Krypta św.Lonarda

Pozostałość drugiej,romańskiej katedry wawelskiej tzw.hermanowskiej.Jest to jej krypta zachodnia,powstała przed 1118,kiedy to pochowano w niej biskupa krakowskiego Maurusa.Od niej rozpoczyna się zwiedzanie grobów królewskich.

Historia

Została wzniesiona w latach 1090-1117.Wnętrze podzielone jest ośmioma kolumnami na trzy nawy zakończone jedną absydą.Kolumny o kostkowych głowicach podpierają sklepienie krzyżowe.Jest to jedno z najlepiej zachowanych wnętrz romańskich w Polsce.Na środku znajduje się odnaleziony w 1938 w czasie prac archeologicznych grób biskupa Maurusa zmarłego w 1118.W Krypcie św.Leonarda przed ołtarzem projektu francuskiego architekta Viollet-le-Duca ufundowanym w 1876 przez hrabinę Katarzynę Potocką mszę prymicyjną 2 listopada 1946 odprawił ks.Karol Wojtyła;9 czerwca 1997 jako papież Jan Paweł II odprawił mszę raz jeszcze w 50.rocznicę święceń kapłańskich.Co roku w Dzień Zaduszny,2 listopada,w Krypcie Św.Leonarda odbywa się uroczyste nabożeństwo za dusze polskich władców i bohaterów narodowych.

Groby

W krypcie tej spoczywają:

• Biskup krakowski Maurus,zm.5 czerwca 1118,pochowany pod posadzką na środku krypty.Obecny napis na posadzce(+ MAVRVS EPC MCXVIII +)wskazujący miejsce jego pochówku wykonany został w 1938 roku po zakończeniu prac archeologicznych w wyniku których odkryto jego grób.
• Jan III Sobieski,zm.17 czerwca 1696,pochowany na Wawelu 15 stycznia 1734.Obecny sarkofag królewski jest fundacją ostatniego monarchy Stanisława Augusta Poniatowskiego z okazji 100.rocznicy zwycięstwa pod Wiedniem z roku 1683.
• Królowa Maria Kazimiera d'Arquien,zm.1716,w sarkofagu ufundowanym w 1840 przez cesarza Austrii Ferdynanda I.
• Król Michał Korybut Wiśniowiecki,zm.10 listopada 1673,pochowany na Wawelu 31 stycznia 1676 w sarkofagu ufundowanym przez cesarza Austrii Franciszka Józefa I z 1858.
• Książę Józef Poniatowski,który zginął w nurtach Elstery pod Lipskiem 19 października 1813.Uroczystości pogrzebowe w Krakowie i na Wawelu odbyły się 22-23 lipca 1817.Sarkofag księcia ufundowała siostra Maria Teresa z Poniatowskich Tyszkiewiczowa w 1830.
• Tadeusz Kościuszko,zm.w Solurze w Szwajcarii 5 października 1817.W lutym 1818 uzyskano zgodę cara Aleksandra I na pogrzeb Kościuszki na Wawelu.Odbył się on w dniach 22-23 czerwca 1818.Umieszczenie trumny w marmurowym sarkofagu odbyło się już w całkowitej tajemnicy 21 grudnia 1832.Zdecydowano o zachowaniu tajemnicy ze względu na sytuację na ziemiach polskich po upadku powstania listopadowego.Obok sarkofagu w 1977 zawieszono brązową tablicę pamiątkową,dar Kongresu USA w 200-lecie bitwy pod Saratogą.
• Gen.Władysław Sikorski,zginął w katastrofie samolotu w Gibraltarze 4 lipca 1943,sarkofag był gotowy już w 1981,do sprowadzenia prochów generała doszło jednak dopiero 17 września 1993.

Józef Piłsudski spoczywał w tej krypcie tymczasowo,przez 2 lata po swojej śmierci.