środa, 13 lutego 2013

Wyszogród

Miasto w woj.mazowieckim w powiecie płockim,położone na prawym brzegu Wisły,siedziba gminy miejsko-wiejskiej Wyszogród.W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj.płockiego.Według danych z 31 grudnia 2004 miasto miało 2793 mieszkańców.
Położenie
Miasto i Gmina Wyszogród położone są w środkowo-zachodniej części województwa mazowieckiego w powiecie płockim nad Wisłą i ujściem Bzury.Miasto leży na wysokiej,30-metrowej skarpie na prawym brzegu Wisły.Geograficznie leży na Wysoczyźnie Mazowieckiej.
Wyszogród leży na skrzyżowaniu ważnych tras:
  • 62 Droga krajowa nr 62(Siemiatycze Wyszków Płock Włocławek Kruszwica Strzelno),
  • 50 Droga krajowa nr 50(Ostrów Mazowiecka Grójec Żyrardów Ciechanów),
Miasto od czasu wybudowania nowego mostu na Wiśle omija się z boku nowoczesną obwodnicą.Wyszogród liczy niespełna 3 tysiące mieszkańców.Dzięki bliskiemu położeniu dużych ośrodków jest łatwo dostępny komunikacyjnie.Do ważniejszych miast kursują autobusy PKSu.
Odległości do niektórych miejscowości:
  • Warszawa 70 km
  • Płock 40 km
  • Włocławek 93 km
  • Sochaczew 21 km
  • Płońsk 29 km
  • Ciechanów 61 km
Historia Wyszogrodu
Wyszogród liczy sobie już prawie tysiąc lat i obok Płocka,Czerwińska nad Wisłą i Czerska należy do najstarszych miast nie tylko Mazowsza ale i Polski.Pierwsza pisana wzmianka o Wyszogrodzie datowana jest na 1065 rok.Z początkiem XIII w.Konrad I polecił wybudować tutaj zamek drewniany,który w późniejszym okresie został rozebrany,aby ustąpić zamkowi murowanemu postawionemu przez Kazimierza Wielkiego.Zamek ten zresztą w późniejszym czasie został długoletnią siedziba starostów królewskich.Wyszogród już był sporą osadą,gdy w 1398 r.uzyskał prawa miejskie od Janusza I.Liczne przywileje królewskie towarzyszące prawom miejskim spowodowały znaczny rozwój i rozbudowę miasta.Wyszogród stał się znanym ośrodkiem handlowym,gdzie handlowano głównie suknem.Głównie nie znaczy tylko.Dzięki portowi handlowemu w mieście rozwijał się także handel zbożem,cukrem,czy wyrobami z drewna.Rozkwit przerwał potop szwedzki w latach 1655-1660,a całkowity upadek miasta nastąpił po wielkim pożarze,który strawił całe miasto.Wraz z drugim rozbiorem Polski Wyszogród trafił pod panowanie Prus,co utrudniało rozwój miasta.Stan ten uległ zmianie dopiero w XIX w.głównie dzięki rozwojowi handlu zbożem i budowie zakładów przemysłowych.Doprowadziło to do znacznego wzrostu zaludnienia,szczególnie w okresie międzywojennym.Wyszogród liczył w 1939 r.6739 mieszkańców,najwięcej jak dotąd w historii miasta.Związane to było z planami rozwoju turystyki i planowanej rozbudowie usług turystycznych w mieście,związanej z ruchem turystycznym na trasie Warszawa Żelazowa Wola Czerwińsk nad Wisłą.II wojna światowa przyniosła duże straty dla miasta.Ludność żydowską,która stanowiła znaczną część mieszkańców,aresztowano,zamknięto w getcie,a następnie wywieziono do obozów zagłady i wymordowano.Po wyzwoleniu nastąpiła odbudowa i rozbudowa miasta,które stało się lokalnym ośrodkiem handlowym i usługowym dla rolniczej okolicy.
Kalendarium
  • XI-XIII w.gród na Górze Zamkowej,kontrolujący przeprawę przez Wisłę oraz osada targowa
  • 1065 pierwsza wzmianka historyczna(falsyfikat mogileński)
  • pocz.XIII w.budowa nieistniejącego już dziś zamku przez Konrada I mazowieckiego,siedziba kasztelanii
  • 1313 zmarł tu książę płocki Bolesław II mazowiecki
  • 1398 otrzymanie praw miejskich
  • od 1793 Wyszogród znajdował się pod zaborem pruskim
  • od 1807 w Księstwie Warszawskim
  • od 1815 w Królestwie Polskim
  • 1991 założenie ochotniczej straży pożarnej
  • 1946 budowa najdłuższego drewnianego mostu w Europie przez inż.Stefana Łukawskiego(zamknięty dla ruchu,a następnie rozebrany po oddaniu do użytku nowego mostu w 1999 r.)
  • 1999 oddanie do użytku nowego,stalowego mostu przez Wisłę i Bzurę
Kultura i sport
Wyszogród jest lokalnym ośrodkiem kultury.W mieście działa Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna wraz z filią w Rębowie,istnieje oddział Towarzystwa Naukowego Płockiego,które dysponuje salą konferencyjną,organizuje sympozja,wystawy.Organizowane są imprezy masowe dla mieszkańców miasta i gminy,takie jak Dni Wisły,Biegi Nadwiślańskie,Memoriał im.Janusza Grzegorzewskiego.W 2006 roku zorganizowano na stadionie miejskim w Wyszogrodzie Dożynki Województwa Mazowieckiego,Powiatu Płockiego i Diecezji Płockiej.W mieście istnieje Ludowy klub Sportowy"Stegny".Wyszogród posiada stadion miejski,na którym rozgrywane są mecze miejscowego klubu,oraz niedawno oddaną do użytku pełnowymiarową halę sportową.
Edukacja
Sieć placówek oświatowych i wychowawczych w Gminie i Mieście Wyszogród tworzą:
  • Zespół Szkół im.Jana Śniadeckiego w Wyszogrodzie
  • Zespół Szkół w Ciućkowie
  • Gimnazjum w Wyszogrodzie im.Bohaterów Bitwy nad Bzurą
  • Szkoła Podstawowa im.Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w Wyszogrodzie
  • Szkoła Podstawowa w Rębowie
  • Szkoła Podstawowa im. F.Chopina w Kobylnikach
  • Przedszkole Samorządowe w Wyszogrodzie
  • Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Wyszogrodzie oraz Filia w Rębowie.
Rolnictwo
Gmina Wyszogród położona jest nad północnym brzegiem Wisły.Zajmuje powierzchnię 98 km²,z czego 13,9 przypada na miasto,a 84,1 na 17 sołectw.Jest typową gminą rolniczą o powierzchni ogólnej 9793 ha,z czego użytki rolne zajmują 6100 ha co stanowi 62,3% ogólnej powierzchni.Z użytków rolnych,grunty orne zajmują powierzchnię 5900 ha,tj.96,7% użytków rolnych,sady 102 ha,tj.1,67%,łąki 98 ha,tj.1,6%.W ogólnej powierzchni gminy znajdują się również lasy 700 ha,tj.7,15%.Przeważają gleby III i IV klasy,które stanowią łącznie 73% gleb.Średni wskaźnik bonitacji wynosi 0,99.największą grupę stanowią gospodarstwa od 7 do 10 ha.Średni areał w ostatnich latach sukcesywnie rośnie i aktualnie wynosi 8,70 ha.Zachodzące zmiany struktury gospodarstw są istotnie zauważalne i postępują w kierunku prawidłowego ich funkcjonowania.W sektorze zasiewów dominują zboża,które stanowią 3732 ha gruntów co stanowi 61,18% użytków rolnych.
Gospodarka
Wyszogród jest gminą typowo rolniczą.Brak tutaj jakiegokolwiek przemysłu,a mieszkańcy miasta trudnią się usługami,handlem czy rolnictwem.Kilka lat wstecz w Wyszogrodzie działała Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska,która jednak nie przetrwała okresu transformacji i upadła.Ogółem w gminie działa ok.250 podmiotów gospodarczych.Od niedawna działa firma"Vitesse sportswear",która szyje ubrania dla kolarzy.Żegluga Śródlądowa,Kaltrus owoce i warzywa,ośrodek zdrowia,stacja benzynowa,niedawno otwarty został serwis"Bosch",sklepy,punkty usługowe,dom towarowy,Dom Weselny"Zamkowa".W mieście zlokalizowany jest Nadwiślański Bank Spółdzielczy,pogotowie ratunkowe.Niedawno w Towarzystwie Naukowym Płockim otworzono restaurację"W Towarzystwie".Którą po kilku miesiącach zamieniono na pizzerię.
Zabytki
  • Kościół Świętej Trójcy został wybudowany w XVIII w.przez architekta pomorskiego Samuela Fischera.Kościół zbudowany jest w stylu późnobarokowym,a fasadę kościoła wieńczą dwie smukłe wieże.We wnętrzu na uwagę zasługuje neobarokowy ołtarz z II połowy XIX w.
  • Kościół Matki Boskiej Anielskiej kościół Franciszkanów został oddany do użytku na początku XV w.W XVII w.uległ rozbudowie i przebudowie.W latach 1808-1945 został przemianowany na zbór ewangelicki.Zbudowany w stylu barokowym,posiada zabytkowy ołtarz,nawy,późnogotyckie prezbiterium.Ołtarz główny posiada ciekawą rzeźbą pelikana,który karmi młode.
  • Mosty na Wiśle
    • stary drewniany most na Wiśle do niedawna był najdłuższą tego typu konstrukcją w Europie.Konstrukcja posiadała 60 przęseł i aż 1285 metrów długości.Wybudowali go polscy i radzieccy jeńcy wojenni w 1944 r.z drewna pochodzącego z Puszczy Kampinoskiej.Niestety ciągle naprawiany i uszkadzany most pochłaniał olbrzymie koszty utrzymania i eksploatacji.W 1999 r.postanowiono ostatecznie rozebrać drewnianego starca,a dla pamięci o nim pozostawiono na prawym brzegu Wisły widokowy pomost z fragmentu mostu.
    • nowy most w Wyszogrodzie wskutek ciągłego uszkadzania starego,drewnianego mostu na Wiśle przez kry czy wezbrane wody rzeki,podjęto decyzję o budowie nowej przeprawy mostowej.Pomysł wybudowania nowego mostu poparty był również tym iż drewniany most miał ograniczoną nośność,ciężkie samochody ciężarowe nie mogły po nim przejechać.W 1999 r.most został oddany do użytku,a stary został prawie całkowicie rozebrany.
  • układ przestrzenny Wyszogrodu z Rynkiem i uliczkami z niego wychodzącymi
  • Ratusz siedziba Urzędu Miasta i Gminy
  • Pomnik poświęcony Bohaterom Bitwy nad Bzurą
  • barokowy budynek klasztorny z 1684
  • domy z XVIII i XIX w.
  • stanowisko archeologiczne wczesnośredniowieczne,stożkowate grodzisko zwane Górą Zamkową,w tym miejscu w średniowieczu wzniesiono zamek.
  • cmentarz żydowski z XIX w.
  • grodzisko z VII-XI w.otoczone wysokim wałem zniszczonym od strony rzeki,położone na zachód od centrum miasta,przy granicy z wsią Drwały,na cyplu na krawędzi wysokiego brzegu Wisły.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz