Małachowianka

LO im.Marszałka Stanisława Małachowskiego jedna z najstarszych szkół w Polsce.Jej korzenie sięgają 1180 roku,kiedy w Płocku powstała szkoła przy kolegiacie św.Michała.Obecnie działa pod nazwą"Liceum ogólnokształcące im.Marszałka Stanisława Małachowskiego",jej popularna nazwa to Małachowianka.

Historia szkoły

Szkoła przy kolegiacie św.Michała 1180-1611 Najstarszy etap dziejów szkoły rozpoczyna umowna data 1180 r.Wówczas to powstała ona przy kolegiacie św.Michała.Pierwszymi wykładowcami byli zakonnicy:benedyktyni,a następnie kanonicy regularni.Natomiast jako fundatora szkoły wymienia się księcia Bolesława Kędzierzawego.Pierwszym znanym nauczycielem w Szkole Płockiej był Witalis,wymieniony w dokumencie z 1249 r.Wykładano tu:łacinę,gramatykę,retorykę i dialektykę.Najprawdopodobniej w szkole był tylko jeden wykładowca.Do dziś zachowało pochodzące z XIII wieku skrzydło szkoły z pochodzącą najprawdopodobniej z XV wieku gotycką wieżą.

Kolegium Jezuitów 1611-1773

Ojcowie jezuici przybyli do Płocka w 1611 r.W 1626 r.otworzyli tu opartą na szkole średniej uczelnię z 4.niższymi klasami,potem także była klasa piąta.Wykładano tu m.in.arytmetykę,geometrię,a w roku 1768 otworzono także szkołę architektury.Działał także,już od 1612 r.szkolny teatr.W latach 1633-1636 św.Andrzej Bobola kierował Sodalicją Mariańską uczniów płockiego kolegium,a w latach 1637-1638 był prefektem Kolegium Jezuitów i jego kaznodzieją.W czasie Potopu szwedzkiego w budynku szkoły nocował król szwedzki Karol X Gustaw.Wraz z opuszczaniem szkoły przez wojska szwedzkie zrabowana została biblioteka szkolna.Z okresu pobytu jezuitów zachowało się XVII-wieczne skrzydło szkoły.

Szkoła Podwydziałowa Komisji Edukacji Narodowej 1773-1793

Po kasacie zakonu jezuitów w 1773 szkoła została upaństwowiona,a opiekę nad nią przejął KEN.Początkowo było tu pięć klas,potem sześć i siedem.Językiem wykładowym stał się język polski.Zaczęli wykładać nauczyciele świeccy.Uczyło się tu ok.300 uczniów.Wówczas narodził się pomysł nadawania prymusom królewskich medali DILIGENTIAE(czyli Pilności).Medale te są przyznawane ponownie od 1964 r.

Okres zaborów

Gimnazjum pod zaborem Pruskim(1793-1806),Szkoła Departamentowa(1806-1815),Szkoła Wojewódzka(1815-1837),Gimnazjum Gubernialne(1837-1915).Z tego okresu pochodzi bardzo wielu znanych absolwentów i nauczycieli szkoły:historyk,Wincenty Hipolit Gawarecki(1796-1804),współzałożyciel TNP Kajetan Morykoni(rektor 1819-1830),bibliofil Gustaw Zieliński,kapucyn bł.Ojciec Honorat Koźmiński absolwent z 1844 r.,Witold Zglenicki odkrywca pól naftowych na Kaukazie,Marcin Kacprzak wybitny lekarz,Władysław Smoleński,Idzi Benedykt Radziszewski.Wybitnym wychowankiem jest prof.Ignacy Mościcki.Uczniowie walczyli w powstaniu styczniowym,a także brali udział w strajku przeciw rusyfikacji z 1905 r.

Gimnazjum Polskie(1915-1939)

Jeszcze przed odzyskaniem niepodległości,pod opieką Płockiego Koła Macierzy Szkolnej otworzono"Gimnazjum Polskie"na bazie Gimnazjum Gubernialnego.Było to gimnazjum męskie.W 1921 r.otrzymało ono imię Marszałka Stanisława Małachowskiego.Z tego okresu również pochodzi wielu wybitnych wychowanków:profesor UW Jan Zygmunt Jakubowski(historyk literatury polskiej),prof.Jerzy Pniewski(dyrektor Instytutu Fizyki Doświadczalnej UW).Natomiast w 1918 r.szkołę odwiedził bp Achille Ratti wizytator apostolski na Polskę i Litwę,późniejszy papież Pius XI.

Okres okupacji hitlerowskiej(1939-1945)

Jak wszystkie inne pozostałe szkoły Małachowianka w czasie II wojny światowej była nieczynna.Początkowo były w niej koszary SS,a potem niemiecki szpital wojskowy.

Liceum Ogólnokształcące(1945-dziś)

Szkoła została ponownie otwarta 18 lutego 1945 r.Pierwszym dyrektorem został Tadeusz Synoradzki.Wówczas po raz pierwszy w ławkach szkoły zasiadły dziewczęta.Do Liceum zaczęło uczęszczać coraz więcej młodzieży.Konieczna była więc jego rozbudowa.W latach 1961-1964 zbudowany zostało nowe skrzydło szkoły.W roku 1980 uroczyście obchodzono 800-lecie szkoły.To wtedy otwarte zostało muzeum szkolne,a na gotyckiej wieży zamontowano kopułę astronomiczną.W 1979 r.LO zostało odznaczone Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.W 1946 r.Małachowiankę ukończył Tadeusz Mazowiecki pierwszy premier III RP,natomiast jego siostra prof.Krystyna Mazowiecka uczyła w tej szkole w latach 1950-1980 języka francuskiego.Ostatnia rozbudowa szkoły miała miejsce w latach 2000-2001.Wówczas LO uzyskało nowoczesny blok sportowy.Przy Małachowiance od 1992 r.działa znany z licznych występów na terenie Płocka chór Minstrel.Od 1 września 2005 roku nowym dyrektorem szkoły jest mgr Renata Kutyło-Utzig,zastąpiła na tym stanowisku mgr Tadeusza Zombirta.W maju 2006 r.z okazji egzaminów maturalnych szkołę odwiedził Prezes Rady Ministrów Kazimierz Marcinkiewicz.We wrześniu 2012 roku w budynkach szkoły rozpoczęły się prace renowacyjne.Potrwają do roku 2014.Podczas prac archeolodzy i ekipy budowlane odkryły szczątki 60 osób,które zostały tam pochowane pomiędzy XIII a XVI wiekiem.

Znani nauczyciele

• św.Andrzej Bobola
• Wojciech Szweykowski
• Kajetan Morykoni
• Jan Chrzciciel Albertrandi

Znani uczniowie

• Ignacy Mościcki
• Tadeusz Mazowiecki
• Tony Halik
• Paweł Włodkowic
• Wincenty Hipolit Gawarecki
• August Szultz
• Kazimierz Paprocki
• Hieronim Napoleon Bońkowski
• Gustaw Zieliński
• Ludwik Orpiszewski
• Marian Kowalski
• Romuald Pląskowski
• bł.Honorat Koźmiński
• Idzi Benedykt Radziszewski
• Józef Narzymski
• Wincenty Rapacki
• Witold Zglenicki
• Władysław Smoleński
• Ludwik Krzywicki
• Stanisław Kopczyński
• Wacław Lachman
• Marcin Kacprzak
• Jerzy Pniewski
• Jan Zygmunt Jakubowski
• Franciszek Dorobek
• Jan Zumbach
• Jakub Chojnacki
• Wojciech Góralski
• Andrzej Suski
• Eugeniusz Gruberski
• Ludwik Orpiszewski
• Joanna Bukowska
• Michał Maria Ludwik Jabłoński
• Aleksander Dębski(socjalista)
• Edmund Płoski