Położenie |
Podział administracyjny
Części urzędowe miasta Torunia
|
Środowisko przyrodnicze
Ukształtowanie powierzchni
Toruń położony jest w zalesionej Kotlinie Toruńskiej,po obu stronach rzeki Wisły,otoczony prawie ze wszystkich stron lasami.Tereny w Toruniu i okolicy,w bezpośrednim sąsiedztwie Wisły,są obniżone(najczęściej do poziomu 33-36 m n.p.m.)
i stanowią wąski,długi pas terenu równinnego,położony na linii
wschód-zachód,o szerokości ok.100-500 metrów po obu stronach Wisły i o
wysokiej jakości glebie(organiczna,II,III klasa).Dalej od niecki rzeki teren wznosi się(50–60 m n.p.m.)często stromo(np.osiedle Na Skarpie),staje się pagórkowaty,tworząc malownicze tarasy,o ziemi piaszczystej(V,VI klasa).Teren wokół Torunia określany jest jako pagórkowaty.
Klimat
Średnia temperatura i opady dla Torunia | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miesiąc
|
Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
Średnie najwyższe temperatury[°C]
|
1 | 1 | 6 | 12 | 18 | 21 | 22 | 22 | 18 | 12 | 6 | 2 | 12 |
Średnie najniższe temperatury[°C]
|
-4 | -4 | -1 | 3 | 8 | 11 | 13 | 12 | 9 | 5 | 1 | -2 | 4 |
Opady[mm]
|
27.9 | 25.4 | 22.9 | 30.5 | 48.3 | 68.6 | 81.3 | 58.4 | 40.6 | 27.9 | 35.6 | 35.6 | 513,1 |
Wody
Największą rzeką jest dzieląca miasto na dwie części Wisła,dzięki której starówka zyskuje malownicze położenie.Drugą co do wielkości jest Drwęca,a trzecią Struga Toruńska.Struga Toruńska w części swego biegu przepływa pod zespołem staromiejskim,gdzie jej fragmenty są wyeksponowane w budynkach i chodnikach.Największym zbiornikiem w Toruniu jest staw Nagus na Rudaku,później Kaszownik obok starówki i kilka mniejszych.Największymi kąpieliskami w okolicy Torunia są:Osiek,Jezioro Kamionkowskie,Okonin,Górsk i Jezioro Chełmżyńskie.W okresie powojennym najwyższy stan Wisły w Toruniu wynosił 867 cm w czerwcu 1962 roku.
Przyroda
Toruń,prawie ze wszystkich stron,otoczony jest przez obszary leśne,stanowiące tereny rekreacyjne Barbarka,Las Bielawski,Bielański,Łysomicki,Papowski,Lasy Ciechocińskie,Puszcza Bydgoska,oraz trzy rezerwaty:rezerwat leśny Las Piwnicki z 1924;najdłuższy rezerwat ichtiologiczny w Polsce Rezerwat na rzece Drwęcy z 1961(z ginącym minogiem rzecznym)oraz unikalnie położony w centrum miasta rezerwat leśny Kępa Bazarowa z 1987,na wiślanej wyspie,naprzeciwko toruńskiej starówki.
Zieleń miejska
W Toruniu znajduje się duża ilość terenów zielonych,a miasto zalicza się do jednego z najbardziej zielonych w Polsce(około 30% powierzchni).Łączna powierzchnia lasów to 2755 ha.Główne parki skupione są w centrum na tzw.Plantach wokół starówki,gdzie po likwidacji średniowiecznych umocnień w XIX wieku
wygospodarowano strefę zieleni wokół Starego Miasta,znacznie
poszerzoną po rozebraniu nowożytnych i XIX-wiecznych fortyfikacji
bastionowych w latach 20.XX w.Poza tym w Toruniu znajduje się kilkanaście parków.Największymi terenami rekreacyjnymi są:Barbarka,ze szkołą leśną,urządzeniami rekreacyjnymi,placami zabaw;niedawno zagospodarowane Błonia
Wisły oraz trzy rezerwaty.Najstarszymi terenami zielonymi są:Park
Miejski na Bydgoskim Przedmieściu,Park na Bielawach założony w XVIII wieku oraz najstarszy w Polsce Ogród Zoo botaniczny z 1797 r.
Demografia
Struktura demograficzna mieszkańców miasta Toruń według danych z 31 grudnia 2010:
Opis
|
Ogółem
|
Kobiety
|
Mężczyźni
|
|||
---|---|---|---|---|---|---|
Jednostka
|
osób
|
%
|
osób
|
%
|
osób
|
%
|
Populacja
|
205312
|
100
|
110357
|
53,75
|
94955
|
46,25
|
Wiek przedprodukcyjny(0–17 lat)
|
33987
|
16,55
|
16724
|
8,15
|
17263
|
8,41
|
Wiek produkcyjny(18–65 lat)
|
136311
|
66,39
|
68551
|
33,39
|
67760
|
33
|
Wiek poprodukcyjny(powyżej 65 lat)
|
35014
|
17,05
|
25082
|
12,22
|
9932
|
4,84
|
Historia
Obszar dzisiejszego miasta w epokach prehistorycznych znajdował się na styku trzech krain geograficznych,miał dostęp do rzeki oraz dogodną przeprawę(bród)przez Wisłę,co sprawiło,iż osadnictwo na obszarze dzisiejszego miasta i w jego okolicy rozwijało się od paleolitu,ok.9 tys.lat p.n.e.Przez Toruń prowadził także bursztynowy szlak.Około roku 1100 p.n.e.na obszarze obecnego zamku krzyżackiego funkcjonowała osada łużycka.W okresie od IX do XIII w.w tym miejscu wznosił się pierwotny słowiański gród toruński,otoczony drewniano-ziemnymi wałami,strzegący przeprawy przez Wisłę.Początek współczesnemu miastu dali Krzyżacy w 1230,dla których był on punktem wyjścia do podboju plemion pruskich i tworzenia państwa krzyżackiego.Pierwszą wzmiankę historyczną o Toruniu zawiera dokument lokacyjny z 28 grudnia 1233 roku wystawiony przez Hermana von Salza,mistrza krzyżackiego.W roku 1236,z powodu częstych powodzi nawiedzających te nisko położone tereny,przeniesiono miasto w górę rzeki,w miejsce jego obecnego położenia.Nowe terytorium miasta określa odnowiony przywilej chełmiński z 1251 roku,wystawiony w miejsce starego,zniszczonego w pożarze.13 sierpnia 1264 nadano prawa miejskie drugiej osadzie Nowemu Miastu,od wschodu stykającemu się ze Starym Miastem.W 1454 r.oba miasta połączono,zachowując jednak dzielące je mury obronne.W 1280 r.Toruń stał się członkiem Hanzy.XIV-XV wiek to pierwszy okres szybkiego rozwoju miasta.Toruń stał się dużym ośrodkiem handlowym w Prusach,liczącym aż 20 tysięcy mieszkańców.1 lutego 1411 w Toruniu zawarto I pokój toruński,kończący tzw.wielką wojnę polsko-krzyżacką 1409-1411.W 1440 r.Toruń był jednym z głównych organizatorów Związku Pruskiego i został siedzibą jego Tajnej Rady.W 1454 r.wybuchło powstanie anty krzyżackie,zburzono zamek krzyżacki.Był to początek polsko-krzyżackiej wojny trzynastoletniej.Dla wzmocnienia poparcia szlachty król polski w 1454 nadał słynne przywileje szlacheckie.Stało się to na Zamku Dybowskim,w podmiejskiej osadzie Nieszawa(obecnie dzielnica Torunia).6 marca 1454 r.król Kazimierz IV Jagiellończyk na wniosek poselstwa Związku Pruskiego wydał akt inkorporacji Prus do Królestwa Polskiego i wcielił Toruń do Polski.W czasie wojny Toruń wsparł finansowo króla polskiego ogromnymi sumami pieniędzy(szacowanymi przez historyków na prawie 200 tysięcy grzywien,tj.kwotę równą dochodom ówczesnego Krakowa w ciągu 80 lat,a Poznania w ciągu 270 lat).19 października 1466 II pokój toruński zakończył wojnę trzynastoletnią.W wyniku jego postanowień Toruń wraz z Prusami Królewskimi wszedł w skład państwa polskiego,uzyskując w nim wraz z Gdańskiem i Elblągiem pozycję uprzywilejowaną.Już w trakcie wojny trzynastoletniej Toruń otrzymał od króla Kazimierza Jagiellończyka tzw.privilegia Casimiriana(zwłaszcza tzw.wielki przywilej z 1457 r.)które określiły zasady politycznej odrębności Torunia oraz podstawy prawno-ustrojowej niezależności i silnej jego gospodarki aż do rozbiorów Rzeczypospolitej i włączenia go do Królestwa Prus w 1793 r.W ten sposób Toruń(podobnie jak Gdańsk i Elbląg)wyróżniał się na tle innych miast Rzeczypospolitej.Okres XVI i 1.poł.XVII w.to czas szybkiego rozwoju Torunia.Miasto bogaciło się na handlu wiślanym,składzie soli i towarów solonych,wielkich dorocznych jarmarkach międzynarodowych.15 czerwca 1528 została otwarta w mieście mennica królewska,przy ulicy Mostowej,zastępująca dotychczasowe mennice:krzyżacką i miejską.W pierwszej połowie XVI w.rozpowszechniła się w Toruniu reformacja,do której przystąpiła znaczna część mieszczan.W 1557 r.Toruń stał się oficjalnie miastem luterańskim i jednym z ważniejszych ośrodków protestantyzmu w Rzeczypospolitej.W 1568 nastąpiło otwarcie Gimnazjum Akademickiego,a w 1594 uroczyste podniesienie go do rangi uczelni półwyższej(jednej z pierwszych w kraju).W 1595 r.z inicjatywy burmistrza Heinricha Strobanda rozpoczęto starania o założenie w Toruniu uniwersytetu.W pierwszej połowie XVII w.Toruń,jako jedno z kilku największych i najbogatszych miast Rzeczypospolitej Obojga Narodów,zamieszkiwało,w zależności od szacunków,od ok.12 tys.do 20 tys.mieszkańców.Dzięki przywilejom i pozycji gospodarczej Toruń wraz ze swoim patrymonium pomimo że leżał na obszarze województwa chełmińskiego i był jego największym miastem wyłączony był z administracji województwa,stanowiąc jednostkę autonomiczną,samorządną.Od 24 września do 9 października 1703 doszło do katastrofalnego,najdotkliwszego w całej historii bombardowania miasta przez wojska szwedzkie,dowodzone przez Karola XII.Spłonęła znaczna część Rynku,ratusz i kościoły.W 1708 r.ludność miasta została zdziesiątkowana przez wielką epidemię dżumy.Na tle zaostrzających się w Rzeczypospolitej konfliktów religijnych 16 lipca 1724 doszło do tzw."Tumultu Toruńskiego",zakończonego surowym wyrokiem sądu królewskiego i ścięciem protestanckiego burmistrza miasta,Jana Godfryda Roesnera,co odbiło się głośnym echem poza granicami kraju,jako tzw.Toruński krwawy sąd.W 1767 r. została w Toruniu przez ewangelicką szlachtę zawiązana konfederacja toruńska.Pierwszy rozbiór Rzeczypospolitej w 1772 r.pozostawił Toruń przy Polsce;wtedy po raz pierwszy z inicjatywy Rosji podejmowano starania w celu utworzenia wolnego miasta Torunia.Wywierana przez Prusy presja ekonomiczna na Toruń i Gdańsk,pozostające wciąż w granicach Rzeczypospolitej,przyniosła miastu straty gospodarcze.Król Fryderyk II wyznaczył wówczas pobliską Bydgoszcz na stolicę nowo utworzonego okręgu administracyjnego Obwodu Nadnoteckiego co rozpoczęło okres rywalizacji obu ośrodków miejskich.Drugi rozbiór włączył Toruń w skład Królestwa Prus.24 stycznia 1793 wojska pruskie wkroczyły do miasta.Ludność zmniejszyła się z 10 tysięcy mieszkańców około roku 1772 do 6 tysięcy mieszkańców w 1793 r.Czasy napoleońskie dla Torunia oznaczały ogromne osłabienie gospodarcze,kontrybucje i zniszczenia.Na mocy traktatu w Tylży 7 lipca 1807 Toruń znalazł się w Księstwie Warszawskim.21 kwietnia 1809 na trzy tygodnie Toruń stał się stolicą Księstwa Warszawskiego,będąc miejscem rezydowania ewakuowanego z Warszawy rządu.Po przegranej Napoleona 22 września 1815 na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego Toruń wrócił do Prus.Okres pruski w XIX wieku to powolny rozwój gospodarczy i nowe inwestycje,ograniczone jednak przez uczynienie z miasta twierdzy.Linie kolejowe połączyły Toruń z Warszawą,Bydgoszczą,Poznaniem,Olsztynem,Chełmżą i Grudziądzem.Po I wojnie światowej w wyniku postanowień traktatu wersalskiego Toruń został przyznany odrodzonej Polsce.18 stycznia 1920 wojska niemieckie opuściły Toruń.Miasto,będące największym skupiskiem ludności polskiej na Pomorzu i siedzibą oddziałującym na całe Pomorze i Warmię polskich organizacji społecznych i naukowych,liczące w 1921 r.37356 mieszkańców,zostało stolicą województwa pomorskiego i zaczęło odzyskiwać dawną,przedrozbiorową pozycję.W 1933 nastąpiło otwarcie drugiego mostu przez Wisłę.W 1938 zapadła decyzja o utworzeniu w 1940 uniwersytetu w Toruniu,jako filii Uniwersytetu im.Adama Mickiewicza w Poznaniu.W 1939 populacja Torunia wynosiła około 80 tysięcy mieszkańców;była trzecią największą spośród populacji miast w województwie pomorskim,po Bydgoszczy(ok.142 tys.) i Gdyni(ok.127 tys.)7 września 1939 do miasta wkroczył Wehrmacht,a Toruń znalazł się w prowincji Gdańsk-Prusy Zachodnie.1 lutego 1945 bez większych zniszczeń Armia Czerwona zajęła Toruń.W okresie PRL miasto straciło na znaczeniu.Wprawdzie powołano w 1945 Uniwersytet Mikołaja Kopernika,jednak tuż po wojnie przeniesiono władze wojewódzkie do Bydgoszczy,argumentując to przede wszystkim dwukrotnie większym skupiskiem ludności robotniczej,która była zapleczem dla nowej władzy ludowej.Przez pierwsze powojenne dziesięciolecia miasto pozbawione centralnie przyznawanych środków na inwestycje zastygło w rozwoju.Nowe inwestycje przemysłowe oraz mieszkaniowe powstawać zaczęły głównie w latach 60. i 70.XX w.zwłaszcza pod naciskiem miejskich władz wobec wojewódzkich urzędów planowania i zagospodarowania przestrzennego.1 czerwca 1975 Toruń stał się stolicą województwa toruńskiego.W 1999 zaplanowano nową reformę administracyjną,w której województwo toruńskie przestało istnieć.Wobec tego mieszkańcy Torunia starali się o dołączenie do województwa pomorskiego z siedzibą w Gdańsku.1 stycznia 1999 zapadła decyzja o umieszczeniu w Toruniu władz samorządowych nowego województwa kujawsko-pomorskiego.Po 1989 miasto stało się centrum inwestycyjnym,naukowym i turystycznym regionu.Rozbudował się Uniwersytet Mikołaja Kopernika.Powstały nowe uczelnie,hotele, muzea.Pojawili się prywatni inwestorzy.W 1997 wpisano zespół Starego i Nowego Miasta oraz ruiny zamku krzyżackiego na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO,a w 2004 wybrano Toruń na ogólnopolską siedzibę Ligi Polskich Miast i Miejsc UNESCO.W 2007 rozpoczęły się starania Torunia o uzyskanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016,jednak Toruń odpadł w rankingu. |
Od początku lat 90.XX wieku znacząco rośnie liczba mieszkańców zurbanizowanych osiedli podmiejskich wokół Torunia:Przysiek-Rozgarty,Złotoria,Lubicz,Grębocin,Mała i Wielka Nieszawka,Łysomice.Do gmin podmiejskich,bezpośrednio związanych z Toruniem,należą Gmina Lubicz,Gmina Zławieś Wielka,Gmina Łysomice,Gmina Wielka Nieszawka.
Architektura
Zabytki
Zespół staromiejski
Zespół staromiejski Torunia jest jednym z najcenniejszych zespołów zabytkowych w Polsce.W 1997 został on wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.Obejmuje Stare i Nowe Miasto
z zachowanym prawie bez zmian XIII-wiecznym układem urbanistycznym oraz
teren zamku krzyżackiego.Zabytki Torunia znajdują się na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego.Główne zabytki:
- kościoły gotyckie:
- św.św.Janów Chrzciciela i Ewangelisty
- pofranciszkański Wniebowzięcia NMP
- św.Jakuba
- Rynek Staromiejski w Toruniu i Ratusz Staromiejski w Toruniu
- Rynek Nowomiejski w Toruniu
- pozostałości średniowiecznych obwarowań miejskich:fragmenty murów,budowanych od połowy XIII,rozbudowywanych i modernizowanych do XV w.,zachowały się m.in.odcinki wzdłuż Wisły i ulicy Podmurnej oraz bramy Mostowa,Klasztorna i Żeglarska,kilka baszt(wśród nich m.in.Krzywa Wieża,Monstrancja,Gołębnik,Żuraw,Koci Łeb)
- ruiny zamku krzyżackiego
- gotycki most,jeden z nielicznych w Polsce,pod ulicą Most Pauliński
- zespół gotyckich kamienic mieszczańskich z XIV-XVI w.,w tym m.in.Dom Kopernika(XV w.)Dom Eskenów(XIV w.,przebudowany w XVI i XIX w.)oraz kamienice przy ul.Łaziennej,Małe Garbary,Mostowej,Szczytnej,Szerokiej,Szewskiej,Wielkie Garbary,Żeglarskiej
- barokowe pałace miejskie:pałac Dąmbskich,o bogato zdobionej fasadzie z roku 1693,Fengera(1742 r.przebudowany w XIX w.)Meissnera(1739 r.przebudowany ok.1800 r.)
- Kamienica Pod Gwiazdą,dom z XV w.przez krótki czas będący własnością znanego humanisty Filipa Kallimacha,przebudowywany w XVII w.,fasada o dekoracji stiukowej z 1697 r.
- kościół po ewangelicki św.Ducha
- kościół po ewangelicki Trójcy św.
- spichrze z XIV-XVIII w.(w tym najlepiej zachowany w Polsce spichrz gotycki)
- Pomnik Mikołaja Kopernika
- Dwór Artusa w Toruniu,monumentalny neorenesansowy gmach(1889-1891,R.Schmidt)położony w południowej części Rynku Staromiejskiego obecnie Centrum Kultury
- Teatr im.W.Horzycy powstały w 1904,neobarokowo-secesyjny,dzieło wiedeńskich architektów specjalizujących się w projektowaniu budynków teatralnych,F.Fellnera i H.Helmera
- siedziba Towarzystwa Naukowego w Toruniu z 1881 r.
- neogotyckie kościoły:garnizonowy św.Katarzyny z 1897,ewangelicko-augsburski św.Szczepana z 1903 r.
Inne dzielnice,okolice Torunia
Poza zespołem Starego Miasta znajdują się również liczne zabytki:- Bydgoskie Przedmieście
- ruiny zamku Dybowskiego
- ruiny zamku w Złotorii
- zespół obiektów pruskiej Twierdzy Toruń z XIX-XX wieku(ponad 200 obiektów,w tym 15 fortów)
- Kościół św.Józefa w Toruniu
- najstarszy w Polsce Ogród Zoobotaniczny z 1797 r.
- budownictwo szachulcowe(Chełmińskie Przedmieście)
- kaplica polskokatolicka Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
- zabytkowe kościoły:Podgórz,Kaszczorek,Bielany,Barbarka,Mokre
Najwyższe budynki mieszkalne
Najwyższym budynkiem mieszkalnym jest 14-piętrowy blok z wielkiej
płyty w narożniku ulic Szosa Lubicka i Ślaskiego.Budynek wraz z całym
zespołem tego kwartału powstał na początku lat 90.XX wieku.Były to
ostatnie wysokie budynki stawiane na Rubinkowie.Najwyższym budynkiem
mieszkalnym w lewobrzeżnej części miasta jest modernistyczna 9-piętrowa
wieża ciśnień z 4 kondygnacjami mieszkalnymi.Konstrukcja powstała w
latach 1941-43
Drugim najwyższym budynkiem po lewej stronie Wisły jest konstrukcja z
lat 90.XX wieku.W 2010 r.zakończono jej adaptację na cele
mieszkaniowe(jest to dawny biurowiec po Drosedzie).Liczy on 9
kondygnacji i wysokością dorównuje podgórskiej wieży ciśnień.
Kultura i sztuka
Kultura i sztuka to charakterystyczne cechy Torunia,główne przyczyny czyniące Toruń miastem znanym w Polsce i w Europie.Kilkanaście kin i teatrów(w Toruniu działa 7 kin,w tym dwa multipleks,kilkadziesiąt różnorodnych festiwali,kilkanaście muzeów,kilkadziesiąt galerii,Planetarium,Orbitarium.
Zabiegi o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016
Decyzją Rady Miasta w lipcu 2006 roku Toruń zgłosił chęć przystąpienia do konkursu o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 roku,organizowanego przez Unię Europejską i koordynowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.13 września 2007 roku Rada Miasta podjęła decyzję o współpracy z hiszpańską Pampeluną
w zakresie wspólnych starań o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury.Stosowne porozumienie w tej sprawie 18 czerwca 2008 roku podpisali w Brukseli,w siedzibie Komitetu Regionów,przedstawiciele obu miast Yolanda Barcina i Michał Zaleski.Od 15 maja 2008 roku związane z konkursem starania Torunia kreuje,koordynuje i monitoruje miejska instytucja kultury TORUŃ 2016.
Teatry i kina
Teatry
Toruń posiada teatr dramatyczny Teatr im.Wilama Horzycy jedną z najstarszych i najbardziej znanych i utytułowanych placówek w Polsce,goszczącą kilka dużych przedsięwzięć teatralnych(Festiwal Kontakt czy Festiwal Pobocza Teatru).Toruń posiada również trzy sceny dziecięce Teatr Baj Pomorski,objazdowy Teatr Vaśka i Teatr Lalek Zaczarowany Świat.Najsłynniejszy z nich,Baj Pomorski,poza dziesiątkami przedstawień dla dzieci i organizacją Międzynarodowych Toruńskich Spotkań Teatrów Lalek,jest także kolejną toruńską sceną dla dorosłych.
Teatry alternatywne
- Teatr Muzyczny Mała Rewia
- Scena Młodych Studio P
- Teatr Magma
- Teatr Wróbli
- Akademia Teatru Młodego Widza
- Perpetuum Mobile alternatywny teatr studencki
- Teatr Tempestas
- Teatr Wiczy
- Plastyczny Teatr Symbolu
- Stowarzyszenie Teatr Piosenki
Kina
- Kino Centrum kino znajdujące się w Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu
- Cinema City multipleks(12 sal)
- Cinema City Toruń Plaza multipleks(8 sal)
- Niebieski Kocyk kino mieszczące się w Klubie Studenckim Od Nowa
- Kino Tumult mieszczące się w dawnym kościele Świętej Trójcy;kino oraz galeria prowadzone przez Fundację Tumult
- Kinoteatr Grunwald
- Kino Diecezjalne
Imprezy i festiwale
Pośród festiwali teatralnych najbardziej znany w kraju jest Międzynarodowy Festiwal Teatralny"Kontakt",odbywający się od 1991.Teatr studencki reprezentują Akademickie Spotkania Teatralne Klamra,alternatywny Ogólnopolski Festiwal Teatralny Pobocza Teatru,uliczny Letnie Spotkania Teatrów Ulicznych,Międzynarodowe Spotkania Kapel Ludowych i Festiwal Folkloru Miejskiego.Teatr dziecięcy to Międzynarodowe Toruńskie Spotkania Teatrów Lalek.Kino i film reprezentują Międzynarodowy Festiwal Lato Filmów(2006 r. i 2007 r.) i Tofifest.Z imprez i festiwali muzyki poważnej działa Festiwal Muzyczny Toruń-Muzyka i Architektura oraz Międzynarodowy Festiwal Haendlowski.Festiwal Muzyki i Sztuki Krajów Bałtyckich Probaltica odbywa się poza Toruniem,także w Warszawie i Grudziądzu,podobnie Europejskie Spotkania Artystyczne oprócz Torunia w Przysieku i Zamku Bierzgłowskim.Świętojański Festiwal Muzyki Organowej trwa przez całe dwa letnie miesiące.Z festiwali muzyki współczesnej w Toruniu zorganizowano Jazz Od Nowa Festival,Toruń Blues Meeting,CoCArt Music Festival organizowany przez Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu,Afryka Reggae Festival i Toruń-Bydgoszcz Harmonica Bridge.Największy rozgłos zyskał Międzynarodowy Festiwal Muzyki Chrześcijańskiej Song Of Songs.Z imprez naukowych jest tu najstarszy w regionie Toruński Festiwal Nauki i Sztuki oraz impreza uniwersytecka Promocja Edukacyjna,ukazująca ofertę szkół wyższych z całej Polski,a w listopadzie Toruński Festiwal Książki.Sztuki plastyczne reprezentowane są przez jedną z największych
światowych imprez graficznych,odbywającą się w kilku miastach Międzynarodowe Triennale Grafiki Kolor w grafice,Ogólnopolski Konkurs Wydawnictw Reklamowych IDEA,najstarszy regionalny Konkurs ZPAP Dzieło Roku,a także unikalny w skali europejskiej Międzynarodowy Konkurs Twórczości Plastycznej Dzieci i Młodzieży.Imprezy masowe i popularne to Otwarte Mikrolotowe Mistrzostwa Polski Festiwal Wiatru,coroczna odsłona Piernikowej Alei Gwiazd,Święto Muzyki,Dni Torunia i Święto Piernika.Od dwóch lat odbywa się także Festiwal Anielskie Spotkania,festiwal wolontariuszy pod hasłem"Toruń miastem aniołów".
Muzea
Pierwsze muzeum("musaeum")istnieje w Toruniu już od 1594 r.a spadkobiercą jego historii jest Muzeum Okręgowe.- Muzeum Okręgowe,złożone z kilku oddziałów m.in.:
- Ratusza Staromiejskiego
- Pałacu Eskenów
- Kamienicy pod Gwiazdą Muzeum Sztuki Dalekiego Wschodu
- Domu Kopernika wraz z wystawami Świat Toruńskiego Piernika,Mikołaj Kopernik Życie i Dzieło,pracownią uczonego,wnętrzami mieszczańskimi,wystawą polską w Rappersville
- Muzeum Archeologii
- Muzeum Podróżników im.Tony Halika przechowujące pamiątki po tym podróżniku
- Muzeum Etnograficzne
- skansen etnograficzny przy Starym Mieście(jedyny w kraju skansen w centrum miasta)
- oddział muzeum w Kaszczorku Zagroda Rybacko-Rolnicza
- Muzeum Inżynierii Komunalnej Torunia(w zabytkowej wieży ciśnień)
- Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu(Narodowe Centrum Kultury,budowane w ramach Narodowego Programu Kultury"Znaki Czasu")
- Muzeum Piernika w Toruniu
- Muzeum Uniwersyteckie w Toruniu
- Muzeum Artylerii w Toruniu
- Muzeum Przyrodnicze w Toruniu(Wydział Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Mikołaja Kopernika)
- Muzeum Motoryzacji w Toruniu(przy Technikum Samochodowym)
- Muzeum Fortyfikacji Pancernej Twierdzy Toruń Bateria A.B.IV,zwiedzanie z przewodnikiem,ekspozycja historii Twierdzy Toruń i fortyfikacji
- Fort IV XIX-wieczny fort artyleryjski,dostępny do zwiedzania z przewodnikiem,ekspozycja historii Twierdzy Toruń
Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne
- Planetarium im.Władysława Dziewulskiego
- Planetarium seanse filmowe
- Orbitarium pokazy naukowe,sterowanie statkami kosmicznymi
- Centrum Wiedzy o Wszechświecie(budowa)
- Obserwatorium Astronomiczne w Piwnicach pod Toruniem
- największe w Europie Środkowej radioteleskopy(32 m i 16 m średnicy)
- zabytkowe obserwatoria kopułowe optyczne(rozsuwane dachy)
- zabytkowy pałac i park pałacowy
Muzyka
- Toruńska Orkiestra Symfoniczna
- Centrum Kultury"Dwór Artusa"
- Zespół Szkół Muzycznych im.Karola Szymanowskiego
- Klub Studencki Od Nowa w Toruniu przy UMK
- Z Torunia wywodzą się zespoły:Republika,Rejestracja,Bikini,Kobranocka,Manchester,Nocna Zmiana Bluesa,SOFA i Butelka
- Corocznie,podczas koncertu pamięci Grzegorza Ciechowskiego w klubie Od Nowa na Toruńskich Bielanach,przyznawana jest specjalna nagroda jego imienia dla młodych,utalentowanych muzyków
Od połowy XVI w.Toruń był miastem protestanckim,dziś kontynuatorką tej tradycji jest niewielka parafia ewangelicko-augsburska.Obecnie większość toruńskich świątyń należy do Kościoła rzymskokatolickiego.Na terenie Torunia znajdują się 24 kościoły rzymskokatolickie oraz parafie i zbory innych wyznań,w tym 7 protestanckich,1 prawosławna(parafia św.Mikołaja),1 polskokatolicka(parafia Narodzenia NMP) i 8 Świadków Jehowy.Większość toruńskich kościołów protestanckich reprezentuje nurt chrześcijaństwa ewangelicznego i należy do Toruńskiego Przymierza Protestanckiego oraz Aliansu Ewangelicznego w RP.
Buddyzm
- Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu
- Szkoła Zen Kwan Um w Polsce
- Karma Kamtzang
Edukacja i nauka
Pierwsza uczelnia w Toruniu protestanckie Gimnazjum Akademickie powstała już w 1568 i była jedną z najstarszych uczelni w kraju.Od
1594 jako szkoła wyższa,przekształcona dzięki zabiegom toruńskiego
burmistrza i humanisty Henryka Strobanda do rangi akademickiej.Była to jedna z pierwszych uczelni wyższych w Polsce.Drugą w regionie szkołą wyższą było Konserwatorium Muzyczne przy Pomorskim Towarzystwie Muzycznym;status ten uzyskało w roku 1925.W roku 1939 wraz z wybuchem wojny
Konserwatorium zostało zamknięte i już nigdy nie wznowiło działalności,po wojnie szkoły te były likwidowane,a w ich miejsce powoływano Akademie Muzyczne,w Toruniu jednak jej nie powołano.
Szkoły wyższe
Lista uczelni w Toruniu:- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu(założony w 1945).Największa uczelnia w województwie.Posiada 16 wydziałów,z czego 3 jako Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika(dawna Akademia Medyczna w Bydgoszczy),filia w Grudziądzu.Uniwersytet posiada Obserwatorium Astronomiczne w Piwnicach,gdzie znajduje się największy w Europie Środkowo-Wschodniej radioteleskop,oraz Stację Polarną na Spitsbergenie.Na UMK działa jedyne w Polsce Archiwum Emigracji ośrodek archiwalno-naukowy gromadzący zbiory i badania dokumentacji związanej z emigracją polską po 1945 r.UMK kieruje również Gimnazjum i Liceum Akademickim w Toruniu
- Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Toruniu
- Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Toruńskiej
- Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych
- Kolegium Pracowników Służb Społecznych w Toruniu
- Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia w Toruniu
- Uniwersytet Gdański Kolegium Językowe w Toruniu
- Kolegium Mody ASP w Toruniu(oddział ASP Łódź)
- Centrum Studiów Europejskich
- Wyższa Szkoła Bankowa(założona w 1998 r.)Najlepsza biznesowa uczelnia prywatna w województwie kujawsko-pomorskim według rankingów(Rzeczpospolita i Perspektywy,Polityka,Home&Market,Medal Europejski Business Centre Club)
- Wyższa Szkoła Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu(założona w 2001 r.)Prowadzi studia dziennikarstwa,komunikacji społecznej,politologii,informatyki oraz podyplomowe w zakresie:relacji międzynarodowych,dyplomacji,funduszy unijnych,grafiki komputerowej i technik multimedialnych
- Toruńska Szkoła Wyższa
- Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy Wydział Techniczny w Toruniu
- Toruńska Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości
- Wyższa Szkoła Filologii Hebrajskiej
Gimnazja i inne szkoły średnie
W mieście funkcjonują 34 gimnazja,w tym 3 z oddziałami integracyjnymi.- Licea ogólnokształcące 36 wraz z liceami dla dorosłych
- Technika 31
- Zasadnicze szkoły zawodowe 13
- Szkoły specjalne 3 przysposabiające do pracy i do zawodu
- Licea profilowane 8
- Szkoły artystyczne 6
Szkoły podstawowe
- 38 szkół podstawowych(SP nr 10,SP nr 18 i SP nr 16 z oddziałami integracyjnymi)
Przedszkola
W mieście jest około 45 placówek zapewniających edukację na poziomie
przedszkolnym,niektóre z placówek posiadają także grupy żłobkowe dla
najmłodszych.
Jednostki naukowo-badawcze
Placówki Polskiej Akademii Nauk
- Pracownia Słownika Polszczyzny XVI w.w Toruniu Instytutu Badań Literackich PAN
- Instytut Matematyczny PAN oddział w Toruniu
- Zakład Astrofizyki w Toruniu Centrum Astronomicznego im.M.Kopernika PAN
- Zakład Geomorfologii i Hydrologii Niżu w Toruniu Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN
- Zakład Historii Pomorza i Krajów Bałtyckich w Toruniu Instytutu Historii PAN
Placówki podległe Ministerstwom
- Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników Ministerstwo Gospodarki
- Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Urządzeń Sterowania Napędów w Toruniu Ministerstwo Gospodarki
- Centralne Laboratorium Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
- Instytut Ochrony Roślin.Terenowa Stacja Doświadczalna Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
- Regionalna Stacja Hydrologiczno-Meteorologiczna Ministerstwo Środowiska
- Regionalny Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Inne placówki
- Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej
- Towarzystwo Naukowe w Toruniu
- Krajowe Laboratorium Fizyki Atomowej Molekularnej i Optycznej
- Instytut Turystyki Sp.z o.o.Zakład Infrastruktury i Gospodarki Przestrzennej
- Instytut Kultury Zdrowia i Urody
- Instytut Terapeutyczny
- Instytut Procesów Informacyjnych
Opieka zdrowotna
W Toruniu znajduje się kilkadziesiąt placówek ochrony zdrowia,w tym 6 szpitali,ponadto miasto jest siedzibą wojewódzkiego,kujawsko-pomorskiego,oddziału PFRON;znajduje się tu delegatura NFZ dla byłego województwa toruńskiego
oraz Departament Zdrowia i Nadzoru Właścicielskiego
Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Marszałkowskiego,który sprawuje nadzór i
kontrolę nad samodzielnymi zakładami opieki zdrowotnej,powołanymi przez
Samorząd Województwa.Lista szpitali:
- Wojewódzki Szpital Zespolony,w skład szpitala wchodzą 3 zespoły poradni oraz 4 wojewódzkie przychodnie
- Wojewódzka Przychodnia Kardiologiczna
- Wojewódzka Przychodnia Laryngologiczna
- Wojewódzka Przychodnia Onkologiczna
- Wojewódzka Przychodnia Rehabilitacyjna
- Zespół Poradni Chirurgicznych
- Zespół Poradni Położniczo-Ginekologicznych
- Zespół Poradni Specjalistycznych
- Specjalistyczny Szpital Miejski im.Mikołaja Kopernika wraz z Zespołem Poradni Przyszpitalnych
- Wojewódzki Szpital Dziecięcy z Zespołem Poradni Specjalistycznych
- Wojewódzki Szpital Obserwacyjno-Zakaźny
- Wojewódzka Przychodnia Chorób Zakaźnych i Pasożytniczych
- Wojewódzki Ośrodek Lecznictwa Psychiatrycznego
- Wojewódzka Przychodnia Zdrowia Psychicznego
- Szpital Specjalistyczny MATOPAT Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej
- Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska Samodzielny Publiczny ZOZ
- Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy wraz z Akademicką Przychodnią Lekarską
- Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnienia
- Przychodnia Specjalistyczna"OLK-MED"(dawny Obwód Lecznictwa Kolejowego)
- Miejska Przychodnia Specjalistyczna
- Miejski Ośrodek Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży
- Lecznice Citomed(największy Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w regionie) i inne
Gospodarka i infrastruktura
Instytucje biznesu w Toruniu:- Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego SA
- Centrum Transferu Technologii
- Toruński Park Technologiczny
- Loża Toruńska Business Centre Club
- Regionalne Biuro Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej
Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna
Na północ od Torunia(ok.2 km od granicy)znajduje się jeden z terenów Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.Tak zwany"Crystal Park"powstał w 2006 roku i obejmuje 177,61 ha.Jest on położony przy drodze krajowej nr 1 i autostradzie A1.- Początek:12 kwietnia 2006 szef Sharp Corporation Katsuhiko Machida,premier Polski Kazimierz Marcinkiewicz oraz podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki Andrzej Kaczmarek spotkali się w Kancelarii Premiera,by podpisać umowę na budowę fabryki modułów do monitorów ciekłokrystalicznych w podtoruńskim Ostaszewie(gmina Łysomice)
- Stan obecny(listopad 2009 r.)czynne firmy:Sharp,Orion,Matsushita Chemicals,Sumika Electronic Materials Poland,Poland Tokai Okaya Manufacturing,NYK Logistics,SOHBI CRAFT Poland,KIMOTO Poland,TENSHO Poland,U-TEC Poland,Nissin Logistics Poland
- W roku 2010 do Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej został włączony teren dawnych Zakładów Włókien Sztucznych Elana,gdzie do roku 2017 ma powstać nowoczesne Centrum Technologiczne:Biznes Park Elana oraz Centrum Usług Logistycznych
Targi Toruńskie
Od 2005 r.firma Targi Toruńskie
Sp.z o.o.przystąpiła do organizowania imprez targowych.Do cyklu
imprez targowych weszły między innymi:Targi Konserwatorskie,Kujawsko-Pomorskie Targi Inwestycyjne"INWEST-TOR",Targi Budownictwa i
Targi Mieszkaniowe"Od działki po dom",Targi Metal Tools,oraz jarmarki
na toruńskiej starówce.W 2006 r.do użytku po generalnym remoncie została
oddana hala targowa Centrum Targowe PARK.Zbudowana w 1928 r.jako najnowocześniejsza w Polsce hala wystawowa według projektu K.Ulatowskiego,służyła od 1958 r.celom przemysłowym.Lista targów cyklicznych odbywających się w Toruniu:
- Targi Budownictwa i Targi Mieszkaniowe"Od działki po dom"(marzec)
- Kujawsko-Pomorskie Targi Inwestycyjne"INWEST-TOR"(marzec)
- Targi Metal Tools(kwiecień)
- Jarmark wielkanocny(wiosną,tydzień przed świętami)
- Jarmark Katarzyński(czerwiec)
- Targi Konserwatorskie(październik)
- Jarmark Bożonarodzeniowy(trwa ok.dwóch tygodni przed świętami)
Transport |
Transport drogowy
Tu przecinają się krajowe drogi oraz jedyna w regionie autostrada A1 i droga ekspresowa S10.
Stan obecny
- A1E75 autostrada A1 oddana do użytku 14 października 2011 r.,w kierunku Gdańska
- S10 południowa obwodnica Torunia(tzw.trasa poligonowa)fragment drogi szybkiego ruchu S10,otwarty 15 listopada 2005 jako jedno jezdniowy fragment
- Toruń-Nieszawka(bezkolizyjny)S10/10/15\
- Toruń-Czerniewice(kolizyjny)S10/10
- drogi krajowe:
- 1E75 droga międzynarodowa E75(droga krajowa nr 1)w kierunku Łodzi
- 10 w kierunku Bydgoszczy,Szczecina i Warszawy
- 15 w kierunku Inowrocławia,Poznania,Krotoszyna,Wrocławia do Olsztyna
- 80 w kierunku Bydgoszczy
- 91 w kierunku Gdańska
- drogi wojewódzkie:
- 200(Wielka Nieszawka Cierpice)
- 257(Toruń Przybyszewskiego Toruń rzeka Wisła Mała Nieszawka)
- 258(Toruń Złotoria Silno rzeka Wisła Wygoda Toruń Czerniewice)
- 273(Mała Nieszawka Wielka Nieszawka Cierpice)
- 552 Różankowo Lubicz
- 553 w kierunku Różankowa
- 572(Lubicz stacja PKP)
- 585(Podgórska Dybowska)
- 654(Toruń Złotoria Silno)
- 657(Złotoria Lubicz)
Inwestycje aktualne i projektowane:
- Autostrada A1 Gdańsk Toruń Łódź Katowice(trwa budowa w kierunku Strykowa)
- Trasa Wschodnia z mostem na rzece Wiśle(w budowie)
- Trasa Średnicowa Północna(projektowana)
- Trakt Leśny(projektowany)
- Północna obwodnica Torunia(węzeł Turzno Łysomice Przysiek)(projektowana)
- Most drogowy im.Józefa Piłsudskiego w Toruniu
Transport kolejowy
Toruń jest węzłem kolejowym. Krzyżują się tutaj linie kolejowe:
|
W samym Toruniu znajduje się lotnisko,którego użytkownikiem jest Aeroklubu Pomorskiego,istniejący od 1922.Lotnisko zostało rozbudowane przez Niemców w czasie II wojny światowej.
Posiada dwie poniemieckie betonowe drogi startowe:
- na kierunku 11R/29L o wymiarach 1269×57 metrów
- na kierunku 02/20 o wymiarach 1190×57 metrów
- na kierunku 11L/29R o wymiarach 1092×100 metrów
- na kierunku 14/32 o wymiarach 730×100 metrów
Transport wodny
- Porty rzeczne:
- Port Drzewny ul.Starotoruńska
- Port Zimowy ul.Popiełuszki(Rybaki)
- Regionalna Dyrekcja Gospodarki Wodnej ul.Popiełuszki
- Przystanie żeglarskie:
- AKS
- AZS
- KS Budowlani
- Szkwał,Port Drzewny
- Towimor,Port Drzewny
- Walter,Port Drzewny
- Yacht Klub Toruń,Port Drzewny
- Liga Morska i Rzeczna,Port Drzewny
Komunikacja miejska
Miejski Zakład Komunikacji
Główna firmą komunikacyjną w Toruniu jest Miejski Zakład Komunikacji,istniejący od 1891.Firma obsługuje 37 linii dziennych,3 nocne i 1
nocną specjalną.Wśród linii dziennych dwie są liniami weekendowymi,są
też dwie linie kursujące wyłącznie w dni nauki szkolnej.Łączna długość
linii to 328 kilometrów.Poza tym w Toruniu kursuje 6 linii tramwajowych,z tego 5 dziennych i jedna nocna.Razem daje to około 41,4 kilometrów.Kilka lat temu kursowała także linia sezonowa,obsługiwana przez wagon historyczny(wycieczkowy).Tabor autobusowy w kategorii wieku należy do najmłodszych w kraju,gorzej wypada tabor tramwajowy,lecz wagony są poddawane modernizacjom.Bolączką parku MZK Toruń jest mała ilość taboru przystosowanego do
przewozu osób niepełnosprawnych,jednak w ostatnich latach odsetek
autobusów niskopodłogowych wzrasta(w grudniu 2008:47 autobusów,czyli
36% taboru).Częstotliwość kursowania autobusów na niektórych liniach jest rzadka.Spora część linii dziennych kursuje z częstotliwością powyżej 30 minut w
szczycie.Najczęściej kursuje linia nr 15.Od 1 lutego 2009 w wyniku wygaśnięcia umowy z gminą Lubicz
zlikwidowanych zostało pięć linii podmiejskich,a tabor dotychczas je
obsługujący skierowany został na ulice miasta.Gmina Lubicz podpisała z
firmą Mobilis Sp.z o.o.Oddział w Bydgoszczy umowę na obsługę 4 linii
podmiejskich(do Lubicza,Złotorii,Gronowa i Kolonii Papowskiej).W 1990 roku z komunikacji miejskiej korzystało 99,5 mln osób.W 2000
liczba spadła do 76 mln,a do 2008 liczba osób wynosiła tylko 46,5 mln.Po mieście kursują też inni przewoźnicy.
Transport turystyczny
W sezonie turystycznym oferowane są dodatkowo inne formy komunikacji:
|
Zawodowe kluby sportowe
- KS Toruń Unibax S.A.żużel(ekstraliga)
- KS Toruń HSA hokej na lodzie(ekstraliga)
- Energa Toruń żeńska drużyna koszykówki(ekstraklasa)
- Marwit Toruń futsal(ekstraklasa)
- KS Pomorzanin Toruń
- sekcja hokeja na trawie(I liga),
- sekcja piłkarska(IV liga),
- sekcja bokserska
- Budowlani Toruń
- sekcja siatkówki żeńskiej(I liga)
- sekcja szermierki
- sekcja wioślarska
- Polski Cukier SIDEn Toruń męska drużyna koszykówki(I liga)
- TKP Elana Toruń piłka nożna(II liga)
- AZS Toruń
- sekcja piłki ręcznej mężczyzn(II liga)
- sekcja koszykówki(III liga)
- sekcja wioślarska
- Angels Toruń futbol amerykański(II liga)
- KS Start-Wisła Toruń tenis i jazda figurowa na lodzie
- MKS Axel Toruń jazda figurowa na lodzie,curling
Pozostałe kluby sportowe
- Szerszenie Toruń rugby union
- UKS Budowlanka Toruń młodzieżowa drużyna siatkarska
- Sokoły Toruń młodzieżowa drużyna hokeja na lodzie
- Klub sportów walki Spartakus sekcje Kyokushin Karate, Muaythai, MMA
- Toruńskie Stowarzyszenie Sportów Walki„Bushi”Ju-Jitsu
- Toruński Klub Sportowy Judo
- Toruńska Akademia Taekwon-do
- UKS Kodokan Toruń Judo
Rugby w Toruniu
Pierwszy kontakt Torunia z rugby miał miejsce w PRL-u,kiedy to przy
okazji toruńskiego finiszu kolarskiego Wyścigu Pokoju odbył się
międzypaństwowy mecz Polska NRD.Pierwszy klub powstał jednak dopiero w
2000 roku.Pierwotnie nazywał się Klub Rugby Toruń,a po ściągnięciu
sponsorów Wektor Car Nesta Toruń.Pod taką nazwą przez kilka sezonów
występował w rozgrywkach ogólnopolskich drugiej ligi.Po kilkuletniej niebytności rugby seniorskiego w mieście(przez ten
czas istniały sekcje dziecięce i młodzieżowe,a zawodnicy z nich
pochodzący grali w meczach rugby 7-osobowego)zawodnicy ze starej
drużyny zorganizowali z końcem 2008 roku nowy klub i nadali mu nazwę
Szerszenie Toruń.W 2009 roku grali głównie w olimpijskiej odmianie
7-osobowego rugby,chociaż także w rugby tradycyjnym wygrywając m.in.międzynarodowy turniej rugby w Brunszwiku.Od wiosny 2010 roku toruńskie
rugby powróciło na ligowe boiska 15-osobowej wersji rugby,a Szerszenie
zaczęły grać w II lidze(region pomorski).
Sport amatorski, rekreacja
Do obiektów służących rekreacji w Toruniu należą:- lodowiska sztuczne 5:dwa stałe całoroczne miejskie TOR-TOR I oraz TOR-TOR II,MENTOR(niepełnowymiarowe prywatne),a także 2-sezonowe:na Rynku Nowomiejskim oraz na Rubinkowie(zimą)
- tory saneczkowe:Rudelka(os.Bema),Park Miejski(Bydgoskie),Winna(Rubinkowo)
- baseny kryte 11:Mini Aqua-Park,ZSME,OSIR,SP8,SP28,SP16,SP32,SP29,SP30,SP24,SP5
- stadiony 6:Motoarena Toruń,Miejski,Elana,Tramp,Kopernik,MOS
- hale sportowe 4:Hala ZSPS,Olimpijczyk,SP 28,SP 10;nowa hala w budowie
- przystanie wioślarskie i żeglarskie 6:AKS,AZS,Budowlani,Szkwał,Towimor,Walter
- strzelnice 6:Falco(strzelnica i paintball,Fort VIII),Euro Trade(paintball),Auto Trezor(strzelnica),Sportowa(Fort I),Myśliwska(Glinki),Kurkowe Bractwo Strzeleckie(Fort VII)
- pola golfowe 2:Tatfort(Fort IV),Country Club(Toruń-Górsk)
- boiska do siatkówki plażowej:Centrum Siatkówki Plażowej UKS Budowlanka Toruń(Legionów 19/25)
- Lotnisko Sportowe:Aeroklub Pomorski(Bielany)
- Tor Rallycrossowy:Toruński Klub Motorowy
- Skate Park:Bema
- Park Linowy:Barbarka
- ściany wspinaczkowe 5:Bella wellness Centrum,Walter,Tor-Tor,Piernikowe Miasteczko(dla dzieci),SP 10,GATO
- korty tenisowe 6:Start Wisła,OSIR,Świętopełka,TTT Real,Jurmet(3 kryte hale)Lubicz,TKM
- stadniny koni 9:Gospodarstwo Agroturystyczne Łucji i Józefa Ciurusiów(Kaszczorek),Agrofood(Grabowiec),Jaskółcza 11(Wrzosy),Rancho(Mała Nieszawka),Fundacja Ducha,Ogród Zoobotaniczny,Brzoza Toruńska,Rubbens(Papowo Toruńskie),Dolina Koni(Otłoczyn)
- tor rowerowy 1:pod zarządem Toruńskiego Stowarzyszenia Sportów Alternatywnych(Na Skarpie,w przebudowie)
Znani torunianie
|
|
W Radzie Miasta Toruń zasiada 25 osób,których kadencja trwa 4 lata.Obecnie(2010-2014)trwa VI kadencja.
Dyplomacja w Toruniu
Toruń był siedzibą trzech obrad sejmu w okresie I Rzeczypospolitej(1519,1576,1626).W pod toruńskiej Nieszawie na Zamku Dybowskim(obecnie dzielnica Torunia)nadano słynne przywileje szlacheckie,rozpoczynające okres"złotej wolności szlacheckiej".W Toruniu zawarto I pokój toruński i II pokój toruński,a także ostatni rozejm polsko-krzyżacki w 1521 r.W czasie rozbiorów,w 1807 był siedzibą rządu powstańczego przy Rynku Nowomiejskim w Toruniu.W tym okresie posiadał dwa konsulaty:Rosja i USA.W okresie międzywojennym w Toruniu ulokowano pięć konsulatów,w tym Konsulat Generalny Niemiec i III Rzeszy,Francji,Belgii.Obecnie w Toruniu znajdują się trzy(z siedmiu w całym regionie,cztery w Bydgoszczy)konsulaty honorowe:Peru,Słowenii i Litwy.
Miasta partnerskie
Miasto partnerskie | Kraj | Od kiedy |
---|---|---|
Filadelfia | Stany Zjednoczone | 1976 r. |
Getynga | Niemcy | 1978 r. |
Lejda | Holandia | 1988 r. |
Hämeenlinna | Finlandia | 1989 r. |
Kaliningrad | Rosja | 1995 r. |
Czadca | Słowacja | 1996 r. |
Swindon | Anglia | 2003 r. |
Łuck | Ukraina | 2008 r. |
Novo Mesto | Słowenia | 2009 r. |
- Filadelfia umowa z Toruniem od 1976.Widocznym śladem jest nazwa nadwiślańskiego bulwaru Bulwar Filadelfijski
- Getynga umowa z Toruniem od 1978.Widocznym śladem jest tablica drogowa na Placu Teatralnym(kierująca do Getyngi),kamień graniczny Getyngi,nazwa zjazdu drogowego z mostu drogowego Józefa Piłsudskiego Ślimak Getyński
- Lejda umowa z Toruniem od 1988 r.
- Hämeenlinna umowa z Toruniem od 1989 r.
- Kaliningrad umowa z Toruniem od 1995 r.
- Čadca umowa z Toruniem od 1996.Widocznym efektem współpracy są coroczne Dni Czadcy w Toruniu i Dni Torunia w Czadcy oraz Rondo Czadcy przy ul.Legionów w Toruniu
- Swindon umowa z Toruniem od 2003 r.
- Łuck umowa z Toruniem od 2008 r.
- Novo Mesto umowa z Toruniem od 2009 r.
- Guilin Chiny
Jednostki pływające nazwane imieniem Torunia
- ORP Toruń monitor rzeczny Flotylli Rzecznej Marynarki Wojennej
- ORP Toruń Transportowo-Minowy(morski)
- MS Uniwersytet Toruński
- SY Województwo Toruńskie
Planetoida 12999 Toruń
Na cześć miasta nazwano odkrytą w 1981 r.przez Edwarda Bowella planetoidę z grupy pasa głównego asteroid,12999 Toruń.Proponując nadanie tej właśnie nazwy,Edward Bowell wskazał Toruń jako
miejsce narodzin Mikołaja Kopernika,gotyckie Stare Miasto wpisane w
1997 roku na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO oraz Uniwersytet im.Mikołaja Kopernika zawiadujący największym w Polsce obserwatorium
astronomicznym.W 2009 roku odsłonięto pomnik tej planetoidy.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz