Początki warowni strzegącej szlaku wzdłuż doliny Sanu sięgają XIII wieku.Na przełomie XIII i XIV wieku powstał tu murowany zamek.W dokumentach pojawił się po raz pierwszy jako Soban,stanowiący własność królewską.Zamek został nadany w 1389 przez Władysława Jagiełłę rycerskiemu rodowi Kmitów.5 sierpnia 1373 r.Elżbieta Łokietkówna nadała na zamku w Sobieniu przywilej dla klasztoru w Starym Sączu.Od 1415 roku właścicielem był Piotr Kmita,który w roku 1417 gościł na zamku Władysława Jagiełłę ze świeżo poślubioną Elżbietą z Pileckich Granowską,córką Ottona z Pilczy.Według Jana Długosza,król Władysław Jagiełło w 1417 roku podróżował ze Lwowa przez Felsztyn i Sobień do Sanoka(w tamtejszym kościele wziął ślub).Dobra te posiadał Jan Kmita.Z 1434 pochodzi wzmianka o kaplicy zamkowej.W 1436 Sobień po zmarłym bracie Janie Kmicie odziedziczyła Małgorzata Kmita Mościsławska.W 1436 Jan Goły ze Strzałkowa i Goliszewa w imieniu żony Małgorzaty Kmity wystąpił do sądu grodzkiego w Sanoku przeciw Mikołajowi Kmicie kasztelanowi przemyskiemu,który zajął gwałtem dobra ojczyste Małgorzaty Goły,przypadłe jej po bracie Janie Kmicie i jego dzieciach z Bachórza,tzn.zamek Sobień i należące do niego wsie:Olszanica,Myczkowce,Rajskie i Izdebki oraz inne.Spór ten trwał do 1441,gdy doszło do ugody między Małgorzatą a jej stryjem Mikołajem Kmitą z Wiśnicza,kasztelanem przemyskim.Małgorzata była już wtedy żoną Mościca z Wielkiego Koźmina.Odstąpiła Mikołajowi i jego synom zamek Sobień z wsiami do niego należącymi jak Huzele,Myczkowce,Uherce Mineralne,Izdebki i inne.W 1443 Jan Kmita w sprawie sądowej między Marciszem z Iwonicza a jego stryjenką Jagienką Krzywiecką,żoną Jana Krzywieckiego ręczył za dotrzymanie umowy przez Jagienkę daniem intromisji Marciszowi na wsie Lesko,Łukawica,Jankowce i inne położone pod zamkiem Sobień.W latach 1456-1457 Stanisław,Mikołaj i Jan Kmita,bracia niedzielni z Wiśnicza,synowie Mikołaja Kmity z Sobienia pozywali Łukawica,Lesko,Jankowce.Zamek został zniszczony w 1474 roku przez wojska węgierskie.Jan i ks.Stanisław Kmita dziedzice na Sobieniu pożyczają od Piotra z Rytarowiec podkomorzego sanockiego 200 grzywien,za które zastawiają mu wsie Myczkowce,Bóbrka.Jana Kmitę z Wiśnicza,kasztela lwowskiego,o gwałtowne zajęcie dóbr przypadłych im sorte vulgariter loszem:zamku Sobień i wsi.W 1483 Jan Kmita z Sobnia zabezpieczył bratu swemu ks.Stanisławowi kanonikowi sandomierskiemu pożyczone od tegoż 1000 grzywien na czterech wsiach należących do zamku:w Myczkowcach,Bóbrce i innych.W 1488 r.właścicielem wsi został Stanisław Kmita.Maciej Bal podkomorzy sanocki i ks.Piotr(Balowie)bracia rodzeni z Nowotańca,Hoczwi i in.oskarżyli Stanisława Kmitę z Sobienia,że nie chce sypać granic,gdzie ich brak i odnawiać dawnych między ich wsiami:oba terpiczowy,Berezka,Wołkowyja,Terka(Tharnawka)z jednej a wsiami Myczkowce,Solina,Rajskie,Bóbrka,Tworylne z drugiej strony.W 1489 roku Stanisław Kmita kasztelan sanocki,wojewoda ruski,brat Andrzeja Kmity;zapisał swojej żonie,Katarzynie córce Jana Amora z Tarnowa,6000 zł węg.na połowie swych dóbr:zamek Sobień,wsie do zamku należące:Bóbrka,Solina i inne.W 1503 Stanisław Kmita wojewoda bełzski i starosta przemyski gwarantuje Stanisławowi Derszniakowi podkomorzemu przemyskiemu terminowy zwrot długu 300 zł z zastawem swych dóbr Solina,Bóbrka i Stefkowa Wola.W 1512 Węgrzy ponownie zniszczyli zamek.Wkrótce potem Kmitowie przenieśli swoją siedzibę do Leska,a opuszczony zamek popadł w ruinę.W latach 1518–1519 Sobień i Bóbrka stanowiły własność Piotra i Stanisława Kmitów.Piotr Kmita Sobieński(1477-1553)wojewoda krakowski,marszałek wielki koronny,starosta spiski(1522-1553)w 1541 zapisał żonie,Barbarze Kmicie z Felsztyna córce Jana Herburta,5000 zł na dobrach Sobienia.W 1553 Sobień był w posiadaniu wdowy,Barbary Kmity z Herburtów,W 1580 przeszedł Sobień na rodzinę Stadnickich na Stanisława Stadnickiego,z Ożomli na Lesku h.Szreniawa(zm.1610)kasztelana przemyskiego,stryja słynnego„diabła łańcuckiego”Stanisława Stadnickiego.Do Stadnickich Sobień należał w latach 1580-1713.
II wojna światowa
Z 9 na 10 maja 1946 pod wzgórzem Sobienia rozegrała się jedna z większych potyczek partyzanckich po II wojnie światowej.Dowodzony przez kapitana Jarosza pociąg pancerny Panzertriebwagen 16 stoczył bój z połączonymi sotniami Bira,Stacha i Chrina,które zaatakowały posterunki SOK na odcinku Załuż Olszanica.
Właściciele
- Stefan syn Wojosta z Sobniowa w 1359 otrzymał Sobień
- 1389-1580 Kmitowie herbu Szreniawa
- Jan Kmita(1330-1376)starosta generalny ruski krakowski(ur.przed 1340,zginął w 1376 w Krakowie)ojciec Piotra
- Piotr Kmita(1348-1409)wojewoda krakowski kasztelan lubelski;starosta sanocki(1391-1398).
- Klemens Kmita(1421)h.Szreniawa,ze Żmigrodu,starosta sanocki
- Jan Kmita brat Małgorzaty z Kmitów
- Małgorzata z Kmitów żona Przedpełka Mościca z Wielkiego Koźmina wg spisu z 4 kwietnia 1448 r.właścicielka Jawornika i wsi k.Dynowa.
- Mikołaj Kmita z Wiśnicza kasztelan przemyski stryj Małgorzty,któremu odstąpiła w procesie Sobień w 1441 r.
- Jan Kmita(zm.1450)prowincjał prowincji czesko-polskiej franciszkanów
- Jan Kmita(zm.1458/1460)kasztelan lwowski,wcześniej przemyski(ojciec Andrzeja,Piotra i Stanisława).W 1456–57 Stanisław,Mikołaj i Jan Kmitowie bracia z Wiśnicza,synowie Mikołaja Kmity z Sobnia,pozywają Jana Kmitę z Wiśnicza,kasztelana lwowskiego,o gwałtowne zajęcie dóbr przypadłych in„sorte vulgariter loszem”:zamku Sobnia
- Andrzej Kmita i jego córka Nawojka Kmitówna dziedziczka ojcowskich dóbr w II poł XVw.
- Dobiesław Kmita(zm.1478)wojewoda lubelski,sandomierski.
- Jan i ks.Stanisław Kmita dziedzice na Sobniu pożyczają od Piotra z Rytarowiec podkomorzego sanockiego 200 grzywien,za które zastawiają mu wsie Myczkowce,Bóbrka.Jan Kmita z Sobienia w 1483 r.zabezpiecza bratu swemu ks.Stanisławowi kanonikowi sandomierskiemu pożyczone od tegoż 1000 grzywien na czterech wsiach należących do zamku Sobień: 1488 r.właścicielem wsi jest Stanisław Kmita z Sobienia.
- Maciej Kmita podkomorzy sanocki i ks.Piotr(Balowie)bracia rodzeni z Nowotańca,Hoczwi i in.skarżą Stanisława Kmitę z Sobnia,że nie chce sypać granic między ich wsiami:oba terpiczowy,Berezka,Wołkowyja,Terka(Tharnawka)z jednej,a wsiami;Myczkowce,Solina,Rajskie,Bóbrka,Tworylne z drugiej strony.
- Stanisław Kmita(ok.1450-1511)kasztelan sanocki,wojewoda ruski,brat Andrzeja Kmity.W 1489 r.zapisał żonie Katarzynie córce Jana Amora z Tarnowa 6000 zł węg.na połowie swych dóbr:zamek Sobień,wsie do zamku należące:Bóbrka,Solina i inne.
- Piotr Kmita Sobieński(1477-1553)wojewoda krakowski,marszałek wielki koronny,starosta spiski(1522-1553).Piotr i Stanisław Kmita w l.1518–19 r.dziedzicami Zamku Sobień
- Barbara Kmita z Felsztyna córka Jana Herburta,otrzymuje od męża Piotra Kmity zapis 5000 zł.na dobrach Sobnia.W 1553 Sobień był jeszcze w posiadaniu wdowy Barbary Kmity z Herburtów,
- 1580-1713 Stadniccy h.Szreniawa na Stanisława Stadnickiego,z Ożomli na Lesku h.Szreniawa(zm.1610)kasztelana przemyskiego,stryja słynnego„diabła łańcuckiego”Stanisława Stadnickiego.
- 1713-1803 Ossolińscy,Mniszchowie jako wiano zamek Teresy ze Stadnickich przeszedł na jej męża Józefa Kantego Ossolińskiego chorążego wielkiego koronnego,a potem na jego córkę Mariannę Ossolińską z Balic h.Topór(1731–1802),która wyszła za mąż za Józefa Wandalina Mniszcha i następnie miasto było własnością ich wnuczki Julii Teresy Wandalin-Mniszech(ur.26 I 1777 Laszki Murowane zm.8 VII 1845 Sankt Veit)która poślubiła Ksawerego Franciszka Krasickiego z Siecina h.Rogala(ur.Ksawerów 10 VII 1774 zm.w Posadzie Leskiej 25 IV 1844),
- 1803-1939 Krasiccy z Sienna,Julia Teresa Wandalin-Mniszech(ur.26 I 1777 Laszki Murowane zm.8 VII 1845 Sankt Veit),poślubiła Ksawerego Franciszka Krasickiego z Siecina h.Rogala(ur.Ksawerów 10 VII 1774 zm.w Posadzie Leskiej 25 IV 1844),a potem właścicielem został ich syn por.Edmund Konrad Krasicki z Siecina(ur.26 XI 1808 w m.Bachórzec zm.24 XII 1894 w Lesku)kawaler wielkiego krzyża,odznaczony papieskim orderem świętego Grzegorza.
Na zarośniętym lasem wzgórzu,nad Sanem zachowały się fragmenty murów obronnych,szczątki budynków i ślady wałów przedzamcza.
Przyroda
Wzgórze zamkowe stanowi ciekawy obiekt przyrodniczy.Od 1970 roku istnieje tu rezerwat"Góra Sobień".
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz