Ignacy Łukasiewicz

Jan Józef Ignacy Łukasiewicz(ur.8 lub 23 marca 1822 w Zadusznikach,zm.7 stycznia 1882 w Chorkówce)polski farmaceuta i przedsiębiorca,wynalazca lampy naftowej,pionier przemysłu naftowego w Europie,z zainteresowania chemik i fizyk;rewolucjonista i działacz niepodległościowy.Pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej herbu Łada.Jako pierwszy na świecie wykorzystał na skalę przemysłową korzyści jakie daje ropa naftowa.Bardzo sprawny organizator,z czasem dorobił się na ropie naftowej dużego majątku.Był również wielkim społecznikiem.Propagował zakładanie sadów,budowę dróg i mostów,szkół,szpitali itd.finansując wiele inicjatyw z własnej kieszeni,walczył z biedą i alkoholizmem w regionie,tworzył kasy zapomogowe i fundusze emerytalne.Mawiano o nim,że wszystkie drogi w Zachodniej Małopolsce brukowane były guldenami Łukasiewicza.Szeregowi pracownicy nazywali go ojcem Ignacym.Dążył do rozwoju rodzącego się tam przemysłu naftowego nie skupiając go całkowicie w swoich rękach,lecz namawiając i pomagając w tworzeniu również innych firm.
Biografia

• 1822 r.Zaduszniki(powiat mielecki):Ignacy Łukasiewicz urodził się w szlacheckiej rodzinie inteligenckiej.Syn Józefa(zm.1836 r.)posesora,żołnierza Kościuszki,zubożałego szlachcica herbu Łada,dzierżawcy folwarku i Apolonii z Świetlików.Miał czworo rodzeństwa:dwie siostry Marię i Emilię i dwóch braci Aleksandra i Franciszka
• 1830 r.rodzina Łukasiewiczów przeniosła się do Rzeszowa
• 1832–1836 Rzeszów:nauka w popijarskim gimnazjum,gdzie ukończył 4 klasy.W ciągu tych lat nauczył się łaciny i języka niemieckiego,co ułatwiło mu późniejsze lektury.Zła sytuacja finansowa rodziny nie pozwalała na dalszą edukację i zmusiła go do przedwczesnego rozpoczęcia pracy
• 1836–1840 praktyka w aptece Antoniego Swobody w Łańcucie.Była to nie tylko praca,ale przede wszystkim kontynuacja nauki w zakresie chemii i farmacji
• 1837–1840 udział w organizacjach demokratyczno-niepodległościowych,w końcu Łukasiewicz został zarejestrowany przez władze jako politycznie podejrzany
• 1840 r.zdany egzamin tyrocynalny i awans na pomocnika aptekarskiego
• 1840–1846 Rzeszów:pomocnik aptekarski u Edwarda Hübla.Przez kilka następnych lat poświęcił się nauce zawodu
• 1845 r.po nawiązaniu znajomości z Edwardem Dembowskim został zaprzysiężony jako agent Centralizacji Towarzystwa Demokratycznego Polskiego na Rzeszów była to organizacja o podobnym charakterze jak poprzednie,ale tym razem Łukasiewicz działał już bardzo aktywnie
• 1846 19 lutego aresztowany razem ze współpracownikami.Aresztowanie uniemożliwiło wybuch powstania w Rzeszowie.Następnie został osadzony we Lwowie
• 1847 27 grudnia po rocznym dochodzeniu zwolniony z więzienia z braku dowodów,pozostał jednak pod stałą obserwacją i miał zakaz opuszczania Lwowa.Łukasiewicz zaprzestał działalności konspiracyjnej
• 1848–1852 w sierpniu 1848 r.podjął pracę w aptece"Pod Złotą Gwiazdą",której właścicielem był Piotr Mikolasch.Dzięki jego wstawiennictwu dostał zgodę na opuszczenie miasta i rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim,gdzie zdał wszystkie egzaminy z wyjątkiem farmakognozji,co uniemożliwiło mu otrzymanie dyplomu.Dyplom magistra farmacji uzyskał na Uniwersytecie Wiedeńskim 30 lipca 1852 r.
• 1852 r.powrót do Lwowa i apteki Mikolascha.W laboratorium przy aptece,na zlecenie Mikolascha,on oraz drugi asystent Jan Zeh prowadzili badania nad destylacją ropy naftowej.Z czasem Mikolasch wycofał się z badań,nie widząc praktycznego zastosowania nowych destylatów jako lekarstw
• 1853 r.na przełomie roku 1852/1853 Łukasiewicz i Jan Zeh otrzymali naftę metodą frakcjonowanej destylacji.Łukasiewicz starał się potem znaleźć dla nafty zastosowanie praktyczne.Stosowane do tej pory lampy oliwne nie nadawały się do nafty i wymagały przekonstruowania.Pierwsza skonstruowana przez Łukasiewicza lampa rozświetliła wystawę apteki
• 1853 31 lipca symboliczna,oficjalna data narodzin przemysłu naftowego.Po raz pierwszy zastosowano w praktyce oświetlenie naftowe podczas pilnej nocnej operacji w szpitalu powszechnym na lwowskim Łyczakowie
• 1854 r.na początku roku Łukasiewicz przeniósł się do Gorlic,aby być bliżej terenów roponośnych.W tym roku w gorlickiej dzielnicy Zawodzie na skrzyżowaniu ulic Węgierskiej i Kościuszki zapłonęła pierwsza na świecie uliczna lampa naftowa.Ropę naftową eksploatowano tam już od dawna,wykorzystując ją do różnych celów gospodarczych,jak np.lekarstwo dla bydła lub smar.Rozpoczął pracę w miejscowej aptece Jana Tomaszewicza.Jednocześnie zaczął z okolicznymi właścicielami terenów roponośnych zakładać pierwsze spółki i kopalnie ropy,które powstały w następnych latach w rejonie Gorlic,Jasła i Krosna
• 1854 r.założył pierwszą na świecie kopalnię ropy naftowej w Bóbrce koło Krosna(spółka naftowa Trzecieski-Łukasiewicz);kopalnia jest czynna do dzisiaj
• 1857 r.Klęczany koło Nowego Sącza:Łukasiewicz otwiera rafinerię.Z ropy produkował naftę,smary,oleje smarne i asfalt
• 1858 r.przenosiny z Gorlic do Jasła(prowadził aptekę w domu na północnej pierzei Rynku)
• 1859 r.śmierć córki Marianny.Przenosiny do Polanki pod Krosnem,gdzie po spłonięciu rafinerii założył kolejną
• 1863 r.wspierał finansowo powstanie styczniowe,a później pomagał popowstaniowym uchodźcom
• 1865 r.pod Krosnem kupił wieś Chorkówka i przyległy folwark Leśniówka.W Chorkówce założył nowoczesną rafinerię
• 1868–1881 Łukasiewicz zainicjował powstanie kilku kopalni nafty w Beskidzie Dukielskim(Ropianka,Wilsznia,Smereczne) i w Gorlickiem(Ropa,Wójtowa),w Bóbrce otworzył leczniczy zakład kąpielowy jodowo-bromowy,w Chorkówce kaplicę dla miejscowej ludności,a w miejscowości Zręcin(pod Chorkówką)ufundował ze swoim wspólnikiem Klobassą kościół w stylu neogotyckim.Pod koniec życia został wybrany do Sejmu Galicyjskiego
• 1873 r.papież Pius IX za działalność charytatywną nadał mu tytuł Szambelana Papieskiego i odznaczył go Orderem Św.Grzegorza
• 1877 r.Łukasiewicz zorganizował we Lwowie kongres naftowy,a następnie założył w Gorlicach Krajowe Towarzystwo Naftowe
• 1882 7 stycznia śmierć z powodu ciężkiego zapalenia płuc.Został pochowany na cmentarzu w Zręcinie
• Synem Ignacego Łukasiewicza był Włodzimierz,specjalista chorób skórnych

Pomniki i inne formy upamiętnienia

• Bóbrka(powiat krośnieński)
• Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im.Ignacego Łukasiewicza
• popiersie Łukasiewicza na cokole,stojące na skwerze przed domem,w którym mieszkał,autor:Władysław Kandefer
• Chorkówka(powiat krośnieński)pomnik wzniesiony w 1979 r.
• Gorlice
  • ul.Legionów,jedna z postaci Pomnika Tysiąclecia z 1968 r.
  • ul.Wyszyńskiego,przed wejściem do Zespołu Szkół Nr 1,dawne Technikum Mechaniczne
  • ul.Kościuszki
  • skrzyżowanie ul.Węgierskiej i Kościuszki,pomnik w miejscu zapalenia pierwszej na świecie ulicznej lampy naftowej
  • Rynek,tablica na budynku ratusza,ławka z postacią Łukasiewicza trzymającą lampę na naftową
• Jasło
  • Rynek,tablica pamiątkowa gdzie prowadził aptekę
  • ul.Lwowska,pomnik/obelisk upamiętniający powstanie w Ulaszowicach(obecnie dzielnica Jasła)pierwszej na świecie rafinerii ropy naftowej
• Kraków ul.Lubicz,przed budynkiem"NAFTA"w którym znajdują się różne instytucje związane z górnictwem naftowym,a obok Instytutu Górnictwa Naftowego i Gazownictwa popiersie takie samo jak w Bóbrce,autor:Władysław Kandefer
• Krosno plac Konstytucji 3 Maja figura całej postaci,wyciągnięta prawa ręka,w której w niektórych miał trzymać lampę naftową(niepotwierdzone z zamysłem twórcy),pomnik wzniesiono w 1932 r.autor:Jan Raszka
• Lwów ul.Ormiańska,pomnik przedstawiający Łukasiewicza wychylającego się z okna i wskazującego na pomnik swojego współpracownika,Jana Zeha,z ukraińskim tekstem określającym uczczonego jako"Galicjanina"
• Płock róg al.Kobylińskiego i ul.Łukasiewicza.Pomnik postawiony jest na cokole.Łukasiewicz stoi na ziemi i opiera się o rurę(aluzja do ropy).W ręku zaś trzyma swoje dzieło lampę naftową.Po zmierzchu rzuca ona delikatne światło.Naprzeciw pomnika znajduje się Zespół Szkół Centrum Edukacji im.Ignacego Łukasiewicza
• Police największa placówka oświatowa w mieście,nosi imię Ignacego Łukasiewicza,w zespole szkół popularnie zwanym„Białą”mieści się gimnazjum,szkoła średnia,technikum,zasadnicza szkoła zawodowa.Imię,nadano szkole w roku 1979
• Poznań skwer Ignacego Łukasiewicza.Ławeczka Ignacego Łukasiewicza
• Rzeszów Politechnika Rzeszowska
• Warszawa ul.Bora Komorowskiego
• Zielona Góra ul.Bohaterów Westerplatte

Imię Ignacego Łukasiewicza nosi również Politechnika Rzeszowska,a także szkoła podstawowa w Padwi Narodowej(gmina w której urodził się Ignacy Łukasiewicz).W 1983 roku wyemitowano miedzioniklową monetę obiegową o nominale 50 zł z umieszczonym na rewersie wizerunkiem Ignacego Łukasiewicza według projektu A.Jarnuszkiewicz i S.Wątróbska-Frindt w nakładzie 611700 sztuk.W roku 2003 wizerunek Łukasiewicza(według projektu R.Nowakowskiej)znalazł się na kolejnych monetach,tym razem na kolekcjonerskich:złotej i srebrnej o nazwie„150-lecie narodzin przemysłu naftowego i gazowniczego”wybitych w nakładach odpowiednio 2100 i 43000 sztuk.Oprócz portretu Łukasiewicza zamieszczono na nich również datę„31 VII 1853”.W roku 2009 powstał telewizyjny film dokumentalny o Łukasiewiczu Rozjaśnić mrok.