Esperanto i twórczość literacka
Zainteresowanie literaturą pojawiło się u Antoniego Grabowskiego już podczas studiów uniwersyteckich.W tym czasie został on aktywnym członkiem Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego.Grabowski nie zajmował się jednak wyłącznie polszczyzną i jej dorobkiem literackim krok po kroku przyswoił sobie także 9 języków na poziomie zaawansowanym,a kolejne 15 rozumiał.Pierwszym sztucznym językiem,z którym zapoznał się Grabowski był Volapük.Podczas spotkania i rozmów z Johannem Martinem Schleyerem,autorem tego projektu językowego,okazało się,że nawet twórca Volapük nie włada nim biegle,z czego Grabowski wyciągnął wniosek,że język ten nie nadaje się do codziennej komunikacji.W 1887 r.przestudiował wydaną w tym samym roku broszurę Dr Esperanto.Język międzynarodowy.Przedmowa i kompletny podręcznik autorstwa Ludwika Zamenhofa.Zamenhof przedstawił w niej swój projekt nowego języka międzynarodowego,który stał się znany jako"Esperanto".Grabowskiego zafascynowała logiczna struktura esperanta oraz szybka do uzyskania łatwość wyrazu.Podróż do Warszawy i spotkanie z Zamenhofem doprowadziły do pierwszej rozmowy w tym języku.Po spotkaniu z Zamenhofem Grabowski wyznaczył sobie jako cel przetłumaczenie ważniejszych dzieł literatury światowej na esperanto.W 1888 r.ukazało się jego tłumaczenie opowiadania Aleksandra Puszkina pt.Zamieć,w 1889 r.Die Geschwister autorstwa Johanna Wolfganga von Goethe i inne.Na początku lat 90.XIX stulecia Grabowski wyraził swe niezadowolenie zbyt powolnym rozprzestrzenianiem się esperanto.Powodem było jego zdaniem niedoskonałość tego języka.Nawoływał do wprowadzenia odpowiednich poprawek.Podczas głosowania nad reformą esperanto w 1894 r.odrzucił zgłoszone propozycje i trzymał się odtąd podstawowych zasad językowych zawartych w Fundamento de Esperanto.Grabowski piastował stanowisko przewodniczącego w istniejącym od 1904 r.Warszawskim Związku Esperantystów,przekształconym w 1908 r.w Polski Związek Esperantystów.Od tego samego roku pełnił funkcję dyrektora sekcji gramatycznej w Akademii Esperanto.W latach 1908-1914 Grabowski prowadził w kilku warszawskich szkołach kursy esperanto.W 1908 r.opublikował artykuł o szczególnym znaczeniu esperanto jako języka przygotowawczego(>propedeutyka)w nauce języków obcych.Na konkretnych przykładach pokazał,jak nauka tego języka poprzedzająca kursy francuskiego i łaciny przyspiesza naukę tych języków.Antologia Z Parnasu narodów z roku 1913 zawiera 116 wierszy i poematów,reprezentujących 30 języków i kultur w sumie 6 wierszy autorstwa Grabowskiego stworzonych oryginalnie w języku esperanto i 110 tłumaczeń na ten język.Po wybuchu pierwszej wojny światowej rodzina Grabowskiego wyemigrowała do Rosji.Sam Grabowski musiał z powodów zdrowotnych pozostać w Warszawie.Tam też przetłumaczył Pana Tadeusza.W czasie wojny,chronicznie chory na serce i bez wystarczających środków finansowych nie był w stanie opłacić kosztów leczenia.Po wojnie,gdy do Warszawy powróciła jego rodzina,był niemal w stanie całkowitego wycieńczenia.Mimo wszystko kontynuował swą działalność na rzecz esperanto aż do śmierci na zawał serca w 1921 r.
Twórczość
Wybrane teksty
- Al la semanto
- Jubilea kantato
- La reveno de l’ filo
- La tagiĝo
- Saluto el Varsovio
- Sur unu kordo
Wybrane tłumaczenia
Popolkantoj (Piosenki)
Adam Asnyk:
- Ĉielarka fabelo
- Vana plendo
Leo Belmont:
- Kanto pri vento
- Laboru
Piotr Dalman:
En la valo neĝa vento
Stanisław Jachowicz:
- Fabletoj por infanoj
Józef Jankowski:
- Vi estas kiel aŭroro
Maria Konopnicka:
- Al la virino
- Kiam iris reĝo
- Sur la Jungfrau
Józef Kotarbiński:
- Averto
Ignacy Krasicki:
- Konsilo
Zygmunt Krasiński:
- Al la virino
Antoni Lange:
- Libroj de profetoj
Teofil Lenartowicz:
- La viburno
Antoni Malczewski:
- Kozako en stepo
Adam Mickiewicz:
- Sinjorino Twardowska
- Sinjoro Tadeo
- Tri Budrisoj
Antoni Edward Odyniec:
- Anĝelet’ aŭ diableto
Zygmunt Różycki:
- Prometeo
Juliusz Słowacki:
- En Svisujo
- Himno dum subiro de l’ suno sur maro
- Patro de pestuloj en El-Arish
Kazimierz Tetmajer:
- De kiam estos vi edzino
Włodzimierz Wolski:
- Bruas pinoj sur deklivo ario el la opero"Halka"
- Kial en horo soleca ario el la opero"Halka"
- Kiel rompita vente arbeto ario el la opero"Halka"
- Supren flugi volus mi ario el la opero"Halka"
Józef Bohdan Zaleski:
- Svatita junulino
Narcyza Żmichowska:
- Ensorĉita rondo
- La destino
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz