Historia Początki miasta
W XI w.Izbica znalazła się w rękach,mającego wówczas duże znaczenie,rodu Awdańców.Dzięki korzystnemu położeniu wyróżniała się spośród innych miejscowości na tym obszarze.Duży wpływ na wzrost znaczenia Izbicy w okresie wczesnego średniowiecza było zorganizowanie parafii.Jeszcze w XII w.Izbica stała się ośrodkiem produkcyjnym i rzemieślniczym dla pobliskich wsi.Warto w tym miejscu zaznaczyć,że na długo przed uzyskaniem praw miejskich była już określana jako miasteczko szlacheckie.Taki zapis pojawia się w źródle z 1311 r.Na mocy przywileju królewskiego od 1394 r.Izbica była miastem i miały się odbywać raz w tygodniu targi.Spowodowało to zacieśnienie stosunków łączących miasteczko i pobliskie wsie z całym regionem kujawskim.Za panowania Kazimierza Jagiellończyka przeszła w ręce rodu Kretkowskich.Wiek XV i XVI były bardzo pomyślne dla Izbicy.Ówcześni właściciele bardzo starali się rozwinąć miasteczko.Powoli rozwijał się przemysł.W okresie rzeczypospolitej szlacheckiej Izbica odgrywała pewną rolę gospodarczą.Nie można tego powiedzieć o funkcji administracyjnej,której jako takiej nie pełniła.W tym okresie liczyła ok.200 mieszkańców.Posiadała ona przedmieście,jednak nie była otoczona murem obronnym.Niestety"potop szwedzki"w połowie XVII w.dotknął także Kujawy,a tym samym i Izbicę.Częste pożary,będące skutkiem działań wojennych,a także późniejszy rokosz Lubomirskiego i wojny w początkach XVIII w.rujnowały miasteczko.W 1735 roku miasto niemalże całkowicie spłonęło.
Pod zaborami
W 1796 r.władze państwa pruskiego wprowadziły nowy podział administracyjny,który obowiązywał do czasów Księstwa Warszawskiego.Do departamentu poznańskiego należały powiaty brzeski oraz radziejowski.Same miasta zostały zorganizowane w tzw.inspekcje,gdzie Izbica,wraz z Brdowem i Sompolnem należała do inspekcji włocławskiej.Izbica pod koniec XVIII w.była już bardzo zróżnicowana pod względem narodowościowym.Polacy nie stanowili nawet połowy ogółu ludności,w podobnej ilości było Żydów,którzy zaczęli osadzać się tu w XVI w.a także duża ilość Niemców.Następował stały wzrost liczby ludności:1810 r.855;1827 r.1370;1861 r.2127.29 listopada1830 r.wybuchło powstanie listopadowe w Królestwie Polskim.Doszło do działań zbrojnych koło Koła,Kłodawy i Ślesina.Po nieudanym zrywie narodowowyzwoleńczym w Izbicy nastąpił regres gospodarczy i demograficzny.W 1837 r.weszła do guberni kaliskiej.Izbica należała do powiatu kolskiego.W 1870 r.Izbica utraciła prawa miejskie.
W wolnej Polsce
Po rozbrojeniu Niemców w listopadzie 1918 r.przystąpiono do organizowania władz polskich.W połowie 1919 r.powstało województwo łódzkie,do którego powiat kolski należał aż do 1938 r.W integracji środowiska ważna rolę odegrało szkolnictwo.W omawianym czasie w Izbicy działały dwie szkoły katolicka i luterańska.Wojna,która wybuchła 1 września 1939 r.zaskoczyła mieszkańców miasteczka,którzy o jej wybuchu dowiedzieli się z komunikatów.Nad Izbicą pierwsze samoloty pojawiły się 3 września,które zrzuciły bomby.Niemcy wkroczyli do Izbicy 13 września.Na początku 1940 r.polskie nazwy ulic i placów zostały zastąpione niemieckimi.Represje dotknęły najbardziej Żydów.Bożnica została zamknięta,a Żydzi dla odróżnienia od innych narodowości zmuszeni byli nosić żółte gwiazdy na ubraniach.W tym celu wybudowano obóz w Chełmnie nad Nerem(Kulmhof),który rozpoczął działalność 8 grudnia 1941 r.Do tegoż właśnie obozu od połowy stycznia 1942 r.kierowano m.in.izbickich Żydów.21 stycznia 1945 r.do Izbicy wkroczyły wojska radzieckie.W wyniku wojny liczba ludności miasteczka spadła o połowę,Żydzi zostali wymordowani.Wojnę i okupację przeżyło tylko 1900 mieszkańców osady.Niemcy podczas okupacji zmienili nazwę miasta na niem.Mühlental(1940-1945).Miasteczko ponownie znalazło się w powiecie kolskim w województwie poznańskim.Została utworzona gmina wiejska Izbica Kujawska,która dzieliła się na 34 gromady.W 1958 r.miasteczko uzyskało status osiedla,a w 1973 r.po ponad stu latach przywrócono Izbicy prawa miejskie.W wyniku bardzo poważnej reformy administracyjnej z 1975 r.w wyniku której utworzono 49 województw,Izbica znalazła się w obrębie województwa włocławskiego.Z dniem 1 stycznia 1999 r.wszedł w życie nowy podział administracyjny.Utworzono 16 województw.Gmina Izbica Kujawska znalazła się w powiecie włocławskim,w województwie kujawsko-pomorskim.
| Ludność Izbicy Kujawskiej | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Rok | Ludność | Rok | Ludność | ||
| XVII w. | 200 | 1919 | 4500 | ||
| 1810 | 855 | 1946 | 1900 | ||
| 1827 | 1370 | 1976 | 2449 | ||
| 1861 | 2127 | 1998 | 2694 | ||
| 1880 | 3037 | 2002 | 2879 | ||
| 1905 | 3600 | 2004 | 2808 | ||
| Zabytki | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kościół parafialny Wniebowzięcia NMP | |||||
| Wzniesiony został w XV wieku,w stylu gotyckim.Murowany z cegły w układzie polskim.Jednonawowy z niższym i nieco węższym prezbiterium,zamkniętym wielobocznie.Na XX wieku dobudowano obszerną kruchtę i zakrystię,dobudowano także dzwonnicę.Wewnątrz strop.Otwór tęczowy o wykroju półkolistym.Chór muzyczny o charakterze barokowym,wsparty na czterech słupkach.Okna ostrołukowe,w prezbiterium pierwotnie zamurowane.Elewacje wschodnie i zachodnie nawy zwieńczone szczytami wczesnobarokowymi z XVII w.Dachy dwuspadowe,kryte dachówką.Na nawie neogotycka wieżyczka na sygnaturkę.Dwa ołtarze boczne barokowe.Izbicka parafia administracyjnie należy do dekanatu izbickiego(diecezja włocławska). | |||||
| Kościół ewangelicki | |||||
| Został zbudowany w latach 1907-1909,w stylu neogotyckim.Także krótko po wojnie spełniał swoje funkcje.Obecnie jest własnością prywatną.Przy kościele ocalał fragment cmentarza niemieckiego. | |||||
| Synagoga | |||||
| Pochodzi z połowy XIX wieku.Po II wojnie światowej obiekt wykorzystywany był na magazyn i sklep meblowy.W 2000 r.został przekazany gminie wyznaniowej z Wrocławia.Okupacja hitlerowska nie oszczędziła cmentarza żydowskiego,o jego istnieniu przypomina już tylko samotna sosna stojąca na wzgórzu. | |||||
| Dworek | |||||
W miejscowości działa Miejsko-Gminny Klub Sportowy"Kujawianka",założony w 1949 r.Klub nie ma na swoim koncie żadnych większych sukcesów.Obecnie występuje w kujawsko-pomorskiej IV lidze.
Transport
Izbica Kujawska jest lokalnym węzłem drogowym.
Krzyżują się tu drogi wojewódzkie:
- 269 Sompolno Izbica Kujawska Kowal
- 270 Koło Brdów Izbica Kujawska Brześć Kujawski
Wspólnoty wyznaniowe
- Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Izbicy Kujawskiej(Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Izbicy Kujawskiej)
- Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy posiada w mieście Salę Królestwa.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz