Dobre Miasto

Dawniej niem.Guttstadt,prus.Guddamistan miasto na Warmii w woj.warmińsko-mazurskim,w powiecie olsztyńskim,siedziba gminy miejsko-wiejskiej Dobre Miasto.Ośrodek usługowy i przemysłowy na Pojezierzu Olsztyńskim nad Łyną,ok.25 km na północ od Olsztyna.Jedno z miast aglomeracji olsztyńskiej.W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj.olsztyńskiego.Według danych z 30 czerwca 2012 miasto miało 10671 mieszkańców.
Historia
Dobre Miasto powstało w miejscu grodu pruskiego,położonego pośród bagien i rozlewisk,nad brzegiem rzeki Łyny,na sztucznej wyspie powstałej po przekopaniu kanału,tzw.Dużej Łyny dla potrzeb obronnych i potrzeb młyna.Nazwa miasta najprawdopodobniej wywodzi się od pruskiego słowa gudde oznaczającego krzak,zarośla.W dniu 26 grudnia 1329 biskup warmiński Henryk II Wogenap nadał osadzie prawa miejskie.Z 1336 r.pochodzi łaciński zapis miasta Bona Civitas.Herbem miasta jest jeleń trzymający w pysku gałązkę dębu z dwoma żołędziami,stojący na zielonej trawie.Patronką miasta jest święta Katarzyna Aleksandryjska.Dobre Miasto było ośrodkiem dóbr biskupich,siedzibą kapituły kolegiackiej(do 1811 r.)a także ośrodkiem handlu i rzemiosła.W 1466 r.na mocy postanowień pokoju toruńskiego wraz z całą Warmią,znalazło się w granicach inkorporowanych do Polski Prus Królewskich.W 1627 r.zostało zniszczone przez Szwedów,którzy zrabowali również cenną bibliotekę kapituły.Do rozbiorów Dobre Miasto znajdowało się na autonomicznym obszarze podległym władzy biskupów warmińskich Dominium Warmińskim.W 1772 r.dostało się pod zabór pruski.W latach 1865-1896 było siedzibą władz powiatu lidzbarskiego.W październiku 1810 r.dekretem króla Prus zlikwidowano kolegiatę,a w latach 1830-1834 wybudowano w mieście kościół ewangelicki,którego fundatorem był Fryderyk Wilhelm III,a projektantem Karl Friedrich Schinkel.W 1939 r.liczyło 5931 mieszkańców.Formy nazewnicze do 1945 roku:niem.Guttstadt inne nazwy:Guddestat,Godenstat,Gudinstat,Gutberg,Gutenstat,Guthenstadt,Guthinstadt.Po wojnie miasto zostało odbudowane i rozbudowane.14 maja 1960 prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński przywrócił do życia kapitułę kolegiacką w Dobrym Mieście.
Zabytki

• gotycki kościół Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych druga co do wielkości świątynia Warmii;tytuł bazyliki mniejszej od 1989 r.
• rzeźba Madonny z XV wieku
• późnobarokowy ołtarz z 1748 r.
• epitafium biskupa warmińskiego A.Ch.Załuskiego
• klasycystyczny kościół ewangelicki(1830-1832)
• fragmenty murów obronnych z gotycką wieżą z XIV wieku,nazywaną Basztą Bocianią
• późnobarokowa kaplica św.Mikołaja z ok.1740 r.obecnie greckokatolicka Cerkiew św.Mikołaja

Wspólnoty wyznaniowe

• Kościół Rzymskokatolicki
• Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście
• Świadkowie Jehowy
  • Sala Królestwa ul.Grunwaldzka 41
• Cerkiew Greckokatolicka pod wezwaniem Świętego Mikołaja

Miasta partnerskie
Lista miast partnerskich Dobrego Miasta:

• Quakenbrück Niemcy od 2000 r.
• Montierchaume Francja od 2002 r.
• Kostopol Ukraina od 2007 r.

Współpraca krajowa
Dobre Miasto Radzionków Boguszów Gorce 2003 r.
Transport

Miasto jest znaczącym węzłem drogowym,jest też połączenie kolejowe.
W mieście krzyżują się:droga krajowa oraz trzy wojewódzkie:

• 51 Olsztynek Olsztyn Dobre Miasto Lidzbark Warmiński Bartoszyce
• 507 Dobre Miasto Braniewo
• 530 Dobre Miasto Ostróda
• 593 Miłakowo Reszel

Linia kolejowa:

• 221 Olsztyn Gutkowo Braniewo

Osoby pochodzące z Dobrego Miasta

• Augustyn Bludau biskup warmiński
• Wacław Ciepłucha bohater obrony Westerplatte
• Krzysztof Daukszewicz satyryk
• Friedrich Ernst Dorn profesor fizyki,odkrywca pierwiastka chemicznego radonu
• Jerzy Dowgwiłłowicz poseł na Sejm PRL X kadencji
• Jerzy Jastrzębski muzealnik
• Łukasz Kadziewicz siatkarz,olimpijczyk
• Zdzisława Kobylińska poseł na Sejm III kadencji,naukowiec
• Piotr Kolberg malarz
• Waldemar Milewicz dziennikarz
• Norbert Wojnarowski poseł na Sejm VI i VII kadencji
• Daniel Wołodźko dziennikarz