niedziela, 12 maja 2013

Raba

Jest rzeką w południowej Polsce,płynie przez województwo małopolskie,w 86 % znajduje się w strefie karpackiej.Przez wieki stanowiła ważną arterię komunikacyjną,zakładano nad nią wsie,rozwijały się miasta i miasteczka.Nazwa„Raba”ma prawdopodobnie etymologię celtycką.
Jej bieg dzieli się na 3 zasadnicze części:
  • bieg górny w obrębie Beskidów o długości 60 km i średnim spadku 8,5 ‰
  • bieg środkowy w obrębie Pogórza,o długości 34 km i średnim spadku 2,3 ‰
  • bieg dolny w obrębie Kotliny Sandomierskiej,o długości 43 km i średnim spadku 0,6 ‰
Ma źródła pod Przełęczą Sieniawską na wysokości około 750 m n.p.m.Zasilana jest też potokami spływającymi spod Żeleźnicy w Beskidzie Orawsko-Podhalańskim,Rabskiej Góry i Obidowej.Kończy bieg w Wiśle,w pobliżu Uścia Solnego jako prawobrzeżny dopływ Wisły.Uchodzi do niej w 134,7 km jej biegu.Powierzchnia zlewni przy ujściu do Wisły wynosi 1537,1 km² i ma długość 131,9 km.Od źródeł do Myślenic rzeka jest typowo górską wodą z kamienistym dnem o gęstej sieci dopływów o dużych spadkach i wąskich dolinach.Poniżej Zbiornika Dobczyckiego(zapora w Dobczycach)także nie traci górskich cech,meandrując wartko po żwirowym podłożu.Bliżej ujścia płynie uregulowanym głębokim korytem,ale i tutaj trudno znaleźć typowo nizinne fragmenty rzeki.W zlewni rzeki przeważają użytki rolne,lasy około 43% powierzchni.Wody Raby spływają w wąską dolinę w kierunku północnego wschodu,mijają Rabę Wyżną,Chabówkę i Rabkę.Tu dno doliny tworzą dwie terasy,zalewowa i rędzinowa,niższa wznosi się ok.4 m ponad poziom rzeki,która zalewa ją tylko podczas wielkich powodzi,oraz wyższa na poziomie 15 m.W pobliżu ujścia Poniczanki i Słonki erozja utworzyła charakterystyczne obniżenie.Poniżej Raba płynie na północny wschód i przepływa przez kotlinę Mszany Dolnej,gdzie zmienia kierunek na północny zachód,a następnie przepływa między Szczeblem i Lubogoszczem,aby od Lubnia płynąć w kierunku Myślenic wprost na północ.Zlewnia rzeki Raba zasilana jest z powiatu limanowskiego głównie przez rzekę Mszanka i potokKasinianka.Do zlewni Raby należy także rzeka Stradomka największy prawobrzeżny dopływ,odwadniający gminy Jodłownik,Tymbark,Trzciana i północne części gminy Limanowa.Na odcinku ujściowym,na długości 19 km,Raba nie przyjmuje żadnych dopływów,dorzecze jest tu wyjątkowo wąskie,o średniej szerokości 3 km.W dolnym swym biegu Raba jest odbiornikiem przede wszystkim ścieków bytowo-gospodarczych i komunalnych z miejscowości położonych w jej zlewni,zanieczyszczeń wprowadzanych do jej wód ze spływami powierzchniowymi,jak również zanieczyszczeń przemysłowych pochodzących z jednostek zlokalizowanych głównie w mieście Bochnia.Na odcinku ujściowym wody rzeki Raby są ujmowane dla celów komunalnych dla miasta Bochni oraz socjalnych i przemysłowych przez ZPH"STALPRODUKT"w Bochni.Średni przepływ roczny dla zlewni Raby wynosi 4,26 m³/s.
Przepływa przez:
Beskidy Zachodnie,Pogórze Zachodniobeskidzkie oraz zachodnią część Kotliny Sandomierskiej.Stanowi granicę pomiędzy Beskidem Makowskim i Beskidem Wyspowym(do ujścia Krzczonówki)oraz między Pogórzem Wielickim a Pogórzem Wiśnickim. Główne dopływy:
Poniczanka,Słonka,Krzyworzeka,Mszanka,Kasinianka,Kaczanka,Krzczonówka,Trzemeśnianka,Stradomka,Babica. Większe miejscowości:
Bochnia,Wyżyce,Myślenice,Dobczyce,Rabka-Zdrój,Raba Niżna,Raba Wyżna,Chabówka,Mszana Dolna i Gdów. Ciekawostki
  • W wodach Raby występuje rak rzeczny.
  • Do lat siedemdziesiątych w starorzeczach Raby między Pcimiem a Lubniem występowały żółwie błotne.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz