Biografia
Wywód genealogiczny
4.Szymon Norwid | ||||||
2.Jan Norwid | ||||||
5.Brygida Świeżyńska | ||||||
1.Cyprian Kamil Norwid | ||||||
6.Ludwik Zdzieborski | ||||||
3.Ludwika Zdzieborska | ||||||
7.Anna Sobieska | ||||||
Cyprian Norwid urodził się w majątku matki,mazowieckiej wsi Laskowo-Głuchy(w połowie drogi pomiędzy Radzyminem a Wyszkowem)ochrzczony w pobliskim kościele parafialnym w Dąbrówce,gdzie znajduje się tablica pamiątkowa oraz akt chrztu.Jego ojcem chrzestnym był Cyprian Szukiewicz.Na cmentarzu parafialnym znajduje się symboliczny nagrobek jego matki Ludwiki ze Zdzieborskich.Ojciec Norwida Jan(1784–1835)był plenipotentem Radziwiłłów,później administracji Namiestnictwa,matka Ludwika(1798–1825)była jego trzecią żoną.Poeta,wcześnie osierocony,wychowywał się od 1825 roku u prababki Hilarii z Buynów Sobieskiej(Sam Norwid chętnie podkreślał,że po kądzieli jego przodkiem był król Jan III Sobieski).Rok 1830 i powstanie listopadowe Norwidowie spędzili w Warszawie.Razem ze starszym bratem Ludwikiem Cyprian uczył się w warszawskim gimnazjum,przerwał naukę nie ukończywszy piątej klasy i wstąpił do prywatnej szkoły malarskiej.Pobierał prywatne lekcje rysunku u znanego warszawskiego malarza Jana Klemensa Minasowicza.Nieregularna i przerwana edukacja Norwida sprawiła,że na dobrą sprawę był samoukiem.Pierwsze środowisko literackie Norwida stanowili autorzy skupieni wokół redagowanego przez Hipolita Skimborowicza Piśmiennictwa Krajowego.Utrzymywał kontakty z tzw.Cyganerią Warszawską(Seweryn Filleborn,Roman Zmorski,Józef Bohdan Dziekoński,Włodzimierz Wolski),a także z Karolem Levittoux.W 1841 r.zbliżył się do Biblioteki Warszawskiej i salonu Łuszczewskich.Debiutował na łamach Piśmiennictwa Krajowego(nr 8/1840)wierszem„Mój ostatni sonet”.
Podróże po Europie i pierwszy pobyt w Paryżu
Pobyt w USA
Poeta postanowił wyemigrować do USA,co uczynił za radą hrabiego Władysława Zamoyskiego 29 listopada 1852.12 lutego 1853 statek Margaret Evans dotarł do Nowego Jorku.Wiosną Norwid otrzymał dobrze płatną posadę w pracowni graficznej.Jesienią poeta dowiedział się o wybuchu wojny krymskiej,w związku z czym zaczął planować powrót do Europy.Pisał do Mickiewicza i Hercena,prosząc ich o pomoc w realizacji planów.
Powrót do Francji
Historycy literatury dopatrują się w jego twórczości związków z wieloma nurtami:romantyzmem,klasycyzmem i parnasizmem.Po jego śmierci wiele z jego dzieł zostało zapomnianych.Za życia niedoceniany,odkryty ponownie w okresie Młodej Polski.Zaledwie niewielka część twórczości Norwida ukazała się za jego życia,pod koniec XIX wieku odkrył ją i zaczął publikować Zenon Przesmycki(Miriam).Stąd utarło się przekonanie,że Norwid jako twórca został odrzucony przez współczesnych,by być zrozumianym dopiero przez następne pokolenia„późnych wnuków”.Wśród historyków literatury natomiast trwają spory,na ile był romantykiem,a na ile istotnie wyprzedzał swoją epokę.Dzieła zebrane ukazały się dopiero w roku 1968.Ich wydawcą był Juliusz Wiktor Gomulicki,zasłużony odkrywca norwidianów,biograf i komentator Norwida.Ukoronowaniem jego pracy,zmierzającej do wprowadzenia Norwida,poety,myśliciela,artysty,do narodowej kultury,było krytyczne wydanie w latach 1971–1976 jego Pism wszystkich.Składają się one z jedenastu tomów zawierających cały dorobek literacki poety wraz z jego listami i reprodukcjami dzieł plastycznych.Tłumaczył(choć tylko fragmentarycznie)Byrona,Szekspira,Benvenuto Cellini,Bérangera,Horacego,Tyrteusza,Homera.
Pamiątki po poecie i upamiętnienia
Dzieła
- Dialog zmarłych akwaforta,sucha igła(1871 r.)
- Pytania akwaforta(1863 r.)
- Bema pamięci żałobny rapsod(1851 r.)
- ***[Coś ty Atenom zrobił,Sokratesie](styczeń 1856 r.)
- Do obywatela Johna Brown(1859 r.)
- W Weronie
- Italiam!Italiam!
- Moja ojczyzna
- Pieśń od ziemi naszej
- Vade-mecum(1858–1866)wydane drukiem sto lat po napisaniu
- Moja piosnka II
- Wesele.Powieść.(1847 r.)
- Pompeja(1848 lub 1849)
- Niewola.Rapsod(1849 r.)
- Promethidion.Rzecz w dwóch dialogach z epilogiem(1851 r.)
- Szczesna.Powieść(1854 r.)
- EPIMENIDES.Przypowieść(1854 r.)
- QUIDAM.Przypowieść(1855–1857)
- Fulminant.Rapsod(1863 r.)
- Że piękno to jest...(1865 r.)
- Rzecz o wolności słowa(1869 r.)
- Assunta(1870 r.)
- Łaskawy opiekun,czyli Bartłomiej Alfonsem(1840 r.)
- Wyjątek z pamiętnika(1850 r.)
- Czarne kwiaty(1856 r.)wspomnienia dotyczące ostatnich spotkań z różnymi osobami,na krótko przed ich śmiercią
- Białe kwiaty(1856 r.)teoretyczne uzasadnienie Czarnych kwiatów
- Bransoletka.Legenda dziewiętnastego wieku(1858 r.)
- Cywilizacja.Legenda(1861 r.)
- Ostatnia z bajek(1882 r.)
- Milczenie
- Pamiętnik Podróżny
- „Ad leones!”(1883 r.)
- Stygmat(1883 r.)
- Tajemnica lorda Singelworth(1883 r.)
- Archeologia(1866 r.)
- Dwie powieści(1866 r.)
- Noc tysiączna druga.Komedia(1850 r.)
- Wanda(1851 r.)
- Krakus.Książę nieznany(1851,1861)
- Słodycz(1855 lub 1856)
- Aktor.Komediodramat(1867 r.)
- Pierścień Wielkiej Damy,czyli Ex-machina Durejko(1872 r.)
- Kleopatra i Cezar(ok.1870,1878)
- Za kulisami
C.K.Norwid był autorem kilkunastu obrazów olejnych,z których do dziś przetrwały cztery.Alegoryczne przedstawienie odrodzonej Polski pod nazwą Jutrznia od grudnia 2007 znajduje się w zbiorach Muzeum Książąt Lubomirskich we Wrocławiu.
Inne
- Listy
- Do Najświętszej Panny Maryi.Litania
Na KUL-u powstał Zakład Badań nad Twórczością Cypriana Norwida.
Pozycje wydane przez Zakład:
- Zofia Stefanowska,Strona romantyków:studia o Norwidzie(1993 r.)
- Elżbieta Dąbrowicz,Cyprian Norwid:osoby i listy(1997 r.)
- Wojciech Kudyba,Aby mowę chrześcijańską odtworzyć na nowo...Norwida mówienie o Bogu(2000 r.)
- Piotr Chlebowski,Cypriana Norwida Rzecz o wolności słowa:ku epopei chrześcijańskiej(2000 r.)
- Elżbieta Feliksiak,Poezja i myśl:studia o Norwidzie(2001 r.)
- Józef Fert,Piotr Chlebowski(red.)Norwid a chrześcijaństwo(2002 r.)
- Agata Brajerska-Mazur,O angielskich tłumaczeniach utworów Norwida(2002 r.)
- Włodzimierz Toruń,Wokół Norwidowskiej koncepcji słowa(2003 r.)
- Piotr Chlebowski,Włodzimierz Toruń(red.)Liryka Cypriana Norwida(2003 r.)
- Edyta Chlebowska,Ipse Ipsum:o autoportretach Cypriana Norwida(2004 r.)
- Od początku lat 70.XX w.twórczość Norwida popularyzował Czesław Niemen,wykonując teksty utworów poety do własnej muzyki,m.in.Bema pamięci żałobny rapsod(płyta Niemen Enigmatic z 1970 r.)Italiam!Italiam!Moja ojczyzna,Pielgrzym,Daj mi wstążkę błękitną...Jesień
- W roku 1976 na drugim studyjnym albumie Przechodniem byłem między wami polskiego zespołu Budka Suflera znalazł się utwór Noc nad Norwidem,mający charakter hołdu złożonego poecie
- W nurcie poezji śpiewanej odnotować należy piosenki do tekstów Norwida,w wykonaniu Wandy Warskiej(m.in.W Weronie),Stana Borysa(np.Czy podam się o amnestię?)zespołu Closterkeller(Po to właśnie) i Przemysława Gintrowskiego(m.in.Moja piosnka[II],Ty mnie do pieśni pokornej nie wołaj...)
- Utwory Norwida adaptował również Maciej Maleńczuk z zespołem Homo Twist w drugiej połowie lat 90 wykonując utwór Norwid,w którym wykorzystał fragmenty wierszy Moja piosnka i Bema pamięci żałobny rapsod(cover Czesława Niemena)
- W 2010 roku ukazał się programowy album zespołu De Press Gromy i pyłki w całości poświęcony artyście,na którym znalazło się 19 utworów z oryginalnymi tekstami Norwida.Wewnątrz płyty umieszczono książeczkę z życiorysem,rysunkami oraz poezją poety.
- Cyprian Norwid stworzył wiele neologizmów dla swoich utworów takich jak złotomiodna,przyskrzypnąć,za po-lesie,wżywotowzięcie,skrzydlny,dopókąd
- Jego imieniem nazwano pociąg EIC relacji:Kraków Główny Warszawa Centralna Gdynia Główna
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz