Kościół św.Bartłomieja w Płocku

(płocka fara)najstarszy kościół parafialny miasta,jeden z jego cenniejszych zabytków,matka parafii Płocka.Jego patronem jest św.Bartłomiej Apostoł.Proboszczem parafii jest ks.kan.Wiesław Gutowski.Z kościoła corocznie wychodzi pielgrzymka do Skępego.

Zarys historyczny

Ufundowany przez króla Kazimierza Wielkiego,konsekrowany przez biskupa płockiego Klemensa 23 kwietnia 1356 roku.Przez trzysta lat przeżywał swoją świetność jako budowla gotycka,potem przebudowywany przez Jana Baptystę Wenecjanina otrzymał elementy renesansowe,aby ostatecznie przyjąć wystrój barokowy.W pierwszym okresie istnienia posiadał 22 ołtarze boczne i wieniec kaplic.Wejście główne znajdowało się od strony nieistniejącej już dziś ulicy Nadwiślańskiej.Od XVII wieku,gdy rozpoczęły się dla Płocka lata klęski i upadku,upadła też fara.W tym niepomyślnym dla miasta czasie obsunęła się również skarpa,w wyniku czego w 1723 roku świątynia poddana została odbudowie.Skrócono korpus,elewację wejściową zbudowano od strony wschodniej,usunięto boczne kaplice,nadając styl późnobarokowy.W latach 1732-1815 fara była kolegiatą,kapituła przeniosła się do niej ze zlikwidowanej kolegiaty św.Michała,przy której od 1180 istniała szkoła dziś najstarsza w Polsce Małachowianka.Na uwagę w kościele zasługuje marmurowy ołtarz główny,który został tu przeniesiony w 1856 ze zlikwidowanego kościoła św.Wojciecha.Od początku XVII w.istnieje przy świątyni wolno stojąca dzwonnica.Od 1846 roku wychodzi z fary piesza pielgrzymka do sanktuarium maryjnego w Skępem.Pierwsza odbyła się jako dziękczynienie za wygaśniecie epidemii cholery w Płocku.Na terenie tej parafii św.siostra Faustyna Kowalska w roku 1931 miała otrzymać pierwsze objawienia Jezusa Miłosiernego,a Sługa Boża Matka Józefa Hałacińska otworzyła pierwszy dom zakonny sióstr Pasjonistek.18 listopada 2006 jej ciało zostało uroczyście przeniesione do tego kościoła.W granicach tej wspólnoty znajduje się również najstarszy w Polsce założony w 1780 cmentarz grzebalny. Prace konserwatorskie
W styczniu 2006 r.w czasie prac konserwatorskich pod prezbiterium fary znaleziono dwie olbrzymie krypty pochodzące prawdopodobnie z pierwszego okresu funkcjonowania kościoła.W październiku 2007 odkryto pierwotne wejście do świątyni,znajdujące się na miejscu obecnego prezbiterium,oraz gotycko-renesansowe okna z XVI w.
Jubileusz 650-lecia fary
Rok 2006 płocka fara obchodziła pod znakiem jubileuszu 650-lecia jej istnienia.W związku z tym świątynia przeszła wiele remontów,m.in.całkowicie odnowiono prezbiterium.Centralne uroczystości odbyły się w dniach 22-23 kwietnia na płockim Starym Rynku.Jej głównym akcentem była uroczysta msza celebrowana przez biskupa płockiego Stanisława Wielgusa.Pozostałe punkty bogatego programu rozłożono na cały rok.W jego skład weszły m.in.uroczystości ku czci patrona Płocka,koncert oratorium Tu Es Petrus i konferencja naukowa dotycząca historii kościoła.Całość zakończyła się mszą w niedzielę 19 listopada 2006,sprawowana przez biskupa toruńskiego Andrzeja Suskiego,który pochodzi z tej parafii.Za organizację obchodów proboszcz fary,ks.Janusz Cegłowski został nominowany do tytułu Płocczanin roku 2006.

