Cmentarz Powązkowski w Warszawie

Stare Powązki zabytkowa nekropolia Warszawy.Położony na terenie obecnej dzielnicy Wola,między ulicami:Okopową,Powązkowską,Tatarską i Jana Ostroroga.Graniczy z kilkoma innymi cmentarzami.Opiekę nad nim sprawuje Kuria Metropolitalna Warszawska,którą reprezentuje zarząd cmentarza.Rolę opiekuna społecznego pełni Społeczny Komitet Opieki nad Zabytkami Starych Powązek.Cały teren cmentarza skarbnicę rzeźby i małej architektury objęto ścisłą ochroną konserwatorską,podległą Stołecznemu Konserwatorowi Zabytków.Cmentarz leży po nieparzystej stronie ul.Powązkowskiej,pod numerem 1(numeru nie oznakowano na murze),a jego administracja znajduje się naprzeciwko,pod numerem 14.Cmentarz Powązkowski niekiedy jest uznawany za najstarszą zabytkową nekropolię stolicy.Nie jest to prawdą w rejestrze zabytków figurują założone znacznie wcześniej:Cmentarz Kamionkowski i Cmentarz na Służewie przy ul.Renety.
Historia

Cmentarz został założony 4 listopada 1790,na działce podarowanej przez rodzinę Szymanowskich.Poświęcono go 20 maja 1792 i początkowo zajmował powierzchnię ok.2-2,5 ha.W 1792 r.ukończono tam budowę kościoła św.Karola Boromeusza,ufundowanego przez duchowieństwo warszawskie,a zaprojektowanego przez Dominika Merliniego.Jeszcze przed poświęceniem cmentarza wystawiono tam również tzw.katakumby.Cmentarz był wielokrotnie powiększany i dziś zajmuje 43 ha(dla porównania Watykan 44 ha).W czasie II wojny światowej sama nekropolia nie ucierpiała zbytnio,ale pod koniec wojny spłonął kościół i zabudowania kancelarii(m.in.archiwum cmentarne).Jeszcze w czasie okupacji na terenie cmentarza działała Armia Krajowa były tu składy broni,odbywały się wykłady wojskowe,tędy też szły transporty żywności do getta warszawskiego.Wśród ok.1 miliona osób,pochowanych jest bardzo wielu znanych i zasłużonych Polaków i Polek,w tym żołnierze powstań narodowych od insurekcji kościuszkowskiej do powstania warszawskiego,działacze niepodległościowi,wybitni pisarze,poeci,uczeni,artyści,myśliciele,lekarze,prawnicy,duchowni.Część z nich spoczęła w założonej w 1925 r.Alei Zasłużonych.Po 1945 r.w budynku katakumb zorganizowano mauzoleum,gdzie złożono prochy zamordowanych w obozach koncentracyjnych.W 2012 r.runął ceglany mur oddzielający Stare Powązki od cmentarza żydowskiego na Woli;zniszczeniu uległo około 70 nagrobków.
Dojazd komunikacją miejską

• linie autobusowe:
• 180(codziennie)
• 409(w dni wolne od pracy)
• N41,N91(linie nocne)
• linie tramwajowe:
  • 1,22,27(codziennie)

Można także dojechać do ronda"Radosława" i stamtąd przejść pieszo ok.200 m.

• linie autobusowe:
• 205,500(codziennie)
• N12,N13,N46,N62,N63(linie nocne)
• linie tramwajowe:
  • 1,17,22,27,28,33,35,37(codziennie)oraz 41(w dni powszednie)