czwartek, 11 kwietnia 2013

Bochnia

Miasto i gmina w południowej Polsce,w województwie małopolskim,siedziba powiatu bocheńskiego.W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa tarnowskiego.Znajduje się nad rzeką Rabą,w dolinie potoku Babica.Leży ona na granicy Kotliny Sandomierskiej i Pogórza Karpackiego(ściślej: Podgórze Bocheńskie).Według danych GUS z 31 grudnia 2011 miasto liczyło 30300 mieszkańców.
Struktura powierzchni
Według danych z roku 2002 Bochnia ma obszar 29,89 km²,w tym:
  • użytki rolne:59%
  • użytki leśne:8%
Miasto stanowi 4,73% powierzchni powiatu.
Demografia
Dane z 31 grudnia 2011:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 30300 100 15759 52 14541 48
gęstość zaludnienia(mieszk./km²) 1013 527 486
Toponimia
W źródłach pojawia się:Sal de Bochegna 1198 r.Bocheno ok.1234 r.Bochnya 1242 r.Bohcna 1273 r.Bochnya 1470-80,de Bochen 1504 r.Bochnia 1581 r.Bochnia 1880 r.nazwa zapewne od starszego Bochynia(jak Bocheń pierwotnie Bochnya 1396 r.Bochyn,Bochna 1375 r.Bochna 1396 r.Bochynia 1463 r.)Zmiana Bochynia w Bochnia nastąpiła w wyniku ściągnięcia fonetycznego.Nazwa pochodzi od ps.rdzenia*boch z sufiksem -ynia.Rdzeń*boch-||*bech- występuje w nazwach geograficznych,zwłaszcza wodnych(Bochotnica,Bachotek,Bachot,cz.rzeka Bechyně,słw.rzeka Bocha) i zapewne oznaczała pierwotnie"zagłębienie moczarowate".
Historia
  • Bazylika św.Mikołaja
  • Kościół Szkolny św.Stanisława Kostki(Parafia Św.Mikołaja)
  • Kościół św.Pawła Apostoła w Bochni
  • Kościół św.Jana Nepomucena
  • Świadkowie Jehowy z Salą Królestwa(ul.Proszowska 40D)
  • Zbór Baptystów
Kultura i sztuka
Muzeum im.prof.Stanisława Fischera
Muzeum odgrywa istotną rolę w życiu umysłowym miasta i powiatu,będąc ośrodkiem pracy naukowej,edukacyjnej i wydawniczej.Mieści się ono w dawnym klasztorze dominikanów dwuskrzydłowym,późnobarokowym budynku,którego najstarsze fragmenty sięgać mogą XVI w.(dokładna data powstania nie jest znana),usytuowanym w narożnej działce wschodniej pierzei rynku.W 2000 budynek muzeum został wpisany do rejestru zabytków województwa małopolskiego.
Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna im.Jana Wiktora
Biblioteka,wraz z 6 filiami,spełnia rolę w życiu kulturalnym miasta.Osiągane przez nią wyniki czytelnicze należą do najwyższych w województwie małopolskim.Ze 140-tysięcznego księgozbioru zawierającego klasykę polską,obcą,literaturę młodzieżową,lektury,opracowania literackie,nowości wydawnicze oraz ponad 11 tys.książek mówionych,2 tys.płyt,nieomal 1 tys.kaset video,korzysta ponad 15 tys.czytelników.Czytelnia naukowa z bogatym,aktualnym księgozbiorem podręcznym i 78 tytułami prasy udostępnia rocznie ponad 60 tys.książek.
Miejski Dom Kultury
Miejski Dom Kultury prowadzi działalność z zakresu wychowania,edukacji i upowszechniania kultury w mieście.Skupia dzieci,młodzież oraz dorosłych w 24 sekcjach tematycznych.Prowadzone są tu m.in.:zajęcia baletu form nowoczesnych euro dance,break dance,działa klub tańca towarzyskiego,klub seniora,klub fantastyki oraz sekcje:plastyczna,modelarstwa lotniczego,brydża sportowego,szachowa,teatralna.Prowadzony jest kurs wokalno-aktorski,dziecięcy zespół wokalno-taneczny,teatrzyk lalkowy oraz nauka gry na gitarze i perkusji.W bocheńskim kinie Regis,znajdującym się w Miejskim Domu Kultury,działa Dyskusyjny Klub Filmowy"Maciste".Klub był nominowany do Nagród Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w kategorii"Dyskusyjny Klub Filmowy w roku 2010".
Chłopięcy Chór Pueri Cantores Sancti Nicolai
Bochnia to miasto z bogatymi tradycjami artystycznymi.Tu, przy Bazylice św.Mikołaja działa chór chłopięcy Pueri Cantores Sancti Nicolai,założony w 1987 r.przez ks.Stanisława Adamczyka,laureata nagrody im.Jerzego Kurczewskiego,który oprócz funkcji dyrygenta chóru,prowadzi również emisję głosu,a z którym współpracują:Bożena Wojciechowska(II dyrygent chóru),Krzysztof Kościółek(akompaniator),Marcin Skoczek(II akompaniator)oraz Agnieszka Skoczek(emisja głosu).
Chór zwyciężył już w dwunastu ogólnopolskich konkursach i festiwalach,w tym:
  • 1999 r.laureat Złotej Lutni na Ogólnopolskim Turnieju Chórów Legnica Cantat
  • 2001 r.laureat Bursztynowej Aureoli oraz Złotego Dyplomu dwóch głównych nagród na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Chóralnej w Międzyzdrojach
  • 2006 r.laureat I miejsca na Festiwalu Pieśni Chóralnej"Kolędy i Pastorałki"w Myślenicach
"Bocheńskie Słowiki"odnoszą także sukcesy na arenie międzynarodowej:
  • 1999 r.IV miejsce w kategorii chórów mieszanych na XLVII Międzynarodowym Konkursie Polifonicznym Guido D'Arezzo we Włoszech
  • 2002 r.III miejsce w kategorii chórów mieszanych na XX Międzynarodowym Festiwalu Muzycznym w Cantonigros odbywającym się w Katalonii
  • 2006 r.IV miejsce w kategorii chórów mieszanych na XXIV Międzynarodowym Festiwalu Muzycznym w Cantonigros
  • 2008 r.III miejsce na VIII Europejskim Konkursie we Francji
  • 2009 r.I miejsce na VIII Europejskim Festiwalu"Giuseppe Zelioli"odbywającym się w Lecco
  • 2010 r.II miejsce na IX Europejskim Festiwalu"Giuseppe Zelioli"odbywającym się w Lecco
  • 2012 r.udział w LII międzynarodowym festiwalu muzyki sakralnej"Virgo Lauretana"odbywającym się w Loreto.
Dziewczęcy Chór Parafialny Puellae Sancti Pauli
Przy parafii św.Pawła Apostoła działa dziewczęcy chór"Puellae Sancti Pauli"założony we wrześniu 1996 r.przez ks.Grzegorza Piekarza.Artystyczne osiągnięcia chóru to m.in.:II miejsce w konkursie kolęd zorganizowanym przez TV Kraków(1999),II miejsce w konkursie kolęd i pastorałek w Myślenicach(2001).Trzykrotnie chór występował na Ogólnopolskim Festiwalu Pieśni Religijnej"Cantate Deo"w Rzeszowie w 1999 r.zdobył tam wyróżnienie,w 2001 r.zajął II miejsce,a w 2003 r.sięgnął po najwyższe laury zajmując I miejsce.
Kwartet Smyczkowy"ARCO"
Kwartet smyczkowy ARCO powstał w październiku 2000 r.a inicjatorem założenia zespołu był Krzysztof Krawczyk wiolonczelista kwartetu.Głównym celem zespołu,którego członkowie mieszkają w Bochni,jest propagowanie przebojów muzyki poważnej.Fakt,że w składzie zespołu grają wyłącznie zawodowi muzycy wpływa na wysoki poziom artystyczny.Klasyczny skład kwartetu to:dwoje skrzypiec,altówka i wiolonczela.
Ad Gloriam Deiparae
"Ad Gloriam Deiparae"Festiwal Pieśni Maryjnej od 16 lat organizuje w pierwszy weekend października przez Parafie pw.Świętego Mikołaja,wpisał się na trwałe w kalendarz kulturalny miasta i pozyskał wierną publiczność.Obecnym dyrektorem festiwalu jest ks.Mariusz Gródek.
Marek Piekarczyk
W Bochni mieszka i tworzy Marek Piekarczyk,znany wokalista rockowy,lider legendarnej grupy TSA z którym wystąpił na około 1000 koncertach w Polsce,USA,Kanadzie,Belgii,Holandii,Czechosłowacji,Rosji,Francji,Finlandii,Litwie,Białorusi,Ukrainie i Niemczech.W roku 1986 rozpoczął współpracę z Jerzym Gruzą i Teatrem Muzycznym w Gdyni,gdzie grał rolę Jezusa w rock-operze"Jesus Christ Super Star".Obecnie jego kolejnym projektem artystycznym jest zespół:"Marek Piekarczyk i Przyjaciele"z którym nagrał nową płytę.Niedawno reaktywował grupę TSA.Co rocznie organizuje w pobliskich Proszówkach Rock'Autostradę.
Stowarzyszenie Nowej Kultury
W mieście działa również Stowarzyszenie Nowej Kultury zawiązane w listopadzie 2001 roku przez studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie,uczniów bocheńskiego I LO i liceum plastycznego w Nowym Wiśniczu.W Bochni tworzą artyści plastycy:Józef Mularczyk,Kinga Kasprzyk-Cetnarowicz,Sławomir Jabłoński,Andrzej Szewczyk,Ryszard Ciećkiewicz,małżeństwo Lucyna i Andrzej Błasiak,tu także rzeźbi w drewnie urocze"świątki"artysta ludowy Stanisław Opaliński.Unikatowe szopki krakowskie tworzy Leszek Jaglarz.
Transport
Na terenie miasta znajduje się 116,2 km dróg w tym autostrady(1,1 km),drogi krajowe(5,6 km),wojewódzkie(6,5 km),powiatowe(17,1 km)oraz gminne(85,9 km).29 listopada 2012 roku otwarta została autostrada A4 przebiegająca północną częścią miasta.Do użytku udostępniony został także węzeł Bochnia umożliwiający zjazd oraz wjazd na nią.Południową obwodnicą miasta przebiega droga krajowa nr 94 i droga krajowa nr 75.Południkowo miasto przecina droga wojewódzka nr 965.Z drogą krajową jest połączona Węzłem Wiśnickim.Obwodnica miasta powstała w 1984 r.po prawie 10 latach budowy.Była ona niezbędna ze względu na nadmierny ruch w centrum miasta.Ze względu na to,że coraz więcej mieszkańców dojeżdża do pracy własnym samochodem powstała obwodnica północno-zachodnia łącząca Osiedle Niepodległości z przemysłową częścią miasta.Droga ta nie ma jednolitej nazwy.Została podzielona na 3 odcinki:ul.Rotmistrza Pileckiego,ul.Ofiar Katynia oraz ul.Solidarności.Lokalnie używana jest nazwa KN-2.W Bochni znajduje się stacja kolejowa,przez którą przebiega linia kolejowa 91(Kraków Główny Medyka).Linia powstała w 1856 r.jako część Kolei Galicyjskiej im.Karola Ludwika.Dworzec kolejowy został odremontowany i oddany do użytku w I kwartale 2012 r.Aktualnie trwa przebudowa układu torowego na stacji.Do infrastruktury kolejowej w mieście można jeszcze zaliczyć bocznicę kolejową do zakładu Stalprodukt oraz bocznica do rozładunku cystern z gazem.Dawniej istniała też do szybu Campi kopalni soli lecz została rozebrana,a jej pozostałości znajdują się jeszcze w asfalcie ulicy Karosek i Wodociągowej.Od 1 stycznia 2010 komunikację miejską w Bochni obsługuje Bocheński Zakład Komunikacji(BZK),posiadający na stanie siedem autobusów kursujących na 5 liniach:1,3,4,5a,9,pokrywających się częściowo z trasami Rejonowego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego,które istnieje w Bochni od 01.05.1972 roku.Obecnie odsługuje ono linie wykraczające poza granice miasta(2,3,4,6,7,10,12,13,15)oraz linię 1 kursującą tę samą trasą co linia 1 BZK.Tereny Bochni obsługuje również wiele prywatnych firm.W marcu 2013 otworzono lądowisko sanitarne przy ul.Krakowskiej 31.
Sport
Od 1921 roku w Bochni istnieje Bocheński Klub Sportowy,który obecnie posiada dwie sekcje:piłkę nożną i ręczną.Piłkarze Nożni grają w III lidze małopolskiej,juniorzy występują w Małopolskiej Lidze Juniorów Starszych i Młodszych,która jest najwyższą klasą rozgrywkową dla tej kategorii wiekowej.Drużyna piłkarzy ręcznych występuje w I lidze.Ponadto w mieście działa jednostka budżetowa Urzędu Miasta Bochni tj.Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji,który organizuje życie sportowe na terenie miasta oraz pozwala na rozwijanie talentów w innych sekcjach.
Podział na osiedla
  • Osiedle Smyków
  • Osiedle Karolina
  • Osiedle Proszowskie
  • Osiedle Chodenice
  • Osiedle Słoneczne
  • Osiedle Krzęczków Łychów
  • Osiedle św.Jana Murowianka
  • Osiedle Windakiewicza
  • Osiedle Niepodległości
  • Osiedle Uzbornia
  • Osiedle Kolanów
  • Osiedle Dołuszyce
  • Osiedle Kurów
  • Osiedle Śródmieście Campi
Sąsiednie gminy
gmina wiejska Bochnia,Nowy Wiśnicz,Rzezawa
Miasta partnerskie
Miastami partnerskimi Bochni są:
  • Bad Salzdetfurth od 2001
  • Kieżmark od 1994
  • Roselle od 2004
Uwagi
Bochnia współpracuje też z miastem Borszczów kontakty nie są jednak formalne(nie podpisano umowy partnerskiej).
Ludzie związani z Bochnią
  • Edward Arłamowski szachista
  • Stanisław Barabasz architekt,malarz,nestor polskiego narciarstwa
  • Andrzej Benesz marszałek Sejmu Polskiego
  • Michał Bębenek rajdowiec
  • Kazimierz Brodziński poeta,historyk
  • Aleksander Brożyniak piłkarz,trener
  • Jerzy Dobrodzicki generał WP
  • Stanisław Fischer nauczyciel,założyciel muzeum
  • Walenty Gadowski ksiądz,twórca szlaku Orla Perć w Tatrach
  • Jerzy Katlewicz dyrygent,pedagog
  • Władysław Kiernik minister spraw wewnętrznych
  • Święta Kinga
  • Bogdan Kosturkiewicz były burmistrz Bochni
  • Jan Kot nauczyciel,wielokrotny Mistrz Polski i rekordzista Polski w pływaniu
  • Władysław Krupa piłkarz,lekarz,poseł
  • Mariusz Krzywda piłkarz
  • Janusz Kulig rajdowiec
  • Marek Kusto piłkarz,trener
  • Salo Landau holenderski szachista
  • Jan Matejko wybitny malarz
  • Rudolf Modrzejewski światowej sławy inżynier
  • Eugeniusz Molski plastyk,ceramik
  • Henryk Józef Nowacki nuncjusz apostolski w Nikaragui
  • Leopold Okulicki ostatni komendant Armii Krajowej
  • Marek Piekarczyk polski wokalista rockowy
  • Marian Rentgen-Güntner piosenkarz,aktor,farmaceuta,więzień obozu w Starobielsku,zamordowany przez NKWD w Charkowie w zbrodni katyńskiej
  • Marcin Samlicki polski malarz
  • Władysław Sieprawski inżynier,konstruktor
  • Tadeusz Skoczek medioznawca,wydawca,publicysta,krytyk literacki
  • Bogusław Slaski starosta bocheński,poseł na sejmy,uczestnik konfederacji barskiej
  • Dionizy Stanetti von Falkenfels inżynier górniczy,długoletni naczelnik kopalni soli
  • Maksymilian Stanisławski ksiądz,kawaler Srebrnego Krzyża Virtuti Militari
  • Ludwik Stasiak wybitny malarz
  • Michał Stolarz piłkarz
  • Józef Turek były burmistrz Bochni
  • Jan Wielopolski(starszy)administrator żup bocheńskich Wojewoda Krakowski
  • Wojciech Zydroń piłkarz ręczny
  • Jerzy Żurawlew pianista,kompozytor,inicjator Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im.F.Chopina
  • Antoni Cetnarowicz historyk
  • Kinga Kasprzyk-Cetnarowicz artystka malarka
  • Sławomir Jabłoński artysta malarz
  • Marek Pacuła dziennikarz,scenarzysta,reżyser,satyryk,autor tekstów
  • Anna Łękawa poetka i malarka ludowa.
  • Szymon z Lipnicy święty i błogosławiony

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz