Stanisław ze Skarbimierza

(obecnie Skalbmierz;ur.ok.1365,zm.9 stycznia 1431 w Krakowie)pierwszy rektor odnowionej w 1400 roku Akademii Krakowskiej,prawnik,kanonik kapituły katedralnej na Wawelu.Prawdopodobnie pochodził z plebejskiej rodziny.Zanim rozpoczął studia w Pradze,uczęszczał do szkoły prowadzonej przy kolegiacie w Skalbmierzu,mającej status studium przygotowawczego do studiów uniwersyteckich.Absolwentem tej samej szkoły był Mikołaj Rej.W latach 1380–1396 studiował na Uniwersytecie Praskim,na wydziałach artium i prawa.Studia zakończył uzyskaniem doktoratu prawa.Następnie wrócił na stałe do Krakowa,gdzie piastował wiele funkcji.Był m.in.spowiednikiem królewskim,kaznodzieją katedralnym,wikariuszem generalnym biskupa krakowskiego.Dwukrotnie pełnił funkcję rektora,po raz drugi w 1413 roku.W łacińskim kazaniu De bellis iustis(O wojnach sprawiedliwych)zajął się takimi kwestiami jak: dopuszczalność zawierania przymierzy z państwami pogańskimi,dozwolone sposoby walki i brania łupów wojennych,sprawy dyscypliny wojskowej.Przeciwstawił się panującej opinii,jakoby przymierza z poganami były zabronione.Razem z Pawłem Włodkowicem uważany jest za twórcę polskiej szkoły prawa międzynarodowego.W związku ze swoim przygotowaniem prawniczym został 16 października 1422 roku wyznaczony przez Mikołaja Kiczkę,archidiakona gnieźnieńskiego,na swojego zastępcę w toczącym się w Rzymie procesie polsko-krzyżackim.Na jego działalność pisarską składają się przede wszystkim kazania.Ułożył ich ponad 500.Wśród nich znajdują się kazania związane z ówczesnymi ważnymi wydarzeniami:Recommendatio Universitatis de novo fundatae,wygłoszone na inaugurację działalności uniwersytetu w 1400 roku,Sermo ad regem et proceres eius de obitu Hedwigis reginae et vita eius,kazanie na pogrzebie królowej Jadwigi,oraz De bello iusto,dotyczące konfliktu z Krzyżakami.Cykl kazań Sermones super„Gloria in excelsis”napisał jeszcze podczas pobytu w Pradze,w 1390 roku.Inspiracją do napisania był rok jubileuszowy 1390.Zbiór Kazań sapiencjalnych(Sermones sapientiales)powstał w Krakowie w latach 1409–1415,gdy Stanisław sprawował urząd kaznodziei katedry krakowskiej i głosił kazania do kleru(jego stanowisko i pozycja nadawały głoszonym kazaniom specjalną rangę oraz stanowiły wzór treściowy i formalny dla kleru parafialnego).Wygłosił kazanie na pogrzebie królowej Jadwigi Andegaweńskiej.Jak we wszystkich swoich kazaniach,mówił w języku polskim(ale spisywał je po łacinie).Zmarł podczas celebrowania mszy w katedrze na Wawelu.Tam też został pochowany.