Swarzędz

(niem.Schwersenz)miasto w woj.wielkopolskim,w powiecie poznańskim,siedziba gminy miejsko-wiejskiej Swarzędz.Położone nad Jeziorem Swarzędzkim,ok.10 km od centrum Poznania wchodzi w skład aglomeracji poznańskiej.Według danych z 31 grudnia 2011 r.miasto miało 31031 mieszkańców.Jest ósmym co do wielkości w woj.wielkopolskim i ma jedną z największych gęstości zaludnienia spośród polskich miast(3522,4 osób/km² 4.lokata w kraju,za Świętochłowicami oraz podwarszawskimi:Piastowem i Legionowem).Na terenie Swarzędza znajduje się największy w Europie skansen pszczelarski.Dawniej jeden z ośrodków włókienniczych Wielkopolski,obecnie miejsce prosperowania bardzo wielu warsztatów stolarskich,tapicerskich i meblowych.
Położenie
Według danych z 1 stycznia 2011 r.powierzchnia miasta wynosiła 8,23 km².
Historia
Ślady osadnictwa człowieka w okolicach Swarzędza sięgają 8-3,5 tys.lat p.n.e.Potwierdzają to liczne stanowiska archeologiczne głównie z okresu kultury łużyckiej i przeworskiej,a także z mezolitu i wczesnego średniowiecza.Pierwsze wzmianki pisane pojawiły się w 1366 r.o wsi Swarancz lub Swanrancz należącej do rodziny Górków herbu Łodzia.Byli oni w jej posiadaniu do 1592,kiedy to właścicielem został Mikołaj ze Srebrnej Góry koło Nakła.Następnie Swarzędz przeszedł w ręce rodziny Czarnkowskich herbu Nałęcz.Wieś liczyła wówczas 2,5 łana,3 zagrodników,pasterza i 30 owiec.W 1610 r.właścicielem Swarzędza został wojewoda inowrocławski i kaliski Zygmunt Grudziński herbu Grzymała,by 28 sierpnia 1638 r.wystawić na zamku w Kórniku dokument lokacyjny na prawie magdeburskim,potwierdzony przez króla Władysława IV,nadając miastu nazwę Grzymałów.W kolejnych latach nazwę tę wyparła dawna nazwa wsi Swarzędz.W 1910 r.Swarzędz liczył 3459 mieszkańców,tym:1927 Polaków(55,7%),1371 Niemców(39,6%) i 161 Żydów(4,7%).Z okazji 350-lecia nadania praw miejskich,przypadającego w 1988,społeczeństwo ufundowało dla miasta sztandar.Swarzędz został również odznaczony przez Radę Państwa Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj.poznańskiego.Zabytki

• Kościół pw.św.Marcina z 1638,wielokrotnie przebudowany
• Ratusz z XIX w.przebudowany
• Dwór z końca XIX w.zbudowany dla rodziny Hoffmeyerów,parterowy z mieszkalnym poddaszem.Obecnie wyremontowany pełni rolę przedszkola
• Domy z 1 poł XIX w.
• Kaplica pw.NMP Wspomożycielki Wiernych z 1936
• skansen pszczelarski ze zgromadzonymi unikatowymi formami uli w dzielnicy Swarzędza Nowa Wieś

Gospodarka
W mieście i gminie istnieje kilka tysięcy podmiotów gospodarczych,w tym kilkadziesiąt z kapitałem zagranicznym.Funkcjonuje tu centrum handlowe Agrobex,centrum handlowe ETC wraz z hipermarketem budowlanym Leroy Merlin.Swoje zakłady ulokowali tu tacy wytwórcy jak:Volkswagen,British Petroleum,Mercedes-Benz,Deceuninck,EVER Power Systems,Vox,Poz-Bruk,Panopa Logistik,Blum,Arvin Meritor,Stena Złomet,jak również wiele średnich i małych przedsiębiorstw,głównie z branży handlowej oraz,tradycyjnej dla Swarzędza,stolarskiej i tapicerskiej.W południowej części Swarzędza,przy drodze nr 92 i linii kolejowej istnieje duża strefa przemysłowa,będąca podstrefą Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.
Transport
Przez Swarzędz przebiega droga krajowa nr 92.Przewoźnikiem miejskim na terenie Swarzędza jest Zakład Gospodarki Komunalnej w Swarzędzu obsługujący 15 autobusowych linii dziennych i jedną autobusową linię nocną.Do Swarzędza dociera także linia 55 oraz 73 obsługiwana przez MPK Poznań.
Oświata W Swarzędzu funkcjonują trzy szkoły podstawowe,trzy gimnazja,jedno samodzielne liceum ogólnokształcące oraz dwa zespoły szkół z liceami i technikami oraz szkołami policealnymi:

• Szkoła Podstawowa nr 1 im.Stanisława Staszica w Swarzędzu
• Szkoła Podstawowa nr 4 im.Jana Brzechwy w Swarzędzu
• Szkoła Podstawowa nr 5 im.prof.Adama Wodziczki w Swarzędzu
• Gimnazjum nr 1 w Swarzędzu(niepubliczne,Fundacji„Ekos”)
• Gimnazjum nr 2 im.Królowej Jadwigi w Swarzędzu
• Gimnazjum nr 3 im.Polskich Noblistów w Swarzędzu
• I Liceum Ogólnokształcące w Swarzędzu(niepubliczne,Fundacji„Ekos”)
• Zespół Szkół nr 1 im.Powstańców Wielkopolskich w Swarzędzu
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa
  • III Liceum Ogólnokształcące w Swarzędzu
  • Technikum Ekonomiczne w Swarzędzu
  • Technikum Żywienia i Organizacji Usług Gastronomicznych w Swarzędzu
  • Technikum Logistyczne w Swarzędzu
  • Technikum Spedycyjne w Swarzędzu
  • Technikum Informatyczne w Swarzędzu
  • Technikum Mechatroniczne w Swarzędzu
  • Technikum Urządzeń i Systemów Energetyki Odnawialnej w Swarzędzu
  • Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Swarzędzu
  • Policealna Szkoła Handlowa w Swarzędzu specjalność technik bezpieczeństwa i higieny pracy
  • Policealna Szkoła Handlowa w Swarzędzu specjalność technik rachunkowości
  • Policealne Studium Informatyczne w Swarzędzu specjalność technik informatyk
• Zespół Szkół