Domu Kultury działa Kino.Do imprez kulturalnych zaliczyć można Festiwal Piosenki Dziecięcej"Zakręcona Nutka",Memoriał Uliczny im.Michała Fludra,Majówkowa Zabawa Taneczna.We Wleniu działa Formacja Disco Dance Spox.Największą imprezą kulturalno-rozrywkową jest Międzynarodowy Turniej Drwali.Impreza ta odbywa się w ostatni weekend czerwca.Celem przedsięwzięcia jest prezentacja walorów turystyczno-przyrodniczych Miasta i miny Wleń w połączeniu z dobra zabawą.Na miejskim rynku gromadzą się wtedy mężczyźni,którzy walczą o puchar i cenne nagrody.Turniej zawsze rozpoczyna hejnał z wieży ratuszowej.Równocześnie turniejowi towarzyszą Dni Wlenia.Przez dwa dni na wleńskim rynku jest tłoczno i gwarno a na scenie prezentują się lokalne oraz światowej sławy zespoły.Można wtedy(ale nie tylko)spróbować lokalnych specjałów m.in.chleba foremkowego który jest specjalnością Wlenia.
Edukacja i sport
W mieście znajduje się Zespół Szkół przy ul.Dworcowej,a pobliskich Pilchowicach znajduje się Szkoła Podstawowa.W mieście działa Klub Sportowy"Pogoń Wleń"reprezentujący piłkę nożną.Klub rozgrywa mecze w klasie A grupy jeleniogórskiej I.
Opieka zdrowotna,pomoc społeczna
W mieście istnieje Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej we Wleniu który świadczy usługi w zakresie świadczeń zdrowotnych:badania lekarskie i porady lekarskie,opieka ambulatoryjna,rehabilitacja lecznicza,opieka nad kobietą ciężarną i noworodkiem,szczepienia ochronne i inne działa profilaktyczne,stomatologia zachowawcza,profilaktyka i działalność oświatowo-zdrowotna,opieka nad osobami niepełnosprawnymi.W mieście istnieje Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej który zajmuje się pomocą dla najbardziej potrzebujących osób z terenu miasta i gminy Wleń.
Przyroda
Wleń leży w okolicy obfitującej w lasy,w zakolu Bobru który obfituje w pstrągi.Czyste tereny,nieskażona przyroda i spokój oraz piękne widoki zadecydowały o utworzeniu tutaj Krajobrazowego Parku Dolny Bobru.W otoczeniu miasta znajduje się Jezioro Pilchowickie powstałe przez spiętrzenie rzeki Bóbr w roku 1912 które jest doskonałym terenem rekreacyjno-spacerowym.W okolicy Wlenia znajduje się także rezerwat"Góra Zamkowa"o powierzchni 21 ha.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz