wtorek, 21 kwietnia 2015

Antoni Giełgud(1792-1831)

Herbu Giełgud(ur.1792 r.zm.13 lipca 1831 koło wsi Schnaugsten/Šnaukštai koło Kłajpedy)generał polski,generał brygady Królestwa Kongresowego,brał udział w kampanii 1812 oraz w Powstaniu listopadowym.Syn Michała Giełguda oraz Eleonory z Tyszkiewiczów.Podczas Kampanii napoleońskich wystawił własnym kosztem 21 Pułk Piechoty Księstwa Warszawskiego,którym dowodził w stopniu pułkownika od 29 sierpnia 1812.W 1830 roku został nagrodzony Znakiem Honorowym za 15 lat służby.W czasie Powstania listopadowego początkowo pełnił służbę generała 1 brygady 1 dywizji piechoty generała Jana Krukowieckiego.Po tym gdy odznaczył się w bitwie pod Wawrem dowodząc trzema batalionami 5 pułku piechoty liniowej oraz kilka dni później w bitwie pod Białołęką wiążąc rosyjskie oddziały gen.Sackena mianowany został dowódcą 2 Dywizji Piechoty.Osłaniał główne siły polskie od wschodu podczas bitwy pod Ostrołęką,jednak po przegranej i odcięciu od pozostałych wojsk polskich,został skierowany na Litwę w celu podtrzymania powstania w tym regionie.29 maja stoczył zwycięską bitwę pod Rajgrodem,otwierając sobie tym samym drogę na Wilno.Na Litwie połączył swoją 2 Dywizją Piechoty z wysłanym wcześniej,małym korpusem gen.Dezyderego Chłapowskiego.Giełgud podjął próbę zdobycia Wilna,jednak 19 czerwca przegrał z Rosjanami bitwę pod Ponarami tracąc 2 tys.żołnierzy,po czym był zmuszony przebijać się przez Kowno na Żmudź w kierunku portu w Połądze skąd miało nadejść brytyjskie zaopatrzenie.W dniu 8 lipca 1831 roku Giełgud zaatakował niewielki rosyjski garnizon w Szawlach,ale atak się nie powiódł.Po tej porażce Giełgud 9 lipca podzielił polskie oddziały na trzy operujące oddzielnie korpusy była to grupa Chłapowskiego(3600 żołnierzy),Dembińskiego(4000 żołnierzy),Rohlanda(5200 żołnierzy).W połowie lipca korpus gen.Chłapowskiego(dowodzony przez gen.Giełguda) i korpus gen.Franciszka Rohlanda zmuszone zostały przez Rosjan do przekroczenia granicy Królestwa Prus,co oznaczało,że wojska powstańcze utraciły 15000 żołnierzy regularnej polskiej armii z pełnym uzbrojeniem i wyposażeniem.Przy przekraczaniu granicy w połowie lipca 1831 r.gen.Giełgud został zastrzelony przez podwładnego oficera(kpt.Stefan Skulski z 7 pułku piechoty).W liście do żony Deyzydery Chłapowski pisał,że żołnierze wściekli byli na Giełguda za jego niedołęstwo"długo mu grozili i jeden oficer już na terytorium pruskim strzelił mu z pistoletu prosto w serce".W późniejszych relacjach wspomina się,że gen.Giełgud był dobrym żołnierzem,jednak nie potrafił działać samodzielnie i miał zbyt łagodny charakter na głównodowodzącego tak dużą grupą wojsk,które przez to uległo rozprzężeniu.Z wyprawy litewskiej ocalał jedynie 4-tysięczny korpus gen.Henryka Dembińskiego,który zdołał przebić się 3 sierpnia do Warszawy.Generała Giełguda pochowano w miejscowości Kisin(lit.Kisiniai)w odległości 10 km od Kłajpedy.Odznaczony Orderem Świętego Stanisława II klasy z nadania Aleksandra I Romanowa.W lipcu 1831 r.odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari.
Działalność masońska
W latach 1809-1815 członek,w 1809 r.w stopniu ucznia,później czeladnika,loży Saint Jean de Jérusalem(Wielki Wschód Francji)w Nancy.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz