Historia dynastii Panowanie Jagiellonów w Polsce zostało zapoczątkowane w 1385 r.przez ustalone na podstawie unii w Krewie małżeństwo Jagiełły z dziedziczką tronu polskiego Jadwigą Andegaweńską,koronowaną na króla Polski po śmierci Ludwika Węgierskiego,siostrzeńca Kazimierza III Wielkiego,który nie pozostawił męskich potomków.Panowanie Jagiellonów to czas wielkich sukcesów militarnych państw Polski i Litwy na zachodzie(wygrane wojny z zakonem krzyżackim) i jednoczesnej presji na ziemie litewskie zaborczego Wielkiego Księstwa Moskiewskiego.Jagiellonowie w 1440 r.zasiedli na tronie węgierskim,jednak panowanie w tym kraju nie trwało długo,bowiem Władysław III Warneńczyk,król Polski i Węgier,zginął podczas bitwy pod Warną w 1444 r.Władysław II Jagiellończyk,syn Kazimierza IV Jagiellończyka obejmując trony Czech w 1471 r. i Węgier 1490 r.dał początek czesko-węgierskiej gałęzi dynastii Jagiellonów,która wymarła w 1526 r.po bezdzietnej śmierci Ludwika Jagiellończyka,który zginął w bitwie pod Mohaczem.Zygmunt I Stary był kontynuatorem polskiej gałęzi dynastii Jagiellonów,która wymarła w linii męskiej w 1572 r.po bezdzietnej śmierci Zygmunta Augusta,a w linii żeńskiej w 1596 r.po śmierci Anny Jagiellonki.W szczytowym okresie Jagiellonowie skupiali pod swoim panowaniem obszar ponad 2000000 km²,co czyniło ich jedną z najpotężniejszych dynastii w Europie.Przez cały czas swojego panowania rywalizowali o wpływy z monarchią Habsburgów.W okresie ich władzy nastąpił rozkwit kulturalny i gospodarczy państw,w których sprawowali władzę.
Schyłek panowania
Problem całej dynastii Jagiellonów polegał na braku męskich potomków.Już Władysław Jagiełło nie mógł doczekać się syna,dopiero z czwartą żoną doczekał się trzech synów,z których tylko jeden miał dzieci.Z sześciu synów Kazimierza Jagiellończyka,tylko trzech w ogóle się nie ożeniło,a jedynie Władysław i Zygmunt mieli dzieci.Niestety zarówno Ludwik jak i Zygmunt II nie posiadali legalnych potomków.W Polsce zdawano sobie sprawę,że po śmierci Zygmunta Augusta,który mimo trzykrotnego ożenku nie doczekał się potomka,związek polsko-litweski może uleć rozpadowi.Wygaśnięcie dynastii panującej mogło zmienić korzystny dla Polski układ na arenie międzynarodowej.W tej sytuacji dążeniem szlachty stało się zawarcie takiego układu polsko-litewskiego,aby król Polski był zawsze wielkim księciem litewskim.Wymagało to jednak zmian na Litwie,gdzie szlachta nie miała takich samych przywilejów jak w Polsce i nie brała udziałów w rządach.Pod naciskiem szlachty polskiej Zygmunt August w 1564 r.zrzekł się swoich praw do tronu litewskiego.W celu przygotowaniu unii król dokonał również głębokich zmian w Wielkim Księstwie Litewskim.Wzorując się na prawie w Polsce podzielił Litwę na województwa i powiaty i utworzył tu podobne do polskich urzędy oraz samorząd szlachecki.Wspólny sejm polsko-litewski obradował w Lublinie przez ponad pół roku,w końcu,mimo sprzeciwu dużej części magnatów litewskich,dnia 1 lipca 1569 r.ogłoszono Unię lubelską.W 1572 r.Zygmunt August umarł.W roku następnym dokonano pierwszej wolnej elekcji,na króla został wybrany Henryk Walezy,królewicz francuski,miał on poślubić Annę Jagiellonkę,siostrę Zygmunta II Augusta.Po ucieczce Walezego do Francji,królem został wybrany Stefan Batory książę siedmiogrodzki,poślubił Annę Jagiellonkę,która wcześniej została ogłoszona królem Polski.W tym okresie związki polityczne Polski z Węgrami i Siedmiogrodem by bardzo duże,bowiem Jan II Zygmunt Zápolya,król Węgier i pierwszy książę Siedmiogrodu po podziale Węgier,był brany pod uwagę jako przyszły król Polski,był bowiem synem Izabeli Jagiellonki,co za tym idzie siostrzeńcem Zygmunta II Augusta oraz najstarszym wnukiem Zygmunta I Starego,jednak zmarł rok przed swoim wujem.Anna Jagiellonka doprowadziła w 1587 r.do wyboru na króla Polski Zygmunta III Wazy,królewicza szwedzkiego,syna Katarzyny Jagiellonki,siostrzeńca Zygmunta II Augusta oraz wnuka Zygmunta I Starego.Dynastia Wazów podczas swojego panowania w Polsce podkreślała,że jest jedynym naturalnym kontynuatorem Jagiellonów na tronie polskim.Po abdykacji Jana II Kazimierza w 1668 r.przerwana została ciągłość dynastyczna Jagiellonów w Polsce.Skomplikowana sytuacja także zaistniała w Czechach i na Węgrzech po bezdzietnej śmierci Ludwika Jagiellończyka w 1526 r.Zgodnie z ustaleniami z 1515 r.Ludwik poślubił Marię Habsburżankę,a siostrę Ludwika Annę Jagiellonkę poślubił Ferdynand Habsburg.Gdy Ludwik zginął w bitwie pod Mohaczem,królem Czech i Węgier został Ferdynand a Anna została koronowana na królową,ich syn Maksymilian II Habsburg został następcą ojca na tronie tych dwóch państw.
Przedstawiciele dynastii Jagiellonów
Pierwsze pokolenie
- Władysław II Jagiełło(ok.1362-1434),wielki książę litewski i król Polski;żony:Jadwiga Andegaweńska(1374-1399),Anna Cylejska(1380-1416),Elżbieta Granowska(1372-1420),Zofia Holszańska(ok.1405-1461)
Dzieci Władysława II Jagiełły:
- Elżbieta Bonifacja(1399-1399)
- Jadwiga(1408-1431)
- Władysław III Warneńczyk(1424-1444),król Polski i Węgier
- Kazimierz(1426-1427)
- Kazimierz IV Jagiellończyk(1427-1492),wielki książę litewski i król Polski;żona:Elżbieta Rakuszanka(1436-1505)
Dzieci Kazimierza IV Jagiellończyka
- Władysław II Jagiellończyk(1456-1516),król Czech i Węgier;żony:Barbara Hohenzollern,Beatrycze Aragońska,Anna de Foix-Candale(1484-1506)
- Jadwiga Jagiellonka(1457-1502);mąż:Jerzy Bogaty(1479-1503),książę Bawarii
- święty Kazimierz(1458-1484)
- Jan I Olbracht(1459-1501),król Polski
- Aleksander Jagiellończyk(1461-1506),wielki książę litewski i król Polski;żona:Helena Moskiewska(1476-1513)
- Zofia Jagiellonka(1464-1512);mąż:Fryderyk Starszy Hohenzollern(1460-1536),margrabia brandenburski na Ansbach i Bayreuth
- Elżbieta Jagiellonka(I)(1465-1466)
- Zygmunt I Stary(1467-1548),król Polski i wielki książę litewski;żony:Barbara Zápolya(1495-1515),Bona Sforza(1494-1557)
- Fryderyk Jagiellończyk(1468-1503),arcybiskup gnieźnieński
- Elżbieta Jagiellonka(II)(1472-1480)
- Anna Jagiellonka(1476-1503);mąż:Bogusław X(1454-1532),książę pomorski
- Barbara Jagiellonka(1478-1534);mąż:Jerzy Brodaty(1471-1539),książę saski
- Elżbieta Jagiellonka(III)(1482-1517);mąż:Fryderyk II(1480-1547),książę legnicki
Dzieci Władysława II Jagiellończyka
- Anna Jagiellonka(1503-1547);mąż Ferdynand I Habsburg(1503-1564)
- Ludwik II Jagiellończyk(1506-1526);żona Maria Habsburżanka(1505-1558)
- Jadwiga(1513-1573);mąż:Joachim II Hektor(1505-1571),elektor brandenburski
- Anna Jagiellonka(1515-1520)
- Izabela Jagiellonka(1519-1559);mąż Jan Zápolya(1487-1540),król Węgier
- Zygmunt II August(1520-1572),król Polski i wielki książę litewski;żony:Elżbieta Habsburżanka(1526-1545),Barbara Radziwiłłówna(1520-1551),Katarzyna Habsburżanka(1533-1572)
- Zofia Jagiellonka(1522-1575);mąż:Henryk,hrabia Brunszwiku
- Anna Jagiellonka(1523-1596);mąż Stefan Batory(1533-1586),król Polski
- Katarzyna Jagiellonka(1526-1583);mąż Jan III Waza(1537-1592),król Szwecji
- Olbracht Jagiellończyk(1527-1527)
| Herb | Portret | Imię | Data urodzenia | Data śmierci | Okres panowania | Małżeństwa |
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
 |
Władysław II Jagiełło | ok.1362 | 1434 | 1386-1434 | Jadwiga Andegaweńska Anna Cylejska Elżbieta Granowska Zofia Holszańska |
|
 |
Władysław III Warneńczyk | 1424 | 1444 | 1434-1444 Polska 1440-1444 Węgry | Brak |
|
 |
Kazimierz IV Jagiellończyk | 1427 | 1492 | 1447-1492 | Elżbieta Rakuszanka |
|
 |
Jan I Olbracht | 1459 | 1501 | 1492-1501 | Brak |
|
 |
Aleksander Jagiellończyk | 1461 | 1506 | 1501-1506 | Helena Moskiewska |
|
 |
Zygmunt I Stary | 1467 | 1548 | 1507-1548 | Barbara Zápolya Bona Sforza |
|
 |
Zygmunt II August | 1520 | 1572 | 1530/1548-1572 | Elżbieta Habsburżanka Barbara Radziwiłłówna Katarzyna Habsburżanka |
| Herb | Portret | Imię | Data urodzenia | Data śmierci | Okres panowania | Małżeństwa |
|---|---|---|---|---|---|---|
|
 |
Władysław II Jagiellończyk | 1456 | 1516 | 1471-1516 Czechy 1490-1516 Węgry | Barbara Hohenzollern Beatrycze Aragońska Anna de Foix |
|
 |
Ludwik II Jagiellończyk | 1506 | 1526 | 1508/1516-1526 Czechy 1509/1516-1526 Węgry | Maria Habsburżanka |
| Herb | Portret | Imię | Data urodzenia | Data śmierci | Małżeństwa | Funkcja |
|---|---|---|---|---|---|---|
|
 |
Jadwiga Jagiellonka | 1457 | 1502 | Jerzy Bogaty | Księżna Bawarska |
|
 |
Święty Kazimierz | 1458 | 1484 | Brak | Święty Kościoła katolickiego patron Rzeczypospolitej Obojga Narodów |
|
 |
Zofia Jagiellonka | 1464 | 1512 | Fryderyk Starszy Hohenzollern | Margrabina brandenburska |
|
 |
Fryderyk Jagiellończyk | 1468 | 1503 | Brak | Arcybiskup gnieźnieński Biskup krakowski Prymas Polski |
|
 |
Anna Jagiellonka | 1476 | 1534 | Bogusław X | Księżna Pomorska |
|
 |
Barbara Jagiellonka | 1478 | 1503 | Jerzy Brodaty | Księżna Saska |
|
 |
Anna Jagiellonka | 1503 | 1547 | Ferdynand I Habsburg | Królowa Czech i Węgier |
|
 |
Jadwiga Jagiellonka | 1513 | 1573 | Joachim II Hektor | Elektorowa Brandenburska |
|
 |
Izabela Jagiellonka | 1519 | 1559 | Jan Zápolya | Królowa Węgier |
|
 |
Zofia Jagiellonka | 1522 | 1575 | Henryk II Młodszy | Księżna Brunszwicka |
|
 |
Anna Jagiellonka | 1523 | 1596 | Stefan Batory | Król Polski/Królowa Polski |
|
 |
Katarzyna Jagiellonka | 1526 | 1583 | Jan III Waza | Królowa Szwecji |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz