Historia |
Wnętrze
Dziś kościół św.Trójcy jest trójnawową gotycką świątynią ceglano-kamienną,wzniesioną w charakterystycznym dla Krakowa systemie filarowo-skarpowym,z wydłużonym prezbiterium zakończonym prostą ścianą.W kościele,obok ołtarza głównego,pochowany jest książę Leszek Czarny,zmarły w roku 1288.W prezbiterium kościoła znajduje się też brązowa płyta wybitnego humanisty Filipa Kallimacha,zmarłego w 1496 roku,a wykonana według projektu Wita Stwosza.Organy wybudowała w 1890 roku firma Braci Rieger z Jägerndorfu jako opus 756.Instrument posiada 30 głosów,mechaniczną trakturę
gry i pneumatyczną trakturę rejestrów.Jest cennym i interesującym
przykładem romantycznego budownictwa organowego,zachowując przy tym do
dziś swoją pierwotną koncepcję brzmieniową.
Kaplice
Nawa południowa(prawa)
- Kaplica św.Róży Limańskiej(Lubomirskich)wzniesiona na początku XVII wieku na miejscu gotyckiej kaplicy grobowej Pileckich(wzniesionej pod koniec XIV wieku).Fundatorami byli Sebastian Lubomirski i jego żona Anna z Branickich;ich portrety znajdują się w tondach na ścianach tarczowych.Wnętrze kopuły wypełniają wyobrażenia śś.Sebastiana,Stanisława,Anny Samotrzeć oraz proroka Eliasza;w niszach znajdują się figury świętych(Dominik,Stanisław,Stanisław Kostka,Czesław,Kazimierz,Jacek,Florian i Wojciech).Kaplicę zamyka XVII wieczna krata.
- Kaplica św.Tomasza wzniesiona w XV wieku przez cech krawców.Nakryta jest sklepieniem sieciowym.Wyposażeniem jest zaprojektowany przez Mariana Pavoniego neogotycki ołtarz z posągami śś.Tomasza,Kazimierza,Stanisława Kostki,Antoniego i Alberta,renesansowy nagrobek starosty krasnostawskiego Mikołaja Bogusza oraz obraz Tomasza Dolabelli przedstawiający szkołę św.Tomasza z Akwinu.
- Kaplica Zbawiciela(Przeździeckich)postawiona przez Mikołaja Edelinga w 1368 roku,natępnie znalazła się pod opieką cechu piekarzy,a w XVI stuleciu przeszła w posiadanie rodziny Orlików.Po pożarze w 1850 odrestaurowana przez rodzinę Przeździeckich.Wyposażona w neogotycki ołtarz wykonany przez Edwarda Stehlika według projektu Teofila Żebrawskiego.
- Kaplica św.Józefa(Szafrańców,Provanów)wzniesiona w XV wieku przez cech szewców,po latach została własnością rodziny Szafrańców.Wyposażeniem jest neogotycki ołtarz projektu Mariana Pavoniego z obrazem Chrystusa w warsztacie św.Józefa pędzla Jana Angelika Drewaczyńskiego oraz manierystyczny nagrobek Prospera Provano żupnika wielickiego.
- Kaplica św.Dominika Myszkowskich ufundowana w roku 1614.Znajduje się ona jako przedostatnia w bocznej,prawej nawie.Jest specyficzna i łatwa do rozpoznania,ponieważ można w niej zobaczyć galerię rodziny Myszkowskich.Są to rzeźbione postacie rodu wewnątrz kopuły.Tę kaplicę łatwo rozpoznać z zewnątrz,ponieważ jest ona udekorowana boniowaniem.Do budowy wykorzystano szlachetny srebrzystoczarny marmur,kolumny są w kolorze delikatnego,złamanego różu,a elegancję podkreślają białe rzeźby.
- Kaplica Różańcowa wzniesiono ją na planie krzyża greckiego z kopułą nad przecięciem ramion w latach 1685-88 na miejscu wcześniejszej XV-wiecznej kaplicy Zwiastowania.W 1668 umieszczono w kaplicy obraz Matki Boskiej Różańcowej,który według tradycji miał należeć do św.Stanisława Kostki.Znajduje się on w głównym ołtarzu między posągami św.Piusa V i bł.Benedykta IX.Ściany i sklepienie pokrywa polichromia przemalowana w 1820 przez Teodora Baltazara Stachowicza i w 1875 przez Walentego i Władysława Bąkowskich.Ukazuje ona tajemnice różańcowe,koronację NMP,świętych oraz chóry anielskie.W kaplicy znajduje się także nagrobek Stanisława Sołtyka autorstwa F.Pozziego,obraz Madonny z Dzieciątkiem w srebrnej sukience oraz figura Chrystusa Frasobliwego z początku XVI wieku.Od 1983 roku kaplica jest miejscem pochówku Teofili Sobieskiej matki króla Jana III Sobieskiego,oraz Marka Sobieskiego(brata Jana III).
Nawa północna(lewa)
- Kaplica św.Katarzyny Sieneńskiej(Zbaraskich)wzniesiona z fundacji kasztelana krakowskiego Jerzego Zbaraskiego w latach 1627-33 przez Andrzeja i Antoniego Castellich.Wznosi się na planie prostokąta i nakryta jest kopułą o rzucie eliptycznym.Wnętrze wykonano z czarnego marmuru.Naprzeciw wejścia znajduje się ołtarz z obrazem Teodora Baltazara Stachowicza ukazującym wizję św.Katarzyny Sieneńskiej.Po obu stronach obrazu stoją posągi św.Katarzyny Aleksandryjskiej i św.Katarzyny Sieneńskiej.Po prawej stronie ołtarza nagrobek Jerzego Zbaraskiego,a po lewej Krzysztofa Zbaraskiego.Kaplicę zamyka krata z 2 poł.XIX wieku osadzona na marmurowej balustradzie.
- Kaplica św.Marii Magdaleny(Małachowskich)wzniesiona w XV wieku;w XVI wieku nosiła wezwanie św.Jana Chrzciciela i była własnością rodziny Tęczyńskich.Od 1884 należy do rodziny Małachowskich.Znajduje się w niej neogotycki ołtarz projektu Mariana Pavoniego z obrazem św.Marii Magdaleny pędzla Władysława Bąkowskiego,obraz Uczta u Szymona Tomasza Dolabelli oraz pomnik nagrobny Małachowskich z 1884 roku.
- Kaplica Jezusa Ukrzyżowanego wzniesiona pod koniec XIV wieku z fundacji kasztelana łęczyckiego Jana Ligęzy.Nosiła niegdyś wezwanie św.Stanisława.W XVII opiekował się nią cech murarzy.Na arkadzie znajdują się fragmenty malowideł gotyckich z końca XIV wieku przedstawiające św.Katarzynę Aleksandryjską i dwóch proroków.Do wyposażenia należy neogotycki ołtarz według projektu Mariana Pavoniego z obrazem ukrzyżowanego Chrystusa pędzla Józefa Simmlera.Obok ołtarza znajduje się neogotycki relikwiarz ze szczątkami bł.Wita XIII-wiecznego apostoła Litwy.Naprzeciw ołtarza stoi marmurowy pomnik nagrobny generała Jana Skrzyneckiego.W kaplicy odprawiane są msze w rocznicę bitwy o Olszynkę Grochowską.
- Kaplica Św.Jacka w niej,w późnobarokowym grobie umieszczonym na ołtarzu,znajdują się szczątki świętego.Ołtarz wykonał w latach 1695-1703 Baltazar Fontana.Ten sam artysta około 1700 roku ozdobił kaplicę stiukami.Wtedy też ściany pokrył polichromią Karol Dankwart.W kaplicy znajdują się też sceny z życia św.Jacka namalowane przez Tomasza Dolabella.Kaplica zamknięta jest kratą z połowy XVIII wieku.
Klasztor
Zabudowania klasztorne przylegają do kościoła od strony północnej i skupione są wokół trzech wirydarzy.Krużganki wokół pierwszego z nich zwane są krakowskim campo santo
z uwagi na liczne pomniki,nagrobki i tablice epitafijne wmurowane w
ściany.Krzyżowo-żebrowe sklepienie krużganków pochodzi z XIV wieku,a
nagrobki i tablice epitafijne w większości z XVI i XVII wieku.Najstarszym fragmentem zabudowań jest romański refektarz z
dzikiego kamienia i z portalem ozdobionym plecionką.Identyfikowany jest
z pierwotnym kościołem św.Trójcy oddanym dominikanom w 1222 przez Iwo
Odrowąża,lub z oratorium wzniesionym po pożarze z 1225 roku.Wewnątrz znajdują się malowidła z XV i XVI wieku.Po lewej od tych
romańskich reliktów znajdują się wczesnogotyckie okienka,przez
niektórych badaczy identyfikowane z dawnym kościołem pw.św.Tomasza.W skład zabudowań wchodzą ponadto:
- kapitularz wznoszony od XIII do pocz.XVI wieku.Prowadzi do niego gotycki portal.
- sień gotycka nakryta krzyżowo-żebrowym sklepieniem wspartym na trzech filarach
- dawna biblioteka,wzniesiona w XIII,a przebudowana w XVII wieku.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz