Kamieniec Ząbkowicki

(niem.Kamenz,Camenz)wieś w Polsce,położona w województwie dolnośląskim,w powiecie ząbkowickim,w gminie Kamieniec Ząbkowicki.W latach 1975-1998 administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.Wieś jest siedzibą gminy Kamieniec Ząbkowicki oraz ważnym węzłem kolejowym.

Kalendarium

• 1096:książę Czech Brzetysław II wznosi na wschód od zniszczonej przez siebie polskiej twierdzy Bardo warownie obronną w Kamieńcu;
• 1200:warownia i okolice są własnością znanej śląskiej rodziny Pogorzelów panów z Pogorzeli;
• 1210:Pogorzelowie zakładają w Kamieńcu opactwo oo.augustianów.Pierwszym opatem zostaje Wincenty z Pogorzeli;
• 1249:klasztor zostaje odebrany augustianom i przekazany cystersom z Lubiąża,powstaje samodzielne opactwo cystersów w Kamieńcu;
• 1350:przebudowa kościoła i klasztoru na klasztor obronny;
• 1425-1428:zniszczenia i rabunki klasztoru w czasie wojen husyckich;
• 1618-1648:dalsze zniszczenia w czasie wojny trzydziestoletniej;
• 1681-1732:nowy rozkwit klasztoru pod rządami opatów Augustyna Neudecka(1681-1702) i Gerharda Woywody(1702-1732):klasztor i kościół zostają kompletnie przebudowane w stylu barokowym z obrazem Willmanna na głównym ołtarzu;
• 1741-1747:w czasie wojen śląskich Fryderyka Wielkiego klasztor musi płacić wielkie podatki i kontrybucje;Fryderyk Wielki znajduje w r.1741 schronienie w klasztorze,uciekając przed Austriakami po potyczce pod Braszowicami(niem.Baumgarten);
• 1784:wieś Camenz(wymowa:ka'ments),jak się wówczas nazywa,ma 988 mieszkańców;
• 1810:sekularyzacja klasztorów w Prusach.Klasztor w Kamieńcu ma wówczas 38 mnichów,w jego posiadaniu znajduje się 31 wsi.Zbiory sztuki i książek zostają częściowo przewiezione do Wrocławia,częściowo rozkradzione,przyklasztorny kościół staje się parafialnym kościołem katolickim.Mnisi z ostatnim opatem Placidusem Hoffmannem opuszczają Kamieniec;
• 1812:księżniczka pruska Fryderyka Zofia Wilhelmina(1774-1837),siostra króla Fryderyka Wilhelma III,żona przyszłego króla Niderlandów Wilhelma I zakupuje dobra poklasztorne;
• 1817:kościół i klasztor padają ofiarą pożaru;kościół zostaje odbudowany w nieco zmienionej formie,z budynków klasztornych udaje się ocalić tylko jedno skrzydło,tzw.prałaturę;
• 1830:dobra w Kamieńcu dostaje w posagu królewna niderlandzka i księżna pruska Marianna Orańska;
• 1835:ponieważ resztki budynków poklasztornych nie nadają się na rezydencję,Marianna i jej mąż książę Albrecht Pruski starszy zlecają sławnemu architektowi Schinklowi wybudowanie monumentalnego pałacu na tzw.Hertabergu ponad budynkami dawnego opactwa;
• 1838:budowa pałacu w stylu neogotyckim rozpoczyna się i trwać będzie do r.1872;
• 1845:Marianna opuszcza męża i przenosi się do Holandii,później do Nadrenii;
• 1849:przy rozwodzie Marianna przepisuje pałac na jedynego syna Albrechta;
• 1875:poprzez budowę linii kolejowej Wrocław-Kamieniec-Międzylesie-Praga znaczenie Kamieńca wzrasta;
• 1876:powstaje linia kolejowa Legnica-Kamieniec-Nysa,wieś staje się ważnym węzłem komunikacyjnym;
• 1906:książę Albrecht,syn Marianny,umiera w pałacu w Kamieńcu,dobra Kamenz przechodzą na ostatniego właściciela z rodu Hohenzollernów,jego najstarszego syna Friedrich Heinricha;
• 1939:wieś Kamenz ma 2510 mieszkańców,dobra Hohenzollernów obejmują 637 ha i płacą roczny podatek w wysokości 11.034 marek.Park pałacowy ma powierzchnię 123 ha.
• 1940:właściciel Kamieńca,ks.Friedrich Heinrich Hohenzollern,umiera bezdzietnie.Spadkobierczyniami zostają cztery córki jego najmłodszego brata Fryderyka Wilhelma(1880-1925);
• 1939-1945:w mieszczącym się w budynku prałatury sierocińcu władze hitlerowskie dokonują licznych morderstw na umysłowo niepełnosprawnych dzieciach(poprzez zastrzyk trucizny);
• 1945:wieś zostaje włączona do Polski;w ciągu następnych lat dotychczasowa ludność zostaje wysiedlona do Niemiec;
• 1945-1947:miejscowość nosi oficjalną nazwę Kamieniec nad Ochną.
• 1945-1946:pałac zostaje obrabowany i spalony przez żołnierzy sowieckich i polskich szabrowników,także prałatura stoi przez wiele lat jako pół-ruina i wykorzystywana jest jako magazyn zboża;
• 1962:4662 mieszkańców;
• 1970:3884 mieszkańców
• 1996:900-lat Kamieńca
• 1997:katastrofalna Powódź Tysiąclecia.
• 1999:oddanie do użytku wyremontowanej po powodzi Szkoły Podstawowej nr 1 im.Bolesława Chrobrego.Otwarcie osiedla domków dla powodzian-Osiedla Bolesława Chrobrego
• lata 90.XX w.prałatura została wyremontowana i adaptowana na filię Archiwum Państwowego we Wrocławiu

Zabytki

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są:

• kościół ewangelicki,z XIX w.
• zespół klasztorny oo.cystersów,z XIV-XIX w.,pl.Kościelny 1-12:
  • kościół,obecnie par.pw.Wniebowzięcia NMP
  • klasztor,obecnie archiwum
  • spichrz
  • cztery oficyny
  • trzy budynki gospodarcze
  • budynek
  • dwie szklarnie
• zespół pałacowy,z drugiej połowy XIX w.:
  • pałac„zamek”
  • dwie oficyny,stajnia,wozownia
  • ogród przypałacowy:tarasy,schody,fontanny
  • park z aleją dojazdową
  • pompownia i kotłownia,ul.Zamkowa 5
• willa z ogrodem,ul.Ząbkowicka 26,z 1880 r.

Edukacja

• • Przedszkole Publiczne nr 1
  • Szkoła Podstawowa nr 1 im.Bolesława Chrobrego
  • Zespół szkolno-przedszkolny nr 2 im.papieża Jana Pawła II
  • Gimnazjum Publiczne im.Adama Mickiewicza
  • Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im.Juliana Lubienieckiego