Lądek-Zdrój

(niem.Landeck,od 1935 r.Bad Landeck,czes.Landek)miasto w woj.dolnośląskim,w powiecie kłodzkim,siedziba gminy miejsko-wiejskiej Lądek-Zdrój.Położone w Sudetach Wschodnich,w dolinie rzeki Białej Lądeckiej.Według danych z 31 marca 2011 r.miasto miało 6091 mieszkańców.

Położenie

Lądek-Zdrój położony jest na wysokości od 440 do 500 m n.p.m.Teren miasta jest zaliczany do mezoregionu Góry Złote.Położone jest pomiędzy pasmem Gór Złotych a Krowiarek w dolinie rzeki Białej Lądeckiej,25 km na południowy wschód od Kłodzka.Według danych z 1 stycznia 2011 r.powierzchnia miasta wynosiła 20,32 km².W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj.wałbrzyskiego.

Symbole miasta

Herb Lądka-Zdroju

Głównym symbolem gminy jest jej herb.Obecny został ustanowiony 17 maja 1989 roku.Zastąpił on dotychczas obowiązujący herb przedstawiający białego lwa z dwoma ogonami na czerwonym polu.Nowy herb przedstawia w górnej części fragment dawnego herbu Kłodzka,na którym widnieją na czerwonym polu dwie złote,stylizowane kłody.W dolnej części na żółtym polu znajduje się zaś czarna litera"L"będąca inicjałem miasta.

Flaga Lądka-Zdroju

Flaga miejska Lądka-Zdroju została ustanowiona na początku XXI wieku i jest stylizowana na górnej części lądeckiego herbu.Przedstawia dwie złote,pochyłe kłody na czerwonym polu.Nawiązują one do barw ziemi kłodzkiej.W centralnej jej części znajduje się stylizowany błękitny zdrój tryskający z niebieskich dwóch fali.Symbole te odwołują się do uzdrowiskowego charakteru miasta oraz Białej Lądeckiej,głównej rzeki przez nie przepływającej.

Hejnał Lądka-Zdroju

Hejnałem Lądka-Zdroju jest utwór zatytułowany Hejnał Lądka-Zdroju,autorstwa Grzegorza Helcyka.Powstał on w 2004 roku i został ustanowiony przez Radę Miejską w wyniku konkursu.Został wybrany spośród czterech propozycji.

Patron Lądka-Zdroju

Patronem Lądka-Zdroju w drodze konkursu z 2004 roku został wybrany św.Jerzy.Propozycja dotycząca go,jako patrona miasta,została zgłoszona poza trybem konkursowym przez radnego Lechosława Siarkiewicza,miłośnika historii regionalnej.Wybór św.Jerzego wiązał się z tym,iż jest ona patronem najstarszego zdroju w mieście.

Historia

Prawa miejskie uzyskał w 1282 z nadania księcia wrocławskiego Henryka IV Probusa.Jest jednym z najbardziej znanych oraz najstarszych uzdrowisk polskich jako uzdrowisko był znany już pod koniec XV w.Uważany jest za najstarsze uzdrowisko w Polsce,gdyż według źródeł historycznych już w 1241 istniały tu urządzenia kąpielowe zniszczone przez Mongołów wracających z pola bitwy pod Legnicą.Najstarszy zakład przyrodoleczniczy„Jerzy”z basenem zbudowanym na źródle o tej samej nazwie został wzniesiony w 1498 r.W połowie XIX wieku na terenie Kotliny Kłodzkiej działała księżna Marianna Orańska.Także Lądek wiele jej zawdzięcza,dzięki jej inicjatywie wybudowano drogę łączącą miasto z Kamieńcem i Ziębicami,Bolesławowem oraz morawskim Starym Mĕstem.W czasie II wojny miasto nie odniosło żadnych strat.9 maja 1945 r.zostało zajęte bez walk przez oddział zwiadowców Armii Czerwonej.Niemiecka administracja działała do 15 czerwca 1945 roku.Ostanim urzędującym niemieckim burmistrzem był Dr Hänsch.Natomiast pierwszym polskim był Stanisław Latos który rozpoczął swoje urzędowanie 15 czerwca 1945.W budynku przy ulicy Orlej 4 umieściła się radziecka komendantura miasta.Polscy osadnicy zaczęli napływać od sierpnia 1945 roku.Początkowo mieszkali razem z Niemcami.W kwietniu oraz wrześniu 1946 roku przeprowadzono akcję wysiedlenia niemieckich mieszkańców miasta.W latach 1945-1953 oraz 1956-1991 działało Sanatorium Armii Radzieckiej.W 1950 roku liczba mieszkańców zrównała się z przedwojenną liczbą mieszkańców miasta.Wśród mieszkańców przeważali przesiedleńcy zza nowo utworzonej granicy wschodniej(około 52%).W 1946 roku wprowadzono urzędowo nazwę Lądek Zdrój,zastępując poprzednią niemiecką nazwę Bad Landeck.

Zabytki

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty:

• ośrodek historyczny miasta
• kościół par.pw.kościół Narodzenia NMP,barokowy z l.1688-92 z rzeźbami Michaela Klahra
• kościół cmentarny pw.św.Rocha,ul.Śnieżna 10,z drugiej poł.XVII w.
• kaplica NMP„Na Pustkowiu”,ul. Lipowa,z drugiej poł.XVIII w.
• park centralny,z k.XVIII w.-XIX w.
• park Moniuszki,z pocz.XIX w.
• kaplica św.Jerzego z dzwonnicą,z 1658 r.pocz.XIX w.
• park 1000-lecia,z drugiej poł.XIX w.
• ratusz,neorenesansowy z l.1537,1739,1872
• zespół budynków zdrojowych w parku zdrojowym
• pijalnia wód mineralnych,z 1842 r.1905 r.
• sala do spotkań towarzyskich(kawiarnia),ul.Orla,z l.1782,1852,1900
• muszla koncertowa,z 1905 r.
• wieża zegarowa,z XIX w.
• zakład przyrodoleczniczy„Jerzy”,ul.Ostrowicza 1/2,z XVIII w.-XX w.
• zakład przyrodoleczniczy„Wojciech”,z 1678 r.przebudowany w 2 połowie XIX wieku na wzór łaźni tureckiej w Budzie,bogato zdobiony
• dom,ul.Kłodzka 3,4,6,8,10 z XVIII w.
• dom,ul.Kłodzka 8,z XIX w.
• dom,ul.Kościelna 16,z 1739 r.pocz.XX w.
• dom,ul.Kościelna 18,z 1800 r.
• pensjonat„Villa Barbara”obecnie Rezydencja Wellness"Proharmonia",ul.Leśna 4,z 1906 r.
• willa,ul.Miła 3,z 1910 r.
• dom,ul.Pstrowskiego 1,z 1739 r.drugiej poł.XIX w.
• barokowe i renesansowe kamieniczki w Rynku:
  • domy,Rynek 1,2,3,4,5,6,7,8,9,13 z XVIII w.
  • domy,Rynek 10,14 17,z XIX w.
  • domy,jedenaście budynków:Rynek 18-24,26-29,z XVIII w.XIX w.XX w.
  • dom,Rynek 25,z XVII w.XIX w.
• dawna słodownia,ul.Słodowa 41(d.Nowotki 1),z 1567 r.po 1920 r.
• willa,ul.Spacerowa 10,z 1860 r.
• Katolickie Seminarium Nauczycielskie,ob.centrum kultury,pl.Staromłyński 5,z 1886 r.
• dom,ul.Zamenhofa 5,z XIX w./XX w.
• dom,ul. Zdrojowa(d.1 Maja)11,z poł.XVI w.XVIII w.pocz.XX w.
• most św.Jana na rz.Białej Lądeckiej,gotycki z figurą św.Jana Nepomucena z XVI w.XVIII w.

Uzdrowisko

Występują tu radoczynne(zawierające radon)cieplice siarczkowe i fluorkowe.Przyjeżdżają tu przede wszystkim osoby z chorobami reumatycznymi,chorobami ortopedycznymi i chorobami neurologicznymi.Wody radonowe powodują wzrost poziomu hormonów płciowych.Najbardziej reprezentacyjnym sanatorium jest zakład przyrodoleczniczy„Wojciech”(dawny Marienbad).Wyróżnia się neobarokowymi zdobieniami,marmurowymi misami z ujęciami wód leczniczych.Zakład posiada również okrągły basen z wodą ze źródła termalnego,wokół którego rozmieszczone są marmurowe XIX-wieczne wanny do kąpieli perełkowych.W Bad Landeck leczyli się m.in.:Goethe,cesarzowa Katarzyna II,cesarz Aleksander I,królowie pruscy,John Quincy Adams prezydent USA.

Atrakcje turystyczne

• barokowa figura wotywna na rynku dłuta Michaela Klahra
• pręgierz z XVI w.ustawiony na rynku
• arboretum leśny ogród botaniczny

Okolice

• ruiny średniowiecznego zamku Karpień oraz położony w lesie kościółek Matki Bożej od zagubionych
• Jaskinia Radochowska i kalwaria na szczycie Cierniaka w pobliżu Radochowa
• Stołowe Skały w pobliżu Stójkowa,atrakcyjne widokowo i dobre do uprawiania wspinaczki skałkowej
• kilkunastometrowy krzyż na stoku Iglicznej z dobrą panoramą
• Skalna Brama,Skalny Mur,Trzy Baszty,Trojan skupiska malowniczych skał na szczycie Trojaka z punktem widokowym

Piesze szlaki turystyczne

• (Główny Szlak Sudecki)Czarna Góra•Przełęcz Puchaczówka•Pasiecznik•Przełęcz pod Chłopkiem•Kąty Bystrzyckie• Lądek-Zdrój•Przełęcz pod Konikiem•Orłowiec•Przełęcz Jaworowa•Przelęcz pod Trzeboniem•Złoty Stok
• (Szlak E3)Nowa Morawa•Przełęcz Sucha•Jawornik Kobyliczny•Przełęcz Dział•Stary Gierałtów•ruiny zamku Karpień•Trojak•Lądek-Zdrój•Radochów•Jaskinia Radochowska•Przełęcz Leszczynowa•Ptasznik•Przełęcz Kłodzka

Kultura

Cykliczne imprezy:

• Diecezjalny Przegląd Piosenki Pielgrzymkowej na początku czerwca
• Lądeckie Lato Baletowe na początku lipca
• Lądeckie Lato Muzyczne w lipcu i sierpniu
• Przegląd Filmów Górskich im.Andrzeja Zawady ostatni weekend września

Wspólnoty religijne

• parafia Narodzenia NMP Patronem miasta od 2005 roku jest Święty Jerzy.

• Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy

Współpraca międzynarodowa

Miasta partnerskie:

• Bad Schandau
• Bernartice
• Bílá Voda
• Goedereede
• Javorník
• Otmuchów
• Paczków
• Uhelná
• Vlčice
• Złoty Stok

Ludzie związani z Lądkiem

• Marian Ciężkowski
• Michael Ignatius Klahr
• Michael Klahr
• Marianna Orańska
• Aleksander Ostrowicz
• Zbigniew Piotrowicz
• Stanisław Tomkiewicz
• Henryk Worcell