Unia horodelska

Zawarta 2 października 1413 w Horodle pomiędzy Polską a Litwą.Potwierdzała wspólną politykę obu państw,wprowadziła instytucję odrębnego wielkiego księcia na Litwie wybieranego przez króla Królestwa Polskiego za radą i wiedzą bojarów litewskich oraz panów polskich,wspólne sejmy i zjazdy polsko-litewskie,urzędy wojewodów i kasztelanów na Litwie,a litewską szlachtę katolicką zrównała z polskimi rodami.
Fragmenty preambuły i zakończenie aktu Fragmenty preambuły(komparycji) i zakończenie(początek w języku łacińskim i dalej w polskim tłumaczeniu)podpisanego akt
In nomine Domini amen.Ad perpetuam rei memoriam.Debitores sumus spiritualis alimoniae salutaria illis pocula ministrare,quibus praesidentes temporalium commodorum praestamus suffragia,ut quos ad corporis necessitatem sustentamus,salutis etiam ipsis,quantum nostra sufficit facultas,ministeria porrigamus,ne,dum temporalibus insistimus profectibus,vitae commoda negligere videamur et,unde dona benedictionis et bravium exspectamus sempiternum, inde vitae detrimenta sentiamus et praemiis destituti adoptatis nulla laboris nostri commoda consequamur.
W imię Boże amen.Na wieczną pamięć.Jesteśmy powinni duchownego pokarmu i zbawiennego napoju użyczać tym,którym panując pożytków doczesnych podajemy pod pomożenia,abyśmy tym,które ku cielesnej potrzebie podejmujemy i zbawienne też nauki im,ile z nas może być,podawali,iżbyśmy się nie zdali tylko o pożytkach doczesnych starać a wieczne opuszczać i skąd darów błogosławieństwa i zapłaty wiecznej czekamy,aby stąd nie poczuliśmy uszkodzenia żywota wiecznego i aby za prace nasze nie stradaliśmy pożytków zapłaty pożądanej.
i dalej tylko w polskim tłumaczeniu:
Dla tego my Władysław z łaski Bożej król polski i ziem krakowskiej,sandomierskiej,sieradzkiej,lanczyckiej,kujawskiej,litewskiej najwyższe książę,pomorski,ruski pan i dziedzic i Aleksander rzeczony Witowid wielkie książę litewskie i ziem ruskich pan i dziedzic,oznajmujemy przez niniejszy list,którym to wiedzieć przynależy wszystkim teraz i po tym będącym,którzy tego wiadomość będą mieć,iż ziemie litewskie i ich obywatele poddani państwu naszemu(którym częstokroć rękę szczodrobliwości naszej rozciągamy i o pożytki ich starając się mieliśmy o tym pieczą,jakobyśmy za częstym staraniem stan i zawołanie ich uczynili zacniejsze),chcąc tedy je z wielkim pożądaniem w nabożeństwie przyjętej wiary na potomne czasy utwierdzić i ugruntować,aby je najwyższy Pan,za którego łaską a staraniem naszym wzięli oświecenie wiary ku chwale i czci imienia swego i tejże wiary powszechnej oświeceniu,pomazaniem łaski swej utwierdził,iż gdyśmy ich częstokroć dary szczodrobliwości naszej pocieszyli,tedy też,jako najbardziej być może,chcemy je duchownymi dary zachować i przez dobre sprawy i prace zatrzymać.Którzy aby w stałości wiary tym lepiej się ćwiczyli i żeby z cnoty w cnotę postępowali,jarzmo niewolej,w której do tego czasu byli zamotani i związani,z szyje ich składając i rozwiązując,z wrodzonej nam szczodrobliwości i łaski jem wolności,swobody,łaski,egzempcje i przywileje,które zwykły być dawane ludziom powszechnej wiary,wedle zamknienia w sobie niniejszego przywileju dajemy i użyczamy.
fragment zakończenia:
Działo się w miasteczku Horodle przy rzece Bugu na sejmie walnym w dzień wtóry miesiąca października roku Pańskiego tysiącznego czterechsetnego trzynastego.Dan przez ręce uczciwego w Panu Chrystusie ojca,księdza biskupa krakowskiego,najwyższego kanclerza Królestwa polskiego,nam szczerze miłego,a pisan przez ręce Ciołka kanonika sandomierskiego,sekretarza naszego. 
Adopcja litewskich rodów bojarskich do polskich rodów herbowych
W wyniku unii do polskich rodów herbowych przyjęto 47 rodów bojarskich wyznania rzymskokatolickiego.
Na Litwę przeniesione zostały herby:

Herb	Ród herbowy	Adoptujący ze strony polskich rodów herbowych	Adoptowani litewscy bojarzy	Kto przytłoczył pieczęć dołączoną do aktu
	Abdank	ziemianie sieradzcy Piotr z Widawy i Jakub z Rogoźna	Jan Gasztołd	Jakub z Rogoźna
	Bogoria	Marek z Nakola(wątpliwy)	Stanisław Wyssygyn(Wissigin)	Niewyraźny napis na pieczęci odczytany jako należący do Marka z Nakola
Nieznany	Bychawa	Nieznany	Monstold	Brak pieczęci
	Ciołek	Stanisław z Brezecza
	Dębno	Dobiesław z Oleśnicy	Wojciech Korejwa(Albertus Corewa,Korewa)z Sowgotska	Dobiesław z Oleśnicy
	Doliwa	kasztelan nakielski Maciej Kot,kasztelan międzyrzecki Janusz Furman,podsędek sandomierski Piotr z Falkowa	Naczko(Nacz,Onacz)
	Dołęga	Nieznany	Monstwild(Monstwyld,Monstiwyld,Monstwid)
	Drya	Janusz z Toliszkowa	Tawtygerd(Tawtigerd,Teutigerd)	Janusz z Toliszkowa
	Działosza	Nieznany	Wołczko Rokutowicz	Brak pieczęci
	Gierałt	biskup wileński Mikołaj Gorzkowski	Surgut z Reszynek
	Godziemba
	Gryf	Nieznany	Butowt Montygajłowicz
	Grzymała	kasztelan biecki Domarat z Kobylan	Jan Rymwidowicz
	Janina	biskup przemyski Maciej,sędzia łęczycki Piotra Tur,sędzia lubelski Mikołaja z Suchodołu	Woysym(Woysim,Woyschin)Daneykowicz	sędzia lubelski Mikołaj z Suchodołu
	Jastrzębiec	biskup krakowski Wojciech Jastrzębiec,Marcin z Lubienicy	Jan Niemir(Niemira)
	Jelita	kasztelan radomski Klemens z Mokrska i kasztelan wiślicki Florian z Korytnicy	Gerdut
	Korczak
	Kot Morski	Nieznany	Wojsznar Wilkolewicz
	Leliwa	wojewoda krakowski Jan Tarnowski,Jadwiga z Leżenic	starosta wileński Moniwid	Jadwiga z Leżenic
	Lis	Nieznany	kasztelan trocki Sunigajło
	Łabędź	prawdopodobnie Dersław ze Skrzynna	Andrzej Goligunt	niewyraźny napis otokowy na pieczęci sigillum Derslai,prawdopodobnie chodzi o Dersława ze Skrzynna
	Łodzia
	Nałęcz	wojewoda poznański Sędziwój Ostroróg,sędzia poznański Mikołaj z Czarnkowa(piszący się później też ze Człopy)	Koczan(Koczanus,Coczanus,Koczan)
	Nowina	Mikołaj z Sępna	Mikołaj Bejnar
	Odrowąż	kasztelan lubelski Jan ze Szczekocin	Wyszegerd
	Ogończyk	kasztelan brzeski Wojciech z Kościoła,Mikołaj z Taczowa	Jerzy Sangaw
	Oksza	sędzia sandomierski Mikołaj ze Strzelc,Klemens Wątróbka ze Strzelc	Minimund Seśnikowicz(Sessnicouicz,Sessnykouicz)	Klemens Wątróbka ze Strzelc
	Ossoria	Mikołaj z Korabiewic	Twerbud(Twerbuth,Twiributh)	Mikołaj z Korabiewic
	Pierzchała	kasztelan dobrzyński Piotr z Włoszczowa,Henryk z Radomina	Dauksza	Henryk z Radomina
	Pobóg	wojewoda sieradzki Jakub Koniecpolski,Piotr z Popowa	Rało	Piotr z Popowa
	Pomian	biskup włocławski Jan Pella	Stanisław Sak
	Poraj	Michał z Michałowa	Mikołaj Bylina
	Pół kozic	biskup lwowski Jan z Rzeszowa,wojewoda łęczycki Jan Ligęza z Bobrku,kasztelan sandomierski Micha z Bogumiłowic,kasztelan czchowski Jan z Bogumiłowic,sędzia krakowski Paweł z Bogumiłowic,chorąży krakowski Marcin z Wrocimowic	Wołczko Kulwa
	Rawicz
	Rola
	Sulima	Stanisław Gamrat z Klimontowa	Rodywił	Stanisław Gamrat z Klimontowa
	Syrokomla
	Szreniawa
	Świnka	Nieznany	Andrzej Dewknotowicz(Dewknethowycz)	Napis na pieczęci niemożliwy do odczytania
	Topacz
	Topór	wojewoda kaliski Maciej z Wąsosza	Jan Butrym z Żyrmunów	wojewoda kaliski Maciej z Wąsosza
	Trąby	arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Trąba	Krystyn Ościk z Kiernowa	arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Trąba
	Trzaska
	Wadwicz	Jan Mężyk z Dąbrowy	Piotr Montygerd(Mondygerd,Mondiger)
	Wąż	Nieznany	Koczan Sukowicz
	Zadora	Marszałek Wielki Koronny Zbigniew z Brzezia	kasztelan kowieński Szedybor Wolimuntowicz
	Zaremba