Henryk Stroka

Ur.17 listopada 1839 w Bączalu Górnym,zm.27 sierpnia 1896 w Rzeszowie powstaniec styczniowy w randze porucznika,społecznik,wieloletni pracownik seminariów nauczycielskich,patriota,poeta,pisarz,pedagog i metodyk.Radny Miasta Rzeszowa.Profesor szkół Rzeszowa i Krakowa.
Dzieciństwo
Urodził się 17 listopada 1839 w Bączalu Górnym w rodzinie chłopskiej,mimo badań biograficznych nie udało się ustalić kim byli jego rodzice wiadomo tylko,że ojciec miał na imię Wincenty,a jego matka,Marianna,pochodziła z rodziny Słomków.Starszy brat Henryka,Wincenty Stroka,był profesorem w gimnazjum nowodworskim św.Anny w Krakowie.Henryk został ochrzczony w kościele św.Mikołaja w Bączalu Dolnym.Prawdopodobnie(nie można tego udokumentować)Henryk Stroka ukończył szkołę ludową w Bączalu Dolnym i wstąpił do Gimnazjum i Liceum im.Juliusza Słowackiego w Przemyślu,po czym został studentem wydziału prawa na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie.W czasach studenckich rozpoczął działalność w tajnych organizacjach patriotyczno-niepodległościowych.
Lata późniejsze:powstanie,praca
Brał udział w powstaniu styczniowym już w 1863 r.najpierw jako szeregowiec,a potem jako porucznik w batalionie Wysockiego pod Radziwiłłowem oraz batalionie Śląskiego pod Łąckiem i Borowem.Po upadku powstania"skompromitowany politycznie"przebywał dwa miesiące w więzieniu we Lwowie.Objął stanowisko guwernera w domu Tarnowskich,gdzie poznał Stanisława Tarnowskiego,późniejszego profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego.W Chorzelowie powstało jego pierwsze osiem wierszy.Wkrótce Stroka porzucił studia prawnicze i zapisał się na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego.Po ukończeniu studiów otrzymał posadę w Gimnazjum św.Jacka w Krakowie,gdzie uczył około roku.Następnie pracował jako starszy nauczyciel w Seminarium Nauczycielskim Męskim w Krakowie,a także od 1876 roku był członkiem Komisji Egzaminacyjnej Nauczycieli i Nauczycielek Pospolitych Szkół Ludowych i Wydziałowych,pracował również w Szkole Głównej Dziewcząt u sióstr franciszkanek przy klasztorze św.Jędrzeja w Krakowie.Uczył języka polskiego,historii i geografii.10 kwietnia 1879 Henryk Stroka przestał być nauczycielem Seminarium Nauczycielskiego Męskiego(odwołało go Ministerstwo Oświaty).W Krakowie mieszkał około 13 lat.W tym czasie założył rodzinę,wraz z żoną Honoratą mieli pięcioro dzieci.Usunięty z Seminarium Nauczycielskiego Męskiego w Krakowie,jeszcze w tym samym roku otrzymał posadę w Seminarium Nauczycielskim w Rzeszowie pracował tu jako starszy nauczyciel do śmierci od 1879 do 1896 r.ucząc języka polskiego.Jako profesor Seminarium Nauczycielskiego Stroka czynnie uczestniczył w działalności organizacji oświatowych i nauczycielskich.Działał również w Towarzystwie Oświaty na terenie Galicji.Stroka pracował także w Towarzystwie Nauczycieli Szkół Wyższych skupiającym nauczycieli szkół średnich i seminariów nauczycielskich na terenie Galicji,pełniąc funkcje członka zarządu i sekretarza,był też prezesem Rzeszowskiego Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych.Był również radnym miasta Rzeszowa.
Twórczość
Henryk Stroka przekazywał swoje doświadczenia pedagogiczne kolegom,wygłaszając odczyty na okręgowych konferencjach nauczycielskich.Napisał kilka opracowań o charakterze metodycznym,jak na przykład:"Praktyczny przewodnik udzielania początkowej nauki na podstawie elementarza,część I i II","Praktyczny przewodnik do udzielania nauki języka polskiego na podstawie pierwszej książki do czytania i nauki języka polskiego dla szkół ludowych,część III".Dodatek do pierwszej części na podstawie nowego egzemplarza."Praktyczny podręcznik do nauczania gramatyki polskiej w szkołach ludowych pospolitych jedno- dwu- trzy i czteroklasowych".Brał udział w wieczorkach mickiewiczowskich w latach 1886–1890.Na pierwszym z tych wieczorków 11 grudnia 1886 wygłosił słowo wstępne,mówiąc na temat Grażyny i patriotycznych walorów tego dzieła.Przemawiał również w dniu 30 czerwca 1890 na wieczorku mickiewiczowskim z okazji sprowadzenia zwłok Adama Mickiewicza.
Mowę zakończył napisanym przez siebie wierszem:
Więc cześć Ci wieszczu cześć!Z piersi narodu rozbrzmiewa ten chór Bo Ty zdołałeś nas z nicości wznieść Zbudzić do życia od morza do gór Twórczość Stroki,zwłaszcza wiersze,świadczą o wpływie i chęci naśladowania Mickiewicza,był inicjatorem zbudowania w Rzeszowie pomnika Adama Mickiewicza przy ulicy o nazwie polskiego wieszcza.Był także autorem licznych felietonów i rozprawek drukowanych w"Dzienniku Literackim" i "Kurierze Rzeszowskim".Pisał wiele opowiadań,np.Z pamiętnika powstańca,Niebezpieczne poselstwo,Odpoczynek posłańca.Tworzył również dramaty,np.Ofiary 1863 r. i komedie,np.Przegrana Kompania,które wystawiano na kilku scenach teatrów galicyjskich.W 1887 r.rok po wydaniu wcześniejszych opowiadań,wydrukowane zostało opowiadanie Opryszki w ruinach zamku Odrzykońskiego,a w 1888 roku"Kurier Rzeszowski"opublikował nowelę Światło i cienie.Wiersze Henryka Stroki zostały natomiast wydane w Zbiorze Poezji w 1894 roku w Rzeszowie w wydaniu książkowym,zawierającym 90 stron,w sumie 40 wierszy.Tomik ten znajduje się do dziś w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Rzeszowie.Dominują w mim motywy narodowo-patriotyczne,religijne,osobiste i problemy kontaktu człowieka z przyrodą oraz epickie wiersze związane z historią powstania styczniowego,np.Bitwa pod Borowem.Zmarł 27 sierpnia 1896 w Rzeszowie w wielu 57 lat.Pochowany został na Starym Cmentarzu w Rzeszowie,którym opiekuje się członek Stowarzyszenia Miłośników Skołyszyna i Okolic zamieszkały na stałe w Rzeszowie.