Jędrzej Wala(starszy)

Jędrzej Wala starszy(ur.15 lipca 1820 w Zakopanem,zm.29 stycznia 1896 tamże)przewodnik tatrzański,ojciec Jędrzeja Wali młodszego.Tatry poznał jako kłusownik,polując na kozice i świstaki.Przewodnictwem zajął się po 1850 r.szybko stając się obok Macieja Sieczki jednym z najbardziej cenionych przewodników.Podobnie jak Sieczka pod wpływem Maksymiliana Nowickiego i Eugeniusza Janoty porzucił kłusownictwo i stał się jednym z najgorliwszych strażników przyrody.Został pomocnikiem zoologa profesora Nowickiego,któremu dostarczał okazy i ułatwiał poznawanie życia kozic i świstaków.Chodził po Tatrach z wieloma wybitnymi artystami i naukowcami,m.in.z Adamem Asnykiem,Walerym Eljaszem-Radzikowskim,ks.Józefem Stolarczykiem i Leopoldem Świerzem.Maria Steczkowska uważała go za„doskonałego przewodnika,a przytem bardzo poczciwego człowieka,na którego sumienność[można]z pewnością rachować”.Znany był z doskonałej znajomości topografii całych Tatr węgierskich i polskich.Mimo niepiśmienności miał ogromną wiedzę m.in.na temat innych gór i przyrody.Jędrzej Wala dokonał wielu pierwszych wejść na szczyty i przełęcze tatrzańskie.M.in.w 1867 r.poprowadził ks.Józefa Stolarczyka na Baranie Rogi,a w 1861 r.dokonał wspólnie z towarzyszami pierwszego znanego przejścia Koprowej Przełęczy.Do późnych lat życia zachował tężyznę fizyczną,jeszcze w 1895 r.wchodził z turystami na Krzyżne.Spoczywa na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku,jego imię noszą Walowe Turnie(Zadnia Walowa Turnia,Pośrednia Walowa Turnia i Skrajna Walowa Turnia)oraz Walowe Ławki(Zadnia Walowa Ławka,Pośrednia Walowa Ławka i Skrajna Walowa Ławka)w grani Hrubego Wierchu,w okolicach którego często przebywał.