Ogród Zoobotaniczny w Toruniu

Niewielki(3,81 ha)ogród botaniczny,a od 1965 r.również zoologiczny,położony w dzielnicy Bydgoskie Przedmieście.
Historia
W drugiej połowie XVII wieku na terenie obecnego Ogrodu Zoologicznego znajdował się dworek z budynkami gospodarczymi i dużym ogrodem,który z powodu zadłużenia przeszedł w ręce Rady Miasta.W 1797 roku cały teren został wykupiony przez doktora medycyny Johanna Gottlieba Schultza,który zaczął nasadzenia zmierzajace do przekształcenia terenu w ogród botaniczny.Właściciel starał się nadać ogrodowi charakter sentymentalny,wzniósł wiele budowli wodnych(mostki,śluzy)oraz ogrodowych(altany,ptaszarnia,cieplarnia i dom ogrodnika).Zakupiony teren uporządkował,sprowadził nań wiele gatunków drzew i roślinności.Posadził na nim wiele okazałych i rzadko spotykanych okazów roślin europejskich,dając początek ogrodowi botanicznemu.Po śmierci Schultza majątek,zgodnie z jego wolą,został przekazany Królewskiemu Gimnazjum w Toruniu.Do XIX wieku posiadłość zarządzana była przez ogrodników,jednak podupadła na początku XX wieku z powodu szybkiej urbanizacji miasta,szczególnie Bydgoskiego Przedmieścia.Po I wojnie światowej ogród podupadł i częściowo był dziko zarośnięty.Pomimo starań władz Torunia nie udawało się przywrócić Ogrodowi dawnej świetności.Duży rozkwit przeszedł Ogród w okresie II Rzeczypospolitej po 1920 r.kiedy przejęły go władze Państwowego Gimnazjum Męskiego im.Mikołaja Kopernika w Toruniu,które gruntownie odnowiły teren.Do 1933 roku zbudowano nowe ścieżki i wybiegi oraz zasadzono setki roślin.W początkowym okresie PRLu,aż do lat 60.ogród posiadał słabą opiekę.Od 1953 roku zarządzał nim Dom Harcerza w Toruniu,(później Młodzieżowy Dom Kultury w Toruniu).Od 1965 roku,dzięki na stałe zamieszkałemu w Argentynie Arnbertowi Sadeckiemu,do Ogrodu zaczęto sprowadzać zwierząta.Zbudowano woliery i wybiegi.Sprowadzono m.in.lamy,papugi ary i jaka tybetańskiego.Od lat 70.XX wieku ogród jest stale otwarty dla zwiedzających.Do początku lat 90.XX w.sprowadzano kolejne zwierzęta,m.in.małpy,jenoty,arui i papugi.Od 1993 roku Ogród Zoobotaniczny otrzymuje dofinansowanie z budżetu Miasta Torunia.W latach 90.udostępniono Mini Zoo dla dzieci,gdzie można pobawić się ze zwierzętami w małych wolierach.Od 2007 r.Ogród należy do Europejskiego Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych.
Stan obecny
Obecnie ogród zajmuje powierzchnię 3,81 ha o dość urozmaiconej morfologii,znajduje się tu jeden staw.W ogrodzie zgromadzono 55 gatunków drzew,24 gatunki krzewów i około 50 gatunków zwierząt.Do zgromadzonych tu zwierząt należą niedźwiedzie,żubry,surykatki,muflony,lamy,rysie,jaki,małpy,strusie,jeżozwierze,mundżaki chińskie,kangury Bennetta,gorale długoogoniaste,arui,alpaki,osły,kozy bezoarowe a także zbiór gadów i płazów(herpetarium)oraz ptactwa eksponowanego w ptaszarni i na wybiegach.Ogród posiada dużą kolekcję papug.W ogrodzie jest jedenaście drzew pomników przyrody ożywionej,w tym:platan klonolistny(pierśnica 422 cm,wysokość 25 m),sosna czarna(pierśnica 234 cm,wysokość 17 m),dąb szypułkowy(pierśnica 324 cm,wysokość 27,5 m),miłorząb dwuklapowy(pierśnica 171 cm,wysokość 15 m),buk zwyczajny(pierśnica 279 cm,wysokość 15 m)oraz leszczyna turecka(pierśnica 232 cm,wysokość 9 m).
Poza wybiegami dla zwierząt oraz bogatą kolekcją botaniczną ogród posiada także:

• ptaszarnię,
• herpetarium,
• staw i sadzawki,
• "Mini Zoo"dla dzieci.

Zabytki i pomniki na terenie ogrodu

• zabytkowy dworek z XVIII wieku,zbudowany na średniowiecznych fundamentach(prawdopodobnie krzyżackiej wieży obserwacyjnej).Według jednej z legend w miejscu dworku miała się niegdyś znajdować świątynia Wenery,postawiona przez rzymskiego legionistę Thorundusa legendarnego założyciela Torunia,
• Zabytkowa drewniana willa Laegnera z unikalną polichromowaną boazerią z 1900 r.przeniesiona w 2002 r.z dzielnicy Mokre z ul.Kościuszki 73 i odrestaurowana,
• głaz narzutowy z napisem upamiętniajacym twórcę ogrodu J.Schultza,z charakterystyczną figurką ptaka,
• grobowiec założyciela ogrodu:Johanna Gottlieba Schultza.

Działania edukacyjne i kulturalne
Poza oglądaniem okazów fauny i flory Ogród oferuje inne działania edukacyjne i kulturalne:

• Ośrodek Edukacji Przyrodniczo-Ekologicznej
• festyny z okazji Dnia Dziecka
• wystawy o tematyce przyrodniczej i ekologicznej
• Wystawa Fotografii Przyrodniczej"Toruń w obiektywie"
• dzień wiosny
• mini-stadnina koni i kucyków,możliwość jazdy.

Toruński ogród odwiedza rocznie ponad 65000 osób.W ostatnich latach występuje znaczny wzrost liczby odwiedzin.Toruński ogród zoobotaniczny jest jednym z nielicznych ogrodów w kraju położonych w centrum miasta(500 metrów od toruńskiej Starówki).
Wyróżnienia
W sierpniu 2007 r.zapisano toruński Ogród Zoobotaniczny do prestiżowego Europejskiego Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych,skupiającego poza Toruniem także 10 innych ogrodów,spełniających normy i wymogi EAZA w Poznaniu,Wrocławiu,Płocku,Warszawie,Opolu,Gdańsku,Łodzi,Krakowie,Chorzowie i Zamościu.
Dyrektorzy ogrodu botanicznego lub zoobotanicznego

• 1797-1827 założyciel Johann Gottlieb Schultz
• 1920-1933 Mieczysław Kwiatkowski
• 1953-1984 Franciszek Podwojski
• 1984-1990 Jadwiga Malczyńska
• 1990-1991 Urszula Wierzbowska
• 1991-1993 Piotr Demicki
• 1993-2012 Hanna Ciemiecka
• 2012-Do dziś Beata Gęsińska