Andrzej Gawroński

Herbu Rawicz(ur.28 listopada 1740 w Lubaszu koło Szczucina,zm.7 kwietnia 1813 w Krakowie)biskup krakowski.W 1756 roku wstąpił do zakonu jezuitów w Krakowie.W latach 1759-1762 studiował filozofię w Kaliszu,następnie w latach 1762-1765 matematykę i astronomię w Poznaniu.Wiedzę uzupełniał studiując kolejno w Wiedniu matematykę i teologię w Rzymie.W latach 1771-1773 był profesorem matematyki i kierownikiem obserwatorium astronomicznego w Poznaniu.Po kasacie w 1773 roku zakonu jezuitów w Akademii Krakowskiej uzyskał doktorat z filozofii,a od 1777 r.zatrudnienie znajdował na dworze króla Stanisława Augusta Poniatowskiego jako astronom,lektor i bibliotekarz królewski.W tym samym czasie był członkiem Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych działającego w ramach Komisji Edukacji Narodowej.Andrzej Gawroński został współautorem podręczników i programów szkolnych.Jest również współtwórcą polskiej terminologii matematycznej.W 1779 roku został mianowany kanonikiem kapituły krakowskiej.W 1781 roku został proboszczem sochaczewskim,a w 1784 roku koadiutorem jędrzejowskim.Był zwolennikiem Konstytucji 3 maja.Jako członek konfederacji targowickiej,został w 1792 roku delegowany do zasiadania w Towarzystwie do Ksiąg Elementarnych.Z ramienia konfederacji targowickiej mianowany został w 1793 roku członkiem Komisji Edukacyjnej Koronnej.Okres insurekcji kościuszkowskiej spędził w Krakowie.Po śmierci biskupa krakowskiego Feliksa Turskiego od kwietnia 1800 roku administratorem diecezji krakowskiej został wybrany ks.Józef Olechowski,a cesarz austriacki Franciszek I 30 sierpnia 1803 roku mianował Andrzeja Gawrońskiego nowym biskupem krakowski,nominację tę zatwierdził papież Pius VII 24 września 1804 roku.Nowy biskup oficjalnie objął rządy w Krakowie 18 grudnia 1804 roku,ale ingres do katedry odbył dopiero 27 kwietnia 1805 roku.Cesarz Austrii Franciszek I w zamian za utracony tytuł księcia siewierskiego zniesiony decyzją cesarską 5 września 1803 roku mianował biskupa Gawrońskiego tajnym radcą dworu z tytułem ekscelencji.Biskup Gawroński musiał pogodzić się ze stratą części diecezji,gdyż papież Pius VII 13 czerwca 1805 roku erygował nową diecezję kielecką,wydzielając jej terytorium z diecezji krakowskiej.Biskup krakowski konsekrował w katedrze wawelskiej pierwszego biskupa kieleckiego,którym został ks.Wojciech de Boża Wola Górski.Biskup Andrzej Gawroński nie był w stanie zapobiec burzeniu krakowskich kościołów przez władze austriackie,musiał pogodzić się ze stratą m.in.kościoła św.Marii Magdaleny,św.Sebastiana,św.Gertrudy.W 1808 r.oddał oo.Bazylianom kościół św.Norberta będący własnością ss.Norbertanek ze Zwierzyńca,a po trynitarski kościół św.Trójcy na Kazimierzu oo.Bonifratrom.Z majątku biskupów krakowskich władze austriackie dodatkowo zabrały Lipowiec.Biskup krakowski popierał Hugona Kołłątaja w walce o autonomię Szkoły Głównej Koronnej(Akademii Krakowskiej),na której władze zaborcze wprowadziły jako język wykładowy niemiecki w 1805 roku,repolonizacja nastąpiła po czterech latach w 1809 roku po wkroczeniu do Krakowa wojsk księcia Józefa Poniatowskiego i przyłączenia Krakowa do Księstwa Warszawskiego.Biskup Gawroński został mianowany senatorem Księstwa Warszawskiego.Wierzył i ufał Napoleonowi,klęska cesarza w wyprawie moskiewskiej w 1812 roku i jego odwrót spowodowały u biskupa depresję i załamanie zdrowotne.Na pogrzebie biskupa obecne były władze Akademii Krakowskiej i wojska księcia Poniatowskiego.Biskup został pochowany w katedrze wawelskiej.