Biblioteka Jagiellońska

Biblioteka Jagiellońska(BJ,tzw.Jagiellonka)główna biblioteka Uniwersytetu Jagiellońskiego,która wraz z Biblioteką Medyczną Collegium Medicum oraz bibliotekami wydziałowymi i instytutowymi tworzy system biblioteczno-informacyjny UJ.Stanowi jedną z największych bibliotek w Polsce,stąd też została uznana za część Narodowego Zasobu Bibliotecznego.Posiada status biblioteki narodowej obowiązuje prawo o egzemplarzu obowiązkowym.Zbiory biblioteczne liczyły na koniec grudnia 2009 roku 6603824,z tego około połowa to wydawnictwa zwarte.Biblioteka posiada także kolekcję starodruków,inkunabułów oraz rękopisów.Zajmuje się także dokumentacją wydawnictw podziemnych z okresu PRL-u,czyli tzw."drugiego obiegu".
Historia
Historia Biblioteki Jagiellońskiej powiązana jest nieodłącznie z historią samego Uniwersytetu Jagiellońskiego,stąd też za datę jej utworzenia uznaje się rok 1364.Do dzisiaj zachowały się używane w XIV wieku kodeksy.Przez długi okres zbiory biblioteczne,pochodzące z darów profesorów i wychowanków uniwersytetu,gromadzone były przy poszczególnych wydziałach,kolegiach,bursach studenckich.Największy ich zbiór,głównie z zakresu teologii i sztuk wyzwolonych,znajdował się w Collegium Maius.Tam też po jego odbudowie na przełomie XV i XVI wieku Biblioteka uzyskała osobne pomieszczenie,zwane dzisiaj Salą Obiedzińskiego(od nazwiska profesora-pomysłodawcy).Aż do 1940 roku budynek Collegium Maius był główną siedzibą Biblioteki Jagiellońskiej.W XVI wieku jej zbiory stale się powiększały,dopiero wiek XVII i XVIII przyniósł pewien kryzys.Z pomocą przyszła Bibliotece i całemu uniwersytetowi Komisja Edukacji Narodowej w osobie Hugona Kołłątaja.Na jego wniosek połączono rozproszone zbiory i utworzono jedną bibliotekę ogólnouniwersytecką o charakterze publicznym.Przyznano także fundusz na potrzeby liczącego wówczas 1926 rękopisów i 32000 woluminów druków księgozbioru.Okres rozbiorów nie wpłynął korzystnie na rozwój biblioteki.Udało się mimo to uporządkować zbiory oraz rozbudować pomieszczenia.Rozkwit biblioteki na przełomie XIX i XX wieku wiąże się z osobą Karola Estreichera,twórcy Bibliografii Polskiej,który dbał zwłaszcza o wzrost liczby druków w języku polskim.W latach międzywojennych przeprowadzono reformy w działalności Biblioteki.W latach 1931-39 postawiono nowy gmach przy Al.Mickiewicza.Zbiory przeniesiono już w czasie II wojny światowej,a Biblioteka została przemianowana na Staatsbibliothek Krakau.Polacy uczęszczający na tajne komplety mieli nieoficjalny dostęp do zbiorów dzięki pomocy pracujących w Bibliotece polskich bibliotekarzy.Rozwój Biblioteki po II wojnie światowej wiązał się z wprowadzeniem tzw.egzemplarzy obowiązkowych druków polskich,współpracy z bibliotekami zagranicznymi,ciągle też przyczyniały się do niego rozmaite dotacje.Od 1969 roku rozpoczęto także archiwizowanie druków polskich,a w latach 90.obowiązkiem tym objęto także dokumenty audiowizualne i elektroniczne.Przyrost zbiorów bibliotecznych wymusił rozbudowę gmachu Biblioteki,pierwszą w latach 1961-63 oraz drugą w latach 1995-2001.W latach 90.rozpoczęto także komputeryzację zbiorów.Opracowano także systemy zabezpieczające przed kradzieżą,co było następstwem zniknięcia ze zbiorów kilkudziesięciu cennych starodruków.Kradzież inkunabułów i starych druków z Biblioteki Jagiellońskiej,jedno z największych tego typu przestępstw w Polsce,ujawniona została w kwietniu 1999.Zginęły wówczas dzieła Galileusza,Keplera czy Bessariona.Część ze skradzionych dzieł odnaleziono w niemieckim domu aukcyjnym Reiss&Sohn.Do tej pory nie ustalono sprawców tej kradzieży.

Zbiory biblioteki
Biblioteka Jagiellońska jako jedyna z wielkich bibliotek w Polsce szczyci się historycznym księgozbiorem,organicznie związanym z powstaniem i rozwojem uczelni.Narastał on,w dużej mierze,dzięki licznym darom,legatom i fundacjom,pochodzącym od osób związanych z Wszechnicą Jagiellońską i służył jako warsztat pracy naukowej i dydaktycznej.Większość najwcześniejszych kodeksów rękopiśmiennych i starodruków należała do kolekcji profesorskich,które później dały początek księgozbiorom poszczególnych kolegiów,w tym największemu z nich w Collegium Maius.Wyjątkowy charakter oraz wartość zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej powodują,że w świadomości Polaków była i nadal jest uznawana za książnicę o charakterze narodowym.Dziś również biblioteka Uniwersytetu Jagiellońskiego służy szerokim kręgom naukowców i studentów,poszerzając swoje zbiory m.in.dzięki ofiarności i hojności swych dawnych wychowanków oraz przyjaciół.
W skład Biblioteki Jagiellońskiej wchodzi wiele rękopisów,m.in.:

• Pontyfikał XI/XII w.
• Bogurodzica
• Jan Długosz Banderia Prutenorum
• Anioł symbol św.Mateusza Ewangelisty
• Kodeks Baltazara Behema
• Paulus Paulirini de Praga Liber viginti artium
• Mikołaj Kopernik De revolutionibus orbium coelestium
• Rembrandt van Rijn Faust
• Fryderyk Chopin Scherzo(E-dur)
• Stanisław Moniuszko Trzeci śpiewnik domowy.Muzyka wokalna z towarzyszeniem fortepianu
• Stanisław Wyspiański Wesele.Dramat w 3 aktach
• Ignacy Jan Paderewski Stara Suita(na trzy głosy)

Gmach
Budowa gmachu Biblioteki Jagiellońskiej była przeprowadzana w trzech etapach:

• etap I(1931-1939)wybudowany został budynek przy al.Adama Mickiewicza 22,który składał się z gmachu wysokiego 9 kondygnacji oraz niskiego 4 kondygnacje
• etap II(1961-1963)powiększony został niski gmach
• etap III(1995-2001)wybudowano dodatkowy gmach 10 kondygnacji

Obecnie kubatura połączonego gmachu Biblioteki wynosi 145248 m³,powierzchnia użytkowa 32891 m²,a pomieszczenia biblioteczne zajmują 27287 m².Biblioteka wyposażona jest w 10 czytelni ogólnych i specjalistycznych,salę katalogów,wypożyczalnię,magazyny biblioteczne,2 sale wystawowe oraz salę konferencyjną.Nowy gmach i kolejno remontowane pomieszczenia starego gmachu mają instalowane nowoczesne urządzenia wentylacyjne,przeciwpożarowe oraz systemy zabezpieczające zbiory przed kradzieżą.
Dyrektorzy Biblioteki Jagiellońskiej

• 1811–1835 Jerzy Samuel Bandtkie
• 1837–1858 Józef Muczkowski
• 1859–1865 Franciszek Stroński
• 1865–1867 Adolf Mulkowski
• 1868–1905 Karol Estreicher
• 1905–1926 Fryderyk Papée(starszy)
• 1926–1947 Edward Kuntze
• 1947–1951 Aleksander Birkenmajer
• 1951–1955 Julian Przyboś
• 2003–nadal Zdzisław Pietrzyk

Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa
Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa(JBC)to nazwa projektu finansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ze środ­ków Eu­ro­pej­skie­go Fun­du­szu Roz­wo­ju Re­gio­nal­ne­go w ra­mach Programu Ope­ra­cyj­ne­go In­fra­struk­tu­ra i Śro­do­wi­sko na lata 2007–2013,Prio­ry­tet XI.„Kul­tu­ra i Dziedzictwo Kul­tu­ro­we”Dzia­ła­nie 11.1.„Ochro­na i za­cho­wa­nie dzie­dzic­twa kul­tu­ro­we­go o zna­cze­niu ponadre­gio­nal­nym”.Celem JBC jest o­chro­na i za­cho­wa­nie za­byt­ko­wych zbio­rów Bi­blio­te­ki Ja­giel­loń­skiej oraz roz­wój bi­blio­tecz­nych za­so­bów cy­fro­wych dla utrwa­le­nia do­rob­ku kul­tu­ro­we­go pol­skie­go piśmiennictwa sta­no­wią­ce­go ele­ment Na­ro­do­we­go Za­so­bu Bi­blio­tecz­ne­go.Pierwszy etap realizacji projektu rozpoczął się w kwietniu 2010,przewidziany koniec realizacji projektu to kwiecień 2013 roku.