Marcin Broniowski

Herbu Tarnawa,znany jako Marcin Broniewski,Martinus Bronovius de Biezdzfedea(zm.przed 31 marca 1593)polski podróżnik,historyk,kartograf,dyplomata,kronikarz,pamiętnikarz i wydawca.
Biografia
Urodził się w I połowie XVI w.w rodzinie Broniowskich,właścicieli Bieździedzy pieczętujących się herbem Tarnawa.Gałąź bieździedzka rodu Broniewskich wywodzi się z gniazda majątku Broniewice,w dawnym powiecie sandomierskim.Za czasów króla Kazimierza Jagiellończyka(1447-1492)wszyscy należący do tego gniazda przyjęli nazwisko Broniewski,pisane często początkowo,jako Broniowski.Syn Stanisława,brat Jerzego,Mikołaja i Krzysztofa.Posiadał dobre wykształcenie,lecz nieznane jest miejsce studiów.Dworzanin królewski Zygmunta Augusta,który należał do obozu katolickiego i podpisał protestację przeciwko konfederacji warszawskiej.Od 1577,na dworze króla Stefana Batorego,pełnił funkcję sekretarza monarchy.Jako burgrabia krakowski,nagrodzony został przez Jana Olbrachta starostwem w Lubaczowie i wójtostwami potwierdzonymi także przez Zygmunta I Starego,które utorowały drogę do dworu królewskiego następnym z rodu.Jako poseł polski do chana perekopskiego Machmet Gireja(4 kwietnia 1578)był architektem zawartego układu pokojowego.Rok później ponownie posłował do Tatarów.W 1580 powrócił i lata następne spędził na dworze królewskim.Po śmierci Stefana Batorego wystąpił w obronie swych praw majątkowych na sejmie konwokacyjnym 1587,domagając się jednocześnie wynagrodzenia za poselstwo do Tatarów.W czasie sejmu elekcyjnego był zwolennikiem Piasta,godząc się w ostateczności na królewicza szwedzkiego.Dla wymierzenia sprawiedliwości napadł na majątek Familicze,należący do prawosławnego biskupa łuckiego Terleckiego.Schyłek życia prawdopodobnie spędził zajmując się rzemiosłem wojennym.Był podróżnikiem i twórcą pierwszego opisu ówczesnego Krymu Tartariae descriptio(Opis Tatarii)w języku łacińskim i zarazem pierwszej informacji o żyjącym tam ludzie.Mapy północnych wybrzeży Morza Czarnego,które sporządził,były równie unikalnymi co jedynymi i uważane są dzisiaj za wybitny zabytek i osiągnięcie polskiej kartografii,a o ich nie tylko zabytkowej klasie może świadczyć fakt,iż ostatni raz drukiem wydano je w 1963.
Twórczość
Dzieła

• Tartariae descrpitio...cum tabula geographica eiusdem Chersonesus Tauricae,dedykowane Stefanowi Batoremu,dat.1 stycznia 1579,wydane z broszurami innych autorów,Köln 1595,drukarnia Officina Birckmannica

Prace edytorskie

• M.Bucella Epistola...Georgii Chiacor...de morbo et obitu...Stephani regis,Koloszwar 1587

Materiały

• Instrukcja Stefana Batorego dot.poselstwa do cara perekopskiego(12 września 1578,Lwów wyd.I.Polkowski"Sprawy wojenne króla Stefana Batorego.Dyjaryjusze,relacyje,listy i akta z lat 1576-1586",Kraków 1887,w:Acta Historica Res Gestas Poloniae Illustrantia,t.11)