Antoni Tyzenhauz

Lub Antoni Tyzenhaus herbu Bawół(ur.1733 r.w Nowojelni,zm.31 marca 1785 w Warszawie)podskarbi nadworny litewski i starosta grodzieński od 1765 r.pisarz wielki litewski 1762-1764,koniuszy litewski 1764-1765,w latach 1765-1780 zarządca litewskich ekonomii królewskich,w 1771 r.odznaczony Orderem Orła Białego.Marszałek powiatu grodzieńskiego w konfederacji generalnej Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1764 roku.Był posłem na sejm konwokacyjny(1764 r.)Poseł z powiatu grodzieńskiego na sejm elekcyjny 1764 roku.W 1764 roku podpisał elekcję Stanisława Augusta Poniatowskiego.Był posłem na sejm koronacyjny 1764 roku z powiatu grodzieńskiego.W 1766 roku był posłem na Sejm Czaplica z powiatu grodzieńskiego.Jako przyjaciel Stanisława Augusta Poniatowskiego zarządzał jego królewskimi majątkami na Litwie.Przeprowadził spektakularne uprzemysłowienie okolic Grodna,budując 50 dużych manufaktur królewskich płócien,konfekcji,powozów.Nie liczył się jednakże z ekonomią i wiele z tych manufaktur zbankrutowało.Był członkiem konfederacji radomskiej 1767 roku.Był posłem na Sejm Repninowski.23 października 1767 wszedł w skład delegacji Sejmu,wyłonionej pod naciskiem posła rosyjskiego Nikołaja Repnina,powołanej w celu określenia ustroju Rzeczypospolitej.Członek konfederacji Andrzeja Mokronowskiego w 1776 roku.W 1780 r.na skutek intryg ambasadora rosyjskiego Otto Magnusa von Stackelberga został zdymisjonowany a plon jego 15-letniej działalności popadł w ruinę.
Melchior Wańkowicz tak opisał pracę jakiej dokonał Antoni Tyzenhauz:

...Stanisław Kościałkowski...trzydzieści lat pracował nad epoką Tyzenhausa,podskarbiego litewskiego z czasów Stanisława Augusta,który pod Grodnem,Horodnicą,Łosośnią powoływał do życia całe ośrodki przemysłu,młyny,olejarnie,browary,huty,warsztaty tkackie,fabryki sukna.Razem dwadzieścia trzy fabryki.Zaszczuty przez targowiczan,Kossakowskiego,Rzewuskiego,zdezawuowany przez małodusznego króla,ulegającego wpływom ambasadora rosyjskiego Stackelberga,omal nie pozbawiony wolności patrzy z rozpaczą w sercu,jak rozgrabiają,jak z licytacji marnują nagromadzone przezeń bogactwa,jak złość i głupota ludzka ponownie zamienia szybko w pustynię ziemię,które on z pustyni na wyższy poziom dźwignął.Umiera w nędzy i zapomnieniu...Melchior Wańkowicz,Od Stołpców po Kair,rozdział„Listy perskie…nie Monteskiusza”str.385 Państwowy Instytut Wydawniczy,Warszawa 1971 r.Wydanie drugie  Kalendarium 1733 r.urodził się Antoni Tyzenhauz,syn Benedykta lata 40.XVIII w.kolegium jezuickie w Wilnie lata 50.XVIII w.pobyt na dworze Czartoryskich w Wołczynie 1761 r.poseł na sejm 1764 r.elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego 1765-1780 podskarbi nadworny litewski 1769 r.powstanie szawelskie w dobrach na Żmudzi 1778 r.podróż po Europie;spotkanie z Janem Jakubem Rousseau 1780 r.niewypłacalność manufaktur;dymisja 1783 r.proces o nadużycia;zajęcie przez sąd osobistego majątku Tyzenhauza 1784 r.uwolnienie przez sejmową komisję od zarzutu defraudacji;zwrot majątku  31 marca 1785 śmierć Antoniego Tyzenhauza w Warszawie.Pogrzeb w rodzinnej posiadłości w Żołudku. W 1765 r.został kawalerem Orderu Świętego Stanisława.