Łęczyca

Miasto i gmina w województwie łódzkim,w powiecie łęczyckim,przy łączącej północ z południem drodze krajowej nr 1.Miasto rozciąga się na pograniczu Niziny Mazowieckiej i Niziny Wielkopolskiej nad Bzurą(lewym dopływem Wisły),a dokładnie przy ujściu doliny Bzury do pradoliny warszawsko-berlińskiej.Według danych z 30 czerwca 2012 r.miasto miało 15173 mieszkańców.Należy do miast o najwyższym wskaźniku osób z wyższym wykształceniem w Polsce.

Toponimia

Istnieją dwie wersje pochodzenia nazwy miasta.Pierwsza wywodzi je od plemienia Łęczan,które przed powstaniem państwa polskiego zasiedlało okolice Łęczycy.Druga podaje wywód od cech charakterystycznych terenu na którym powstało.Równiny pełne błota i trzęsawisk oraz podmokłe łąki nazywano w języku staropolskim łęgami lub ługami i to one miały dać miejscowości nazwę.Łacińskie średniowieczne dokumenty podają zlatynizowane nazwy miasta:Lonsin,Lucic,Lunciz,Lantsiza,Loncizia,Lonsitia,Lunchicia.Miejscowość w zlatynizowanej formie Lucic notuje Gall Anonim w swojej Kronice polskiej spisanej w latach 1112–1116.W roku 1154 arabski geograf Al-Idrisi w swoim dziele pt.Księga Rogera zamieścił nazwę Łęczycy jako N(u)grada(pol.Nowygród)pośród innych polskich miast Krakowa,Sieradza,Gniezna,Wrocławia,oraz Santoka.XIX wieczny Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podaje nazwę miejscową Łęczyca.

Położenie

Miasto Łęczyca leży pośrodku obecnego powiatu łęczyckiego,bliżej jego południowej granicy.Według danych z roku 2007 Łęczyca ma obszar 8,95 km²,w tym:użytki rolne 58%,użytki leśne 0,1%.Według danych z 1 stycznia 2011 r.powierzchnia miasta wynosiła 8,95 km².Miasto stanowi 1,16% powierzchni powiatu łęczyckiego.Sąsiednie gminy:Łęczyca,Daszyna,Grabów,Góra Świętej Małgorzaty,Świnice Warckie,Witonia.Części miasta:ŁęczycaPoduchowna,Obrywka,Probostwo,Przedmieście Ozorkowskie,Sobotczyzna,Waliszew.Łęczyca dawniej była głównym ośrodkiem ziemi łęczyckiej.Od XIV do XVIII wieku stolica województwa łęczyckiego.W latach 1919–1939 miasto administracyjnie należało do woj.łódzkiego.Od 1946 do 1975 r.w woj.łódzkim.W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj.płockiego.W pobliżu miasta znajduje się geometryczny środek Polski.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2012:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	15173	100	8099	53,38	7074	46,62
gęstość zaludnienia(mieszk./km²)	1695		905		790

Historia

• X–XIII wiek istniał tu gród,którego relikty znajdują się w niedalekim Tumie
• XI wiek powstanie w Łęczycy(obecnie miejscowość Tum)opactwa benedyktyńskiego prawdopodobnie z fundacji Kazimierza Odnowiciela lub wg tradycji przed rokiem 1000 z fundacji św.Wojciecha. Archikolegiata Łęczycka w Tumie jest obecnie sanktuarium św.Wojciecha
• XI i XII wiek najważniejszy gród prowincji
• 1136 wymieniona pod nazwą łacińską Lancicia
• 1138–1148 gród siedzibą księżnej Salomei,wdowy po Bolesławie Krzywoustym(Łęczyca była wtedy stolicą tzw.oprawy wdowiej)
• 1149–1161 budowa w Łęczycy(obecnym Tumie),na miejscu rozebranego opactwa benedyktynów,kolegiaty NMP i św.Aleksego,stała się ona miejscem zjazdów książęcych i synodów kościelnych metropolii gnieźnieńskiej,pierwsze polskie sejmy
• 1264 podział ziemi łęczyckiej na księstwo łęczyckie i księstwo sieradzkie
• przed 1267 nadanie praw miejskich,lokacja miasta na północ od osady na lewym brzegu Bzury lub lokacja Starego Miasta,stolica księstwa łęczyckiego
• 1352 Kazimierz Wielki włączył Księstwo Łęczyckie do Polski po śmierci ostatniego księcia łęczyckiego Władysława Dobrzyńskiego
• 17 lipca 1409 walny zjazd w Łęczycy uchwalił włączenie się do wojny w razie najazdu Zakonu na Litwę.Stąd wyruszyło poselstwo do Malborka
• w XVI wieku rozwój miasta jako ośrodka rzemieślniczo-handlowego,stolica województwa łęczyckiego
• 1793 likwidacja województwa łęczyckiego
• 1793-1807 pod zaborem pruskim
• 1807–1815 w Księstwie Warszawskim
• od 1815 w Królestwie Polskim
• 1815 urodził się w Łęczycy Bernard Lessmann,wydawca i księgarz,dziadek Bolesława Leśmiana i Jana Brzechwy
• 1869–1872 rabinem Łęczycy był uczony i pisarz Malbim
• 1919–1975 miasto siedzibą powiatu w województwie łódzkim
• 1914 walki w ramach bitwy łódzkiej,udział Legionów Piłsudskiego
• 1939 walki Armii"Poznań" i "Pomorze"z Niemcami bitwa nad Bzurą.Miasto zajęte przez niemiecką 221 Dywizję Piechoty w nocy z 14-ego na 15-ego września
• 1939–1945 wielkie straty w ludziach,zagłada ludności żydowskiej
• 1955–1992 Łęczyckie Zagłębie Rud Żelaza
• 1975–1999 w województwie płockim
• po 1999 w województwie łódzkim

Zabytki

Wpisane do rejestru zabytków

Według rejestru zabytków KOBiDZ na listę zabytków wpisane są obiekty:

• kościół parafialny pw.św.Andrzeja, XV w.XVII-XIX w.nr rej.:516 z 15.05.1946 oraz 68 z 25.07.1967
• zespół klasztorny bernardynów,1 poł.XVII w.:
  • kościół pw.Niepokalanego Poczęcia NMP,nr rej.:83-V-7 z 5.06.1946 oraz 70 z 26.07.1967
  • klasztor,nr rej.:86-V-10 z 5.06.1946 oraz 71 z 26.07.1967
• zespół klasztorny dominikanów(kościół i klasztor),poł.XIV w.k.XVIII w.k.XIX w.nr rej.:81-V-5 z 15.05.1946 i z 13.03.1961
  • klasztor norbertanek,ob.urszulanek,pocz.XVII w.2 poł.XIX w.nr rej.:450 z 27.07.1967
• park miejski,k.XVIII w.1828-30,nr rej.:A/30 z 22.06.2006
• zespół zamkowy,XIV-XVIII w.:
  • dom wsch.prochownia,XVIII w.nr rej.:87-V-11 z 15.05.1946 oraz 74 z 26.07.1967
  • „dom nowy”,nr rej.:80-V-4 z 15.05.1946 oraz 73 z 26.07.1967
  • wieża i mury,nr rej.:91-V-15 z 15.05.1946 oraz 75 z 26.07.1967
• baszta obronna,obecnie dzwonnica kościoła parafialnego,XIV w.XVIII w.nr rej.:84-V-8 z 5.06.1946 oraz 69 z 25.07.1967
• ratusz,klasycystyczny,1788-90,przebudowany na pocz.XX w.i 2005-07,nr rej.:460-V-20 z 6.05.1949 oraz 76 z 27.07.1967
• hotel,obecnie dom mieszkalny,ul.Kościuszki 32,poł.XIX w.nr rej.:464 z 29.07.1967
• szkoła,al.Jana Pawła II 1,1 poł.XIX w.nr rej.:896-V-76 z 1953 oraz 465 z 29.07.1967
• wieża szybowa„Łęczyca I”kopalni rudy żelaza,ul.Ozorkowskie Przedmieście 4,nr rej.: 647 z 11.06.1994
• przestrzenny układ komunikacyjny kolejki wąskotorowej Krośniewicka Kolej Dojazdowa
• liczne domy z XIX wieku

Inne

Obiekty historyczne:

• Mała Synagoga zbudowana w końcu XVIII wieku
• Gmach gimnazjum im.Jana Pawła II.Budynek powstał w 1930 r.wg projektu Karola Sicińskiego.W II RP mieścił trzy szkoły powszechne.W 1939 służył jako obóz przejściowy dla żołnierzy polskich wziętych do niewoli w Bitwie nad Bzurą,a następnie jako hitlerowskie starostwo powiatowe.Od 1945 r.służy oświacie.
• cmentarz rzymskokatolicki przy ul.Kaliskiej z kwaterami wojskowymi z 1914,1920 i 1939 r.
• cmentarz ewangelicko-augsburski z kwaterą wojskową z 1914 r.
• cmentarz prawosławny z I poł.XIX wieku obecnie w obrębie nekropolii rzymskokatolickiej
• Budynki koszar 37 Pułku Piechoty Ziemi Łęczyckiej im.Księcia Józefa Poniatowskiego
• Dawny szpital św.Mikołaja Cudotwórcy z 1842 r.wzniesiony wg projektu Henryka Marconiego.

Nieistniejące obiekty:

• Duża Synagoga z 1787 roku.
• Kościół Ewangelicki,z ok.1860 roku.
• Cerkiew Prawosławna pw.Św.Mikołaja z 1910 r.

Transport

Drogi przechodzące przez miasto:

• droga krajowa nr 1:Gdańsk-Łęczyca-Cieszyn
• droga wojewódzka nr 703:Łowicz-Łęczyca-Poddębice
• autostrada A2(Obwodnica Wartkowice 12 km od Łęczycy w kierunku Poddębic trasą DW703)
• autostrada A1(Węzeł Piątek 23 km do Łęczycy w kierunku Łowicza trasą DW703)

Łęczyca posiada stację kolejową,przez którą przebiega linia kolejowa nr 16:Bydgoszcz Aleksandrów Kuj.Włocławek Kutno Łęczyca Łódź Kaliska.PKS w Łęczycy oferuje przewozy ponad 20 autobusami.

• Linie szkolne umożliwiają uczniom mieszkających poza Łęczycą w pobliskich wsiach(w powiecie łęczyckim)dojazd do szkół
• PKS oferuje własne połączenia między innymi do:Łodzi,Warszawy,Koła,Turku,Płocka oraz do pobliskich miast:Poddębice,Świnice Warckie,Kutno.
• Nowe trasy,na których kursują busy łączą miasta Łęczyca,Ozorków,Zgierz,Łódź.

PKS ma w planach przebudowę ówczesnej poczekalni na nowy,większy dworzec.

• Kolej wąskotorowa SKOKW:Krośniewice Łęczyca Ozorków

Sport i rozrywka

• Hala Sportowa nr 1
• Stadion Miejski
• Klub Sportowy Górnik Łęczyca
• MMKS Łęczyca piłka siatkowa
• MKLA Łęczyca lekkoatletyka
• Hurtap klub jeździecki
• Hurtap futsal
• Hurtap Beach Soccer
• Korty tenisowe(ul.Dworcowa)
• Orlik 2012(przy SP nr 3,przy SP nr 4,przy I LO)

Kultura

• Dom Kultury
• Kino"Górnik"
• Muzeum w Łęczycy
• Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna

Wspólnoty religijne

Na terenie Łęczycy działalność duszpasterską prowadzą następujące wyznania:

• Kościół Rzymskokatolicki
• Kościół Ewangelicko-Augsburski
• Świadkowie Jehowy

Honorowi obywatele miasta

Lista Honorowych Obywateli Miasta Łęczyca

• Julian Muszyński
• Edward Rydz-Śmigły
• Michał Żymierski-Rola
• Wojciech Lalek
• Jakub Andrzej Grajewski
• Karol Zielony
• Czesław Fluder
• Henryk Grochowski
• Donald Tusk
• Tadeusz Poklewski-Koziełł
• Marek Jasiński
• Ryszard Rosin
• Maria Ginter
• Alojzy Orszulik
• Czesław Boroń
• Irena Śmiałowska
• Lech Wałęsa
• Wiktoryn Grąbczewski
• Bolesław Solarski
• Henryk Jaworowski
• Otylia Kokocińska
• Agata Tuszyńska

Edukacja

W mieście znajdują się 3 przedszkola miejskie,2 szkoły podstawowe,1 gimnazjum,2 zespoły szkół ponadgimnazjalnych oraz 1 liceum ogólnokształcące.

• Szkoła Podstawowa nr 3 im.25 Kaliskiej Dywizji Piechoty
• Szkoła Podstawowa nr 4 im.M.Konopnickiej
• Szkoła Podstawowa nr 5 ośrodek szkolno wychowawczy
• Gimnazjum im.Jana Pawła II
• I Liceum Ogólnokształcące im.Kazimierza Wielkiego
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im.Kardynała Stefana Wyszyńskiego
  • Technikum Nr 1
  • Liceum Profilowane Nr 1
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 1
  • Publiczne Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Młodzieży Nr 1
  • Technikum Uzupełniające dla Młodzieży Nr 1
  • Policealna Szkoła dla Młodzieży Nr 1
• Zespół Szkół im.Jadwigi Grodzkiej
  • Liceum Ogólnokształcące dla Młodzieży Nr 2
  • Liceum Profilowane Nr 2
  • Technikum Nr 2
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 2
  • Policealna Szkoła dla Młodzieży Nr 2
  • Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych
  • Biblioteka Pedagogiczna

Łęczyca jako garnizon wojskowy

Jednostki stacjonujące przed 1939:

• 37 Pułk Piechoty Ziemi Łęczyckiej im.ks.Józefa Poniatowskiego

Jednostki stacjonujące po 1945:

• 37 Pułk Śmigłowców Transportowych
• 55 Polowe Warsztaty Lotnicze
• 1 Dywizjon Szwoleżerów
• 1 Dywizjon Lotniczy

Administracja

Miasto stanowi osobną gminę miejską.Łęczyca jest siedzibą władz powiatu łęczyckiego oraz gminy wiejskiej Łęczyca.Łęczyca jest członkiem stowarzyszenia Unia Miasteczek Polskich.

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie:

• Rillieux-la-Pape
• Penzlin
• Włodzimierz Wołyński
• Rypin