Patron
Bartłomiej Apostoł,Bartłomiej Natanael,Święty Bartłomiej,cs.Apostoł Warfołomiej(zm.ok.70 w Albanopolis w Armenii)jeden z dwunastu apostołów dwojga imion,zwany w Ewangeliach Mateusza,Marka i Łukasza,Bartłomiejem(grecko-aramejskie bar-Tholomaios"syn Tolomaja-Ptolemeusza"lub"syn oracza"),a przez Jana Natanaelem(hebr."Bóg dał").
Proboszczowie fary

• 1366 Olbracht
• 1381 Mikołaj
• 1412 - Arnold,kanonik płocki
• 1460 Paweł
• 1472 Grzegorz,zrzekł się probostwa w tym samym roku
• 1472 Jan z Sokołowa,kanonik pułtuski
• 1489 Jan z Krośnia,herbu Dołęga
• 1508-1513 Paweł Kępski z Kępy,równocześnie rektor kościoła parafialnego w Zakrzewie
• 1517 Dominik Wityński,zrzekł się probostwa
• 1555-1557 Jan Wyrzykowski,doktor teologii,kanonik płocki,zm.1557 r.
• 1557-1558 Walenty Skowrocki z Kuczborka,przedtem notariusz miejski
• 1579-1584 Walenty Wróblewski,równocześnie proboszcz toruński
• 1584-1602 Wojciech Bieliński,kanonik sandomierski i warmiński
• 1602-1631 Marcin Rostkowski,surogat w konsystorzu płockim,zm.1631 r.
• 1631-1668 Wiktor Dzięgielewski,wcześniej wikariusz w katedrze,kanonik i dziekan płocki,sędzia surogat w konsystorzu płockim
• 1668-1699 Jan Kądzielski,dziekan płocki
• 1699-1706 Stanisław Krajewski herbu Jasieńczyk,wcześniej dziekan kapituły kaliskiej,kanonik płocki,od 1692 prałat kanclerz kapituły płockiej
• 1706-1709 Tomasz Pawłowski,przedtem proboszcz w Dobrzykowie
• 1709-1710 Andrzej Rostkowski,kanonik płocki
• 1710-1719 Wojciech Mdzewski herbu Dołęga,od 1714 r.kanonik płocki,zrzekł się probostwa i został kanonikiem łowickim,zm.1710.
• 1719-1733 Wojciech Ksawery Sadziński,archiprezbiter,przeszedł na probostwo w Bulkowie
• 1735-1744 Paweł Wilgieński,doktor obojga praw,dziekan kapituły św.Bartłomieja,w 1744 r.zrzekł się i został kanonikiem pułtuskim i kanonikiem w Kolnie.
• 1745-1773 Stanisław Starorypiński,kanonik i sędzia w konsystorzu płockim
• 1773-1791 Wojciech Józef Gadomski,prałat,od 1782 biskup sufragan płocki
• 1791-1815 Bartłomiej Karol Mirecki,kanonik,dziekan kolegiaty
• 1815-1821 Łukasz Przyłuski,kanonik katedralny płocki
• 1821-1842 Hilary Zawadzki,dominikanin,wybrany na prośbę mieszczan
• 1842-1845 Łukasz Płoski,komendarz
• 1845-1879 Franciszek Szanior,kanonik honorowy płocki
• 1880-1901 Kazimierz Weloński,prałat,rektor Seminarium Duchownego w Płocku,w 1901 wstąpił do zakonu oo.paulinów na Jasnej Górze,gdzie został przeorem
• 1901-1909 Wincenty Petrykowski,profesor Seminarium Duchownego,zm.1927
• 1909-1936 Adolf Modzelewski,prałat,profesor Seminarium Duchownego,od 1936 prałat katedry,zamordowany niemieckim obozie koncentracyjnym Soldau(KL)w Działdowie w 1941
• 1936-1940 Zygmunt Mosielski,kanonik honorowy pułtuski,dziekan płocki,zm.1940
• 1940-1958 Stanisław Figielski,infułat,doktor,w latach 1940-1946 administrator apostolski diecezji płockiej
• 1958-1985 Seweryn Wyczałkowski,prałat,profesor Seminarium Duchownego,zm.1986
• 1985-1986 Stanisław Bońkowski,doktor,profesor Seminarium Duchownego,zm.1988
• 1986-2004 Ryszard Dybiński,kanonik płocki
• 2004-2008 Janusz Cegłowski,kanonik pułtuski
• 2008-nadal Wiesław Gutowski,kanonik gremialny pułtuski