Wronki

Miasto w woj.wielkopolskim,w powiecie szamotulskim,siedziba gminy miejsko-wiejskiej Wronki.W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj.pilskiego.Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 11462 mieszkańców.We Wronkach znajduje się największy w Polsce zakład karny.
Położenie
Wronki leżą w odległości 55 km od Poznania,przy północnej krawędzi Wysoczyzny Poznańskiej w zakolu doliny rzeki Warty,na skraju rozległych borów Puszczy Noteckiej,przy szlaku kolejowym Poznań Szczecin.Teren miasta i gminy przedzielony jest rzeką Wartą.Na północ od rzeki rozciągają się wydmy śródlądowe,gęsto porośnięte sosnowymi borami.
Historia
Już w czasach prehistorycznych,a dokładniej w środkowej epoce kamienia,mezolicie(8000-4800 p.n.e.)ludzie zamieszkiwali okolice Wronek.Dowodzą tego wykopaliska przeprowadzone na Borku,w czasie których w pobliżu lewego brzegu Warty znaleziono krzemienne grociki strzał do łuku.Pierwszy zapis dotyczący Wronek pochodzi z 1251 r. i dotyczy prawdopodobnie miejscowego grodu.W 1279 r.książę Przemysł II ufundował we Wronkach klasztor Dominikanów,co wobec braku innych dokumentów uważane jest przez historyków za argument na dokonaną w tym okresie we Wronkach lokację miasta.W 1348 r.we Wronkach król Polski Kazimierz Wielki spotkał się z margrabią brandenburskim Ludwikiem Wittelsbachem.W XIII i XIV w.głównie dzięki atrakcyjnej lokalizacji(przy szlaku wodnym,jakim była Warta oraz szlaku drogowym:Poznań Szczecin)nastąpił rozwój gospodarczy miasta.Dowodzi tego dokument z 1390 r.w którym wymienia się znajdującą się we Wronkach komorę celną,osiągającą dla miasta spore zyski.W latach 1388-1394 we Wronkach odbywały się roczki sądu ziemskiego.Wronki stanowiły wówczas własność królewską,oddaną w dzierżawę rodom szlacheckim.Dopiero w 1515 r.miasto stało się własnością prywatną,należącą do bogatego i wpływowego rodu wielkopolskiego Górków.W 1592 r.Wronki zostały sprzedane rodzinie Czarnkowskich herbu Nałęcz.Kolejnymi właścicielami byli:Kostkowie(XVII w.)Łęccy,Koźmińscy(XVIII w.) i Dzieduszyccy(XIX w.)Ostatnimi właścicielami miasta byli Grabowscy.W 1793 r.nastąpił II rozbiór Polski,w wyniku którego cała Wielkopolska,a więc również Wronki,znalazła się pod zaborem pruskim z niem.nazwą Wronke.Wielkopolanie na ponad sto lat stracili swobody obywatelskie oraz zostali poddani uciskowi i germanizacji ze strony zaborcy.Polacy zachowali swoją tożsamość narodową i zakładali różnego rodzaju organizacje,które pobudzały ich patriotyzm i poczucie polskości.Również we Wronkach miało miejsce to zjawisko.Powołano do życia takie organizacje jak:Towarzystwo Przemysłowe,Towarzystwo Czytelni Ludowych,towarzystwa sportowe np.Wroniecki Klub Cyklistów„Sokół”.Także ożywiło swoją działalność liczące kilka wieków Bractwo Kurkowe.Olbrzymim sukcesem było powołanie w 1857 r.najstarszej w Polsce Ochotniczej Straży Pożarnej.Od połowy XIX w.nastąpiło w mieście spore ożywienie gospodarcze.Przyczyniło się do tego zwłaszcza wybudowanie i uruchomienie w 1848 r.linii kolejowej Poznań–Szczecin.W 1894 r.powstało również jedno z największych w Polsce więzień,a w ślad za tym przyjechała do Wronek duża ilość niemieckich urzędników.Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r.mieszkańcy Wronek powoływali do życia zespoły muzyczne(szczególnie chóry),drużyny harcerskie i kluby sportowe.Także istniejący już od dawna„Sokół” i Bractwo Kurkowe wznowiły ożywioną działalność.Również pod względem gospodarczym Wronki odnosiły spore sukcesy.Największym wówczas pracodawcą była Fabryka Przetworów Kartoflanych.Do 2010 r.największym zakładem pracy we Wronkach,zatrudniającym ok.2000 osób,była szeroko znana w całej Polsce firma produkująca sprzęt AGD Amica.W 2010 r.część firmy została kupiona przez firmę SAMSUNG,co w bardzo wyraźny sposób przyczyniło się do rozwoju gospodarczego Wronek oraz północno-zachodniej części Wielkopolski.
Zabytki
Kościół parafialny pw.św.Katarzyny w stylu gotyckim,wzniesiony pod koniec XV w.ołtarz główny,rzeźbiony i malowany w 1954 r.zawiera w środku cenną rzeźbę Chrystusa Vir Dolorum z ok.XV w.Kościół klasztorny oo.Franciszkanów z XVII w.wcześniej siedziba dominikanów.
Oświata

• Szkoły wyższe
• Wyższe Seminarium Duchowne Braci Mniejszych Prowincji św.Franciszka z Asyżu pw.Bł.Dunsa Szkota
• Szkoły średnie
• Zespół Szkół nr 1 im.Powstańców Wielkopolskich
• Zespół Szkół nr 2 im.Stanisława Konarskiego
• Gimnazja
• Gimnazjum im.Zbigniewa Herberta
• Gimnazjum w Zespole Szkół nr 1 im.Powstańców Wielkopolskich
• Szkoły podstawowe i Przedszkola
• Szkoła Podstawowa nr 1 im.Janusza Korczaka
• Szkoła Podstawowa nr 2 im.Kornela Makuszyńskiego
• Przedszkole nr 1„Bajkowy Świat”
• Przedszkole nr 2
• Prywatne Przedszkole„Mali Odkrywcy"

Kultura i imprezy cykliczne
Stałą corocznie odbywającą się imprezą w mieście są dni Wronek,rozpoczynające się w pierwszych dniach maja.Impreza co roku rozpoczyna się Biegami Ulicznymi o Puchar Burmistrza miasta.Kwiecień to okres w mieście kiedy odbywa się Tydzień Kultury Chrześcijańskiej.Przełom sierpnia i września to okres koncertów muzyki organowej i kameralnej w kościele przyklasztornym oo.franciszkanów.Ostatni weekend września Pożegnanie lata festyn parafialny parafii pw.Św.U.Ledóchowskiej.Ponadto we Wronkach działa Wroniecki Ośrodek Kultury,którego celem jest prowadzenie działalności kulturalnej,upowszechnianie i ochrona kultury.
W strukturach WOK-u działają:

• Biblioteka Publiczna,przy ul.Szkolnej posiadająca 4 filie.Księgozbiór biblioteki zawiera 72.381 woluminów,posiada dostęp do internetu dla czytelników.Biblioteka prowadzi lekcje biblioteczne,organizuje konkursy plastyczne
• Muzeum Regionalne,przy ul.Szkolnej 2,powstałe z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Ziemi Wronieckiej.Muzeum posiada stałe wystawy:historyczno-etnograficzną i archeologiczną
• Kręgielnia
• Sala koncertowo-kinowa

Wspólnota wyznaniowa
We Wronkach mieszczą się dwie kościół rzymskokatolickie:św.Katarzyny i św.Urszuli Ledóchowskiej.W mieście działa też Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy z Salą Królestwa.
Miasta partnerskie

• Beverwijk(Holandia)
• Landwarów(Litwa)
• Plérin(Francja)
• Cookstown(Irlandia Północna)