Płońsk

Miasto i gmina w województwie mazowieckim,w powiecie płońskim.Położony jest 66 km na północny zachód od centrum Warszawy,na Wysoczyźnie Płońskiej nad rzeką Płonką.Według danych z 2010 miasto miało 22500 mieszkańców.Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego.
Etymologia Nazwa Płońsk pochodzi od nazwy rzeki,nad którą leży miasto lub od płonnych,czyli nieurodzajnych ziem,na których znajduje się Płońsk.
Demografia

Dane z 30 czerwca 2005:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	22252	100	11689	52,5	10563	47,5
gęstość zaludnienia(mieszk./km²)	1957,4		1028,9		928,5

Historia

• 997 badania archeologiczne wskazują,że pod koniec tego roku ścięto drzewa do budowy konstrukcji warownego grodu znajdującego się w okolicy ul.19 stycznia w Płońsku.Zastosowana w nim konstrukcja hakowa,wskazuje,że gród ten powstał z inicjatywy Bolesława Chrobrego.
• 1065 pierwsza,nieoficjalna wzmianka o płońskim grodzie w dokumentacjach książęcych,tzw.falsyfikat mogileński,gdzie Plonzch zostaje wymieniony na równi z innymi osadami Mazowsza
• 1155 pierwsza,oficjalna,historyczna wzmianka źródłowa o Płońsku jako grodzie książęcym w przywileju uposażeniowym księcia mazowieckiego Bolesława Kędzierzawego.
• 1384-1399 Płońsk został pod zarządem zakonu krzyżackiego(pod niemiecką nazwą:Landkreis Plöhnen).
• 1400 uzyskanie praw miejskich od księcia mazowieckiego Siemowita IV
• 1417 ufundowanie kościoła i klasztoru przez Siemowita IV i jego żonę Aleksandrę,siostrę Władysława Jagiełły;sprowadzenie Karmelitów Trzewiczkowych
• 1446 w Płońsku osiedlili się pierwsi Żydzi
• 1495 przyłączenie do Polski
• 1525 król Zygmunt I wziął miasto w obronę przed rabunkową gospodarką zastawnika i przed prześladowaniem przez niego płońskich mieszczan
• 1527 król Zygmunt I potwierdził prawa miejskie,herb oraz pieczęć Płońska
• 1545 król Zygmunt I nadał mieszczanom przywilej na ściąganie opłat mostowych
• 1573 król Stefan Batory potwierdził nowe prawa i przywileje
• 1612 miasto uzyskało prawo do odbywania drugiego targu
• 1670 król Michał Korybut Wiśniowiecki nadał miastu przywilej,na mocy którego Żydzi mogą budować domy,synagogi i produkować piwo;wzniesienie pierwszej synagogi w Płońsku
• 1677 król Jan III Sobieski potwierdził nowe prawa i przywileje
• 1720 król August II potwierdził nowe prawa i przywileje
• 1749 król August III potwierdził nowe prawa i przywileje
• 1767 król Stanisław August potwierdził nowe prawa i przywileje
• 1789 udział przedstawicieli władz miejskich Płońska:Wojciecha Majorkiewicza i Bonawentury Kierzkiewicza w tzw.czarnej procesji z udziałem delegatów miast królewskich
• 1795 Płońsk przeszedł pod panowanie Prus(III rozbiór Polski)
• 1807 Płońsk został włączony do Księstwa Warszawskiego
• 1815 Płońsk został włączony do Królestwa Polskiego
• 1826 pożar rynku
• 1865-1866 Henryk Sienkiewicz pracował jako guwerner u rodziny Weyherów
• 1867 Płońsk został miastem powiatowym
• 1872 Jan Walery Jędrzejewicz zaczął prowadzić stację meteorologiczną oraz obserwatorium astronomiczne
• 1880 powstała Ochotnicza Straży Ogniowej
• 1886 urodził się Dawid Ben Gurion,w latach 1948-1953 i 1955-1963 premier i minister obrony Izraela
• 1905 w listopadzie za organizowanie bojówek do walki z caratem został aresztowany i osadzony na Pawiaku dr Leon Rutkowski
• 1915 Płońsk został zajęty przez wojska niemieckie
• 1917 dzięki inicjatywie obywateli Płońska skupionych w Polskiej Macierzy Szkolnej,w Płońsku powstała najstarsza placówka szkolnictwa średniego na ziemi płońskiej Gimnazjum Koła Polskiej Macierzy Szkolnej
• 1918 rozbrojenie Niemców przez Komitet Obywatelski
• 1920 16 sierpnia doszło pod Płońskiem do bitwy z Bolszewikami,o której losach przesądził 1 Pułk Szwoleżerów pod dowództwem mjr Jerzego Grobickiego;w trzy godziny po bitwie na pole walki przybył gen.Władysław Sikorski,który udekorował wyróżniających się szwoleżerów Krzyżami Virtuti Militari
• 1920/1921 oddano do użytku hotel miejski
• 1924 Płońsk został włączony do sieci kolejowej
• 1925 budowa elektrowni
• 1930 zakończenie budowy i oddanie do użytku szpitala z udziałem prezydenta Ignacego Mościckiego
• 1931 rozbudowa łaźni miejskiej
• 1932 Stefan Kotarski założył Koło Literackie
• 1933 z Modlina do Płońska została przeniesiona Powiatowa Komenda Uzupełnień
• 1935-1936 uregulowano rzekę Płonkę
• 1935 powstała Publiczna Szkoła Dokształcenia Zawodowego
• 1938 oddano do użytku nowe targowisko
• 1939 II wojna światowa.Płońsk zajęły wojska niemieckie(miasto zostało wcielone do Niemiec pod nazwą Plöhnen)
• 1941 w Płońsku w rejonie ul.Warszawskiej i Zielonego Rynku hitlerowcy założyli getto(zlikwidowane jesienią 1942)
• 1945
  • 16 stycznia hitlerowcy dokonali masowej egzekucji 78 mieszkańców Płońska i powiatu płońskiego na płońskich Piaskach
  • 19 stycznia Płońsk został wyzwolony spod okupacji niemieckiej przez wojska 65 Armii 2 Frontu Białoruskiego pod dowództwem gen.Pawła Batowa
• do 1954 siedziba wiejskiej gminy Wójty Zamoście.
• 1966 powstał Zespół Szkół Zawodowych
• 1981 powstała parafia św.Maksymiliana Kolbe
• 1994 biskup Zygmunt Kamiński dokonał uroczystej konsekracji nowego kościoła pw.Matki Boskiej Ostrobramskiej
• 1997 uzyskanie przez Płońsk tytułu Miasto-Orędownik Pokoju podczas X Zgromadzenia Generalnego Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Pokoju w Abidżanie(Wybrzeże Kości Słoniowej)
• 1999 Płońsk został ponownie miastem powiatowym

Zabytki

• Układ urbanistyczny miasta wraz ze znajdującą się na tym terenie zabudową i wylotami ulic
• Zespół pokarmelicki:Kościół parafialny pw.św.Michała,dawniej klasztor,mur XVI,XVIII w.dzwonnica,mur II poł.XIX w.oraz całe wyposażenie wnętrz
• Wczesnośredniowieczne grodzisko pozostałość XI-wiecznego grodu o wymiarach 75×80 m,zwanego dawniej Górą Szwedzką lub Górą Łysą,obecnie nazywane Górą Kawałkowskiego ewentualnie Górą Kabana
• Zespół podworski:dwór,mur I poł.XIX/XX w,oficyna,mur koniec XIX w.budynek gospodarczy,mur,pozostałości parku koniec XIX w.
• Więzienie,obecnie Areszt Śledczy,ul.Warszawska 49,mur koniec XIX w.
• Zespół cmentarza parafialnego: cmentarz rzymskokatolicki(1779),kaplica grobowa małżeństwa Grobickich,mur(1876)
• Dom,ul.Rynek 4a XIX w.
• Dom,pl.15 sierpnia 21,21a(dawniej ul.Rynek 21)XIX w.

Transport
Ok.9 km na północny wschód od miasta funkcjonuje prywatne lądowisko Milewo,a ok 27 km na zachód również prywatne lądowisko Zdziar-Łopatki.
Życie kulturalne

• Kino Kalejdoskop
• Dom Kultury
• Galeria P
• Pracownia Dokumentacji Dziejów Miasta Płońska
• Stowarzyszenie Twórców Ziemi Płońskiej Art Płona(od 2005)
• Młodzieżowa Orkiestra Dęta
• Ludowy Zespół Artystyczny Płońsk
• Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej
• Kupalnocka Międzynarodowe Spotkania Folklorystyczne,które odbywają się z udziałem zespołów ludowych z różnych stron świata(od 1991)
• Ogólnopolski Konkurs Jednego Wiersza O Płońską Różę(od 1994)
• Zbliżenia Europejski Festiwal Sztuki(od 2000)
• Perły i Perełki promocja talentów program dla utalentowanych dzieci i młodzieży;
• Mazowiecka Pyza(od 2002)
• Europejska Parada Orkiestr Dętych(od 2003)
• Grupa taneczna przy Młodzieżowej Orkiestrze Dętej Mażoretki
• Jednostka strzelecka 1006 Płońsk
• Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej
• Związek Harcerstwa Polskiego
• Zawiszacy

Edukacja

• Szkoła Podstawowa nr 2
• Szkoła Podstawowa nr 3 im.St.Wyspiańskiego
• Gimnazjum Publiczne nr 1 im.Papieża Jana Pawła II
• Gimnazjum Publiczne nr 2 im.Bolesława Chrobrego
• Powiatowe Gimnazjum Publiczne im.Henryka Sienkiewicza(ZSO)
• Zespół Szkół nr 1 im.Stanisława Staszica
• Zespół Szkół nr 2 im.Leona Rutkowskiego
• Zespół Szkół nr 3
• Zespół Szkół Ogólnokształcących im.Henryka Sienkiewicza
• I Społeczne Liceum Ogólnokształcące
• Centrum Kształcenia Praktycznego w Płońsku 
• Wyższa Szkoła Zarządzania i Prawa im.Heleny Chodkowskiej w Warszawie,Wydział Zamiejscowy w Płońsku
• Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia

Sport
Kompleks obiektów sportowych należących do MCSiR zlokalizowany jest przy ul.Kopernika 3.
W jego skład wchodzą:

• hala sportowa(54 m x 22 m),sala do ćwiczenia fitness oraz treningów sekcji bokserskiej,siłownia,
• pływalnia basen sportowy(25 m x 12,5 m),basen do nauki pływania(10 m x 6 m),basen rekreacyjny,zjeżdżalnia o długości 106 m,2 solaria,sauna,łaźnia parowa,gabinet masażu,
• bieżnia cegiełkowa z trzema skoczniami w dal,rzutniami do pchnięcia kulą,rzutu dyskiem i oszczepem,
• boiska do gry w piłkę nożną,siatkówkę plażową,
• teren do organizowania imprez plenerowych(okolice akwenu„Rutki”),korty tenisowe

Kluby sportowe:

• KS„Tęcza 34”Płońsk piłka nożna,
• MKS Płońsk lekkoatletyka,
• Budowlani Inżynieria boks,
• Sportowy Klub Tańca Towarzyskiego„START”
• Klub FIS Fitness i Siłownia
• Klub Strzelectwa Sportowego„SOKÓŁ”
• WMKS Płońsk
• UKS Karate-dō
• RKST"Limes"Klub Rowerowy

Wydarzenia:

• Mistrzostwa Polski w Boksie
• Mistrzostwa Polski w Kulturystyce i Fitness
• 64.Tour de Pologne(2007)
• Idea Mazovia Tour
• Puchar Syrenki międzynarodowy turniej piłkarski reprezentacji juniorskich
• Ogólnopolska Olimpiada Młodzieży w sportach halowych(2010)

Media

• Tygodnik Extra Płońsk
• Tygodnik Ciechanowski
• Tygodnik Wirtualny Płońsk
• Tygodnik„Płońszczak”
• Portale:
  • plonszczanin.pl
  • Plonszczak.pl
  • Wirtualny Płońsk.pl
  • Płońsk24.pl
  • Płońsk online.pl
  • nowykurierplonski.pl
• Telewizja
  • Multi TV telewizja lokalna
  • Płońsk TV

Wspólnoty wyznaniowe

• Parafia św.Maksymiliana Kolbego w Płońsku
• Parafia św.Michała Archanioła w Płońsku
• Dwa Chrześcijańskie Zbory Świadków Jehowy(Sala królestwa)

Współpraca międzynarodowa
Miasta i gminy partnerskie:

• Ramat HaNegew
• Čakovec
• Crépy-en-Valois
• Soleczniki
• Bakczysaraj
• Wołgograd
• Notaresco
• Mosciano Sant'Angelo

Urodzeni w Płońsku

• Dawid Ben Gurion
• Jacek Dobaczewski
• Tadeusz Gierymski
• Igor Gołaszewski
• Marian Gołębiewski
• Czesław Klarner
• Joanna Mucha
• Ewa Konieczna Pilachowska
• Helena Sławińska
• Ludwik Sztyrmer

Honorowi Obywatele Płońska

• Stanisław Ryszard Dobrowolski poeta i prozaik,żołnierz Armii Krajowej,w okresie okupacji pisał pieśni i wiersze patriotyczne,np.Warszawskie dzieci
• Witold Grzebski profesor,od 1944 zastępca komendanta Obwodu Płońsk Armii Krajowej,o pseudonimie Motor
• Jan Ossowski inżynier,prawdopodobnie autor projektu dzielnicy przemysłowej
• Shmuel Rifman przewodniczący zaprzyjaźnionego okręgu Ramat Negev
• Barbara Wachowicz pisarka,związana głównie ze śladami życia i twórczością wybitnych polskich pisarzy,np.Henryka Sienkiewicza
• Szewach Weiss politolog izraelski,w latach 1999-2004 ambasador Izraela w Polsce,odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi
• Stefan Wesołowski profesor,urolog,członek Towarzystwa Chirurgów Polskich,odznaczony m.in.dwukrotnie Krzyżem Walecznych
• Jerzy Wierzchowski były Wojewoda Ciechanowski

Sąsiednie gminy
Baboszewo,Dzierzążnia,Joniec,Naruszewo,Płońsk,Sochocin,Załuski
Ciekawostki

• 7 IX 1383 książę mazowiecki Siemowit III nadał w Płońsku miejskie prawo chełmińskie osadzie targowej Szreńsk oddalonej o 45 km na północny zachód od Płońska(zbiory Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie)
• Na przełomie XVII i XVIII wieku Płońsk był jednym z największych ośrodków polowań na czarownice w Polsce.
• Król Władysław IV zjeżdżał często na łowy do okolicznych lasów,spędzając dwa lub więcej tygodni w Płońsku.
• W Płońsku urodził się i spędził swoją młodość Dawid Ben Gurion współtwórca nowożytnego państwa Izrael i jego pierwszy premier.
• W II poł.XIX w.w Płońsku działał astronom Jan Walery Jędrzejewicz.Założył on obserwatorium astronomiczne i był autorem podręcznika astronomii Kosmografia(1886).Po jego śmierci prace kontynuował Leon Rutkowski.
• Henryk Sienkiewicz spędził rok swego życia w Poświętnem k.Płońska,gdzie napisał swoją pierwszą nieopublikowaną powieść Ofiara.
• Miasto Płońsk od 1997 należy do Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Orędowników Pokoju,od 2004 Płońsk jest również członkiem Komitetu Wykonawczego tej organizacji.
• Płońsk posiada Pracownię Dokumentacji Dziejów Miasta –dokumentującą przeszłość i teraźniejszość ziemi płońskiej.
• Pierwszym klubem sportowym Tomasza Majewskiego był WMKS Płońsk.