Rycheza

Rycheza Lotaryńska(Richeza,Richenza),zwana również Ryksą(Rixa)(ur.ok.993,zm.21 marca 1063 w Saalfeld/Saale)królowa Polski jako żona Mieszka II,zwana błogosławioną.

Pierwsze lata życia i małżeństwo z Mieszkiem II

Była córką palatyna reńskiego Erenfrieda Ezzona i Matyldy,córki Ottona II,siostry Ottona III.Lata młodości spędziła najprawdopodobniej w klasztorze w Kwedlinburgu(lub w Gandersheim).Na mocy jednego z postanowień zjazdu w Merseburgu w 1013 roku została poślubiona przez Mieszka II Lamberta,co stanowić miało przypieczętowanie zawartego wówczas pokoju.Urodziła ona Mieszkowi syna Kazimierza,który został później władcą Polski(Kazimierz Odnowiciel),oraz dwie córki Gertrudę i drugą,której imię nie jest znane.

Królowa Polski

W 1025 roku wraz z mężem została koronowana na królową Polski.Pod koniec 1031 roku,w związku z zaistniałą sytuacją polityczną(objęcie władzy przez Bezpryma i ucieczka Mieszka II do Czech),zdecydowała się na powrót do Niemiec.Do Polski powróciła dopiero po śmierci Mieszka II w 1034 roku(hipoteza).Rycheza wraz z synem Kazimierzem Odnowicielem dążyła do odbudowania osłabionego aparatu państwowego,wzmocnienia władzy monarszej,ukrócenia anarchii.W wyniku działań przeciwników w 1031 została wypędzona z Polski(z przyczyn identycznych kraj w 1037 opuścił jej syn Kazimierz I Odnowiciel).Udała się do Niemiec,zabierając insygnia królewskie i cały majątek(insygnia znalazły się na nowo w kraju wraz z powrotem Kazimierza Odnowiciela do Polski).Do końca życia używała tytułu królewskiego.

Życie zakonne

W 1047 wstąpiła do klasztoru benedyktyńskiego w Brauweiler koło Kolonii,który był fundacją jej rodziców.Przebywała w nim do śmierci.Śmierć Rychezy odbiła się szerokim echem w Niemczech.Jej zgon zapisało co najmniej 5 nekrologów.Nekrolog brunwilerski zapisał następujące słowa(w tłumaczeniu polskim):"Zmarła najsławniejsza Rycheza królowa Polski,córka fundatorów,której pamięć obchodzi się uroczyście".Została pochowana w kolegiacie Panny Marii ad Gradus w Kolonii,której była dobrodziejką.Prawdopodobnie zdecydowała,że ma być pochowana w Brauweiler.

Pochówek

Po zburzeniu kościoła Panny Marii ad Gradus,jej zwłoki zostały przeniesione w 1817 r.do katedry kolońskiej,gdzie często zmieniały swe miejsce,aby wreszcie spocząć w kaplicy chórowej,poświęconej św.Janowi Chrzcicielowi.W dniu 8 września 1959 r.nastąpiło otwarcie grobowca królowej.Ekspertyza lekarska wykazała,że Rycheza była osobą o delikatnej postaci(die selige Rycheza war von kleiner zierlicher Gestalt).Okazało się również,że Rycheza złamała kiedyś obojczyk,co jak przypuszcza autor protokołu otwarcia grobowca,mogło być spowodowane upadkiem z konia.

Kult

W Niemczech jest uważana za osobę świątobliwą.Została uznana przez lud za błogosławioną i jest czczona jako błogosławiona Rycheza.Jej wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 21 maja.

Rodzina

Małżeństwo i potomstwo

Rycheza z małżeństwa z Mieszkiem II(ur.990,zm.10 lub 11 V 1034)posiadała troje dzieci:

• Kazimierza I Odnowiciela(ur.25 VII 1016,zm.28 XI 1058)księcia Polski(1038–1058),
• NN,córkę(zm.po 1052),żonę Beli I,króla Węgier(1060–1063),
• Gertrudę(ur.ok.1025,zm.4 I 1108)żonę Izjasława I,wielkiego księcia kijowskiego(od 1054).

Genealogia

Herman I zm.996

Jadwiga

Otton II ur.955 zm.7 XII 983

Teofano ur.956 zm.15 VI 991

Ezzon ur.955 zm.21 V 1034

Matylda ur.980 zm.4 XI 1025

		Mieszko II Lambert ur.990 zm.10 lub 11 V 1034OO  1013		Rycheza Lotaryńska(ur.ok.993,zm.21 III 1063)
Gertruda ur.ok.1025 zm.4 I 1108		N.N.,córka zm.po 1052		Kazimierz I Odnowiciel ur.25 VII 1016 zm.28 XI 1058

Rycheza w kulturze

Rycheza Lotaryńska jest bohaterką powieści Jadwigi Żylińskiej Złota włócznia.