Włodzimierz Bonawentura Krzyżanowski herbu Świnka(ur.8 lipca 1824,zm.31 stycznia 1887)polski i amerykański generał,polityk.
Młodość
Krzyżanowski urodził się w Rożnowie.Jego ojciec i dwaj wujowie walczyli o polską niepodległość w wojsku napoleońskim,a brat w powstaniu listopadowym
w 1830 roku.Po śmierci ojca rodzina popadła w długi i wyprowadziła się
ze swojego majątku.Włodzimierz został przekazany przez matkę pod
opiekę krewnym w Poznaniu,reszta rodziny wyjechała do Warszawy.Krzyżanowski trafił do Gimnazjum św.Marii Magdaleny w Poznaniu,jednego
z głównych ognisk polskiej konspiracji w zaborze pruskim.Wziął czynny
udział w anty pruskim powstaniu w 1846 roku.Po klęsce wyemigrował z Polski by uniknąć aresztowania za działalność polityczną.Udał się do Hamburga,skąd popłynął do Nowego Jorku.W USA uczył się od podstaw języka angielskiego i kontynuował edukację.Krzyżanowski pracował po zakończeniu nauki jako inżynier w Wirginii,brał udział w budowie kolei na zachód.Podczas pracy na kolei poznał
generała Burnetta i ożenił się z jego córką,Caroline,z którą przeniósł
się do Waszyngtonu,by założyć firmę.Na tej działalności zdołał się
wzbogacić i zaangażował się po stronie Partii Republikańskiej.
Wojna secesyjna
W 1860 roku Krzyżanowski wsparł kandydaturę Abrahama Lincolna
na stanowisko prezydenta Stanów Zjednoczonych.Jego zwycięstwo w
wyborach spowodowało wybuch wojny domowej.Krzyżanowski zgłosił się do
wojska jako szeregowy dwa dni po ogłoszeniu mobilizacji,zorganizował w
Waszyngtonie oddział imigrantów,który obronił miasto przed pierwszymi
atakami południowców.Za tę akcję został mianowany kapitanem,a
następnie majorem.Zaraz potem w Nowym Jorku rozpoczął kampanię
rekrutacyjną wśród imigrantów z Europy,którzy sformowali 58.Ochotniczy Pułk Piechoty Nowego Jorku,zwany„Polskim Legionem”.Awansowany do stopnia pułkownika i został mianowany jego dowódcą.Krzyżanowski wziął udział w wojnie secesyjnej.Walczył w bitwach:pod Cross Keys w Dolinie Shenandoah,w II bitwie pod Bull Run,pod Chancellorsville,pod Gettysburgiem i pod Knoxville.Prezydent Lincoln awansował go 2 marca 1865 roku na generała brygady;poprzednie tymczasowe nominacje w 1862 i w 1863 r.były odrzucone przez senat USA.Po wojnie Krzyżanowski jak większość oficerów ogromnej armii Unii znalazł się bez środków do życia i dopiero dzięki wstawiennictwu
wpływowych kolegów z organizacji weterańskiej Grand Army of the Republic(GAR)otrzymał stanowisko przełożonego urzędu podatkowego w Georgii i na Florydzie w okresie rekonstrukcji.W listopadzie 1871 roku utracił jednak to stanowisko oskarżony o udział w nadużyciach finansowych.W rok później(11 listopada 1872 roku)został mianowany specjalnym agentem Departamentu Skarbu odpowiedzialnym za ściganie przemytników i kontrolę pracy funkcjonariuszy komór celnych w rejonie Nowego Orleanu.Pracował tak wydajnie i szybko,że 9 czerwca 1873 roku z rekomendacji Carla Schurza został specjalnym agentem 15.Obszaru Celnego(Terytorium Waszyngton).Do służby zameldował się w Port Townsend nad Puget Sound(dziś dzielnica Seattle)11 sierpnia.Po zapoznaniu się z rozległym terytorium i kilku
pierwszych dochodzeniach otrzymał zadanie sprawdzenia prawdziwości
doniesień o nielegalnych transakcjach na terytorium Alaski,kupionej od carskiej Rosji w roku 1867.Krzyżanowski powrócił z Alaski do Port Townsend 4 grudnia.31 maja 1874 roku został bez podania przyczyn zwolniony ze służby.Po zakończeniu pracy na Alasce osiadł w San Francisco.W 1878 roku w
Waszyngtonie został dyrektorem w Departamencie Skarbu.Pod koniec życia
wrócił do Nowego Jorku,gdzie spisał swoje wojenne wspomnienia.Zmarł 31 stycznia 1887 roku w Nowym Jorku.Został pochowany na
cmentarzu Greenwood w Brooklynie.13 października 1937,w 50.rocznicę
jego śmierci,jego szczątki zostały przetransportowane z wojskowymi
honorami na Narodowy Cmentarz w Arlington.Prezydent Franklin D.Roosevelt wygłosił mowę ku jego pamięci transmitowaną przez radio,a prezydent Polski,Ignacy Mościcki,wygłosił swoje wyrazy szacunku w Warszawie.
Legenda
W 2002 roku,podczas uroczystości wręczenia odznaczenia gubernatorowi Alaski Frankowi Murkowskiemu na Kapitolu,ambasador
Polski wywołał kontrowersję,stwierdzając,że Włodzimierz Krzyżanowski
był pierwszym gubernatorem Alaski.Podczas gdy wielu historyków
polsko-amerykańskich oraz polskich i polonijnych stron internetowych podaje tę informację,nie ma ona potwierdzenia w źródłach amerykańskich i powstała
najprawdopodobniej na skutek błędnego tłumaczenia pamiętników
Krzyżanowskiego.Rzecznik ambasady polskiej,Artur Michalski,przyznał,że ambasada popełniła błąd i stała się ofiarą legendy.Nie ulega
wątpliwości,że Krzyżanowski był urzędnikiem rządu federalnego na
terenie Alaski.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz