Barnim I

Barnim I Dobry(ur.zap.ok.1210,zm.13 lub 14 listopada 1278 w Dąbiu)książę szczeciński i pomorski,z dynastii Gryfitów.Syn Bogusława II i Mirosławy,córki księcia/namiestnika gdańskiego Mściwoja I i Swinisławy.

Lata panowania

Samodzielne rządy,po osiągnięciu wieku sprawnego rozpoczął w 1227.Fakt ten poświadcza wystawiony dokument,z jego własną pieczęcią.Władał Księstwem Szczecińskim,w czasie,kiedy jego kuzyn Warcisław III zarządzał Księstwem Dymińskim wydzielonym w 1211.Barnim I zrzucił z Pomorza nadodrzańskiego zwierzchność duńską i przeniósł swój dwór w 1235,z Uznamia do Szczecina(republiki miejskiej),dalej na skutek skłócenia z mieszczanami tego miasta do Dąbia(1249).Barnim,„książę na Szczecinie”,który tytułował się też księciem Kaszub(łac.)dux slavorum et Cassubie,był jednym z najbardziej pracowitych władców Pomorza.Wraz z Warcisławem III starał się umacniać państwo,poprzez przebudowę gospodarki,tak aby dostosować ją do zachodnich standardów europejskich.W poł.XIII w.zlikwidował m.in.prawo brzegowe,które hamowało bezpieczny rozwój handlu morskiego i zalewowego.Okres jego panowania przypadał na wzmożoną kolonizację niemiecką i lokację miast na prawie magdeburskim oraz lubeckim,których książę ufundował bardzo wiele.Do nich należały m.in.Szczecin(1243),Stargard(1243),Police(1260) i Goleniów(1268).Źródła wymieniają 30 miast lokowanych przez niego na Pomorzu.Po śmierci kuzyna w 1264,pierwsze lata jego samodzielnej działalności skupiały się na jednoczeniu ziem pomorskich oraz potwierdzaniu nadań aktów lokacyjnych dla miast(m.in.dla Gryfic).Był fundatorem także wielu klasztorów,m.in.w Marianowie.Hojny dla zakonów nadał cysterkom 600 łanów ziemi.Dla ściągnięcia kupców lubeckich i duńskich ponownie wprowadził w 1274 zakaz rabunków rozbitych statków i innych jednostek pływających.Było to spowodowane chęcią poszerzenia i zabezpieczenia wpływów ekonomicznych z resztą Europy Zachodniej.Rzucona na Barnima klątwa 12 sierpnia 1269,przez legata papieskiego Albrechta Magnusa,za obronę ziemi suchańskiej(skutek zdrady joannitów),wprowadził jego w stan wojny.Brandenburczycy wspierani siłami joannitów dotarli do Kamienia Pomorskiego,gdzie księciu udzielono schronienia.W dalszej walce,pomoc uzyskał od rycerzy Bolesława Pobożnego,księcia wielkopolskiego.Nawiedzany jednak ciągłymi podjazdami Brandenburczyków i pretensjami biskupa kamieńskiego,zgodził się na ustępstwa i przyjął zwierzchność lenną Brandenburgii(1269).Hołd lenny złożony margrabiom brandenburskim przez księcia szczecińskiego,spowodował jednocześnie przekazanie na ich rzecz ziemi wkrzańskiej(na zachód od Szczecina).Dla książęcej racji stanu odniosło to przykre konsekwencje w kolejnych latach na losy jedności Pomorza.Pierwszych jego symptomów,można doszukiwać się przy podziale jego księstwa,na dwie części przez jego potomków(podział księstwa dokonany w 1295 spowodował wyodrębnienie na ok.200 lat dwóch dzielnic Księstwa Szczecińskiego i Wołogoskiego).Barnim I zmarł 13 lub 14 listopada 1278 w Dąbiu i został pochowany w kościele NMP w Szczecinie.

Barnim I a templariusze

Istnieją przesłanki,że przesiąknięty wielkimi ideami zakonu templariuszy Barnim I został bratem,tzw.gościem,rycerzem wspomagającym poczynania zakonu.Od lat 30.XIII w.był stałym bywalcem na zakonnych dworach,albo w otoczeniu rycerzy tego zakonu,m.in.Tempelhoff,Lietzen oraz Rurka.Barnim korzystał z doradztwa templariuszy z brandenburskich i pomorskich komandorii.Przynależność do zakonu przedstawił w swojej pieczęci,na której umieścił templariuszowski symbol świątyni oraz starożytny symbol słońca,złota,czyli władzy.Są to znaki niespotykane,na żadnych innych pieczęciach książęcych z tego okresu.Charakterystyczne dla jego władzy było również nadawanie okręgów grodowych i innych włości na rzecz zakonu templariuszy.W 1235 nadał zakonowi żyzne ziemie pomiędzy Różycą a Tywą i przeniósł wszelkie prawa na ich rzecz,zwolnił od wszelkich ceł na terenie księstwa i zobowiązał jako swych wasali do udziału w wyprawach zbrojnych.Templariusze mieli prawo do zasiadania w radzie książęcej.Według K.Ślaskiego miało to na celu uniezależnienie polityki panującego dynasty od elity możnowładztwa pomorskiego.

Rodzina

Barnim był żonaty trzykrotnie.Po raz pierwszy z Marianną księżniczką szwedzką,córką króla Eryka X Knutssona i Rychezy duńskiej.Małżeństwo zawarte zostało prawdopodobnie w 1238.
Z tego związku pochodziły:

• Anastazja(ur.w okr.1239–1245,zm.15 marca 1317)żona Henryka I Pielgrzyma,księcia meklemburskiego na Wyszomierzu,
• Jadwiga domniemana żona Jana I,margrabiego brandenburskiego,
• NN,córka żona Przybysława,księcia meklemburskiego.

Drugą żoną księcia została księżniczka Małgorzata meklemburska(lata 1252–1253),córka Mikołaja I na Orlu(Werle) i Jutty von Anhalt.
Była matką:

• Bogusława IV(ur.w okr.1254–1255,zm.19 lutego 1309)księcia pomorskiego,szczecińskiego i wołogoskiego,

Trzecią żoną w latach 1263–1267 została Matylda askańska,córka Ottona III Pobożnego,margrabiego brandenburskiego i Bożeny(Beatrix),z którą Barnim I miał sześcioro dzieci:

• Mirosławę(ur.1270,zm.przed 11 listopada 1328)żonę Mikołaja I,hrabiego zwierzyńskiego na Wittenburgu,
• Beatę(Beatrix)(ur.w okr.1270–1274,zm.w okr.1315–grudzień 1316)żonę Henryka II z Orli(Werle),pana na Penzlinie,
• Hildegardę żonę Ottona I Tłustego,hrabiego anhalckiego,
• Małgorzatę żonę Jana II,hrabiego choćkowskiego i prawdopodobnie żonę Wawrzyńca Jonssona(Pantera),
• Barnima II(ur.przed 1275,zm.28 maja 1295)księcia szczecińskiego i pomorskiego,
• Ottona I(ur.ok.1279,zm.30 lub 31 grudnia 1344)księcia szczecińskiego i pomorskiego.

W literaturze przedmiotu pojawia się również prawdopodobna córka z pierwszego lub trzeciego małżeństwa Elżbieta,która jest odrzucana z filiacji przez współczesną genealogię.

Genealogia

Bogusław I ur.najp.1127 zm.18 III 1187

Anastazja Mieszkówna ur.prawd.1164 zm.po 31 V 1240

Mściwój I gdański zm.w okr.1213–1215

Swinisława zm.p.4 IX 1230

Bogusław II ur.w okr.1178–1184 zm.23 lub 24 I 1220 lub 1221

Mirosława ur.w okr.1190–1195 zm.p.przed 2 II 1237

1 Marianna ur.1215 zm.27 VI 1252OO  p.1238		2 Małgorzata meklemburska ur.zap.1232 zm.przed 25 V 1261OO  w okr.1252–1253		Barnim I Dobry(ur.zap.ok.1210 zm.13 lub 14 XI 1278)		3 Matylda askańska zm.20 XII 1316OO  w okr.29 III 1263–20 V 1267
	1		1		1		2		3
Anastazja ur.w okr.1239–1245 zm.15 III 1317		Jadwiga		NN,córka		Bogusław IV ur.w okr.1254–1255 zm.19 II 1309		Mirosława ur.1270 zm.przed 11 XI 1328
	3		3		3		3		3
Beata(Beatrix)ur.w okr.1270–1274 zm.w okr.1315– XII 1316		Hildegarda		Małgorzata		Barnim II ur.przed 1275 zm.28 V 1295		Otton I ur.ok.1279 zm.30 lub 31 XII 1344

Etymologia jego imienia

Barnim to skrócona forma niepewnego imienia zaczynającego się od Broni w wariancie pomorskim,jako,że w dialektach pomorskich słowiańska grupa-or-(która w polszczyźnie zmieniła się w-ro-)zmieniła się w-ar-(porównaj:pomorskie'gard','Warcisław','Barnisław'polskie'gród','Wrocisław','Bronisław').W dynastii Gryfitów imię dotąd niespotykane.Prawdopodobnie zostało przeniesione z ziemi barnimskiej(plemiona Sprewian),która od 1176 dziedzicznie należała do dynastów pomorskich Gryfitów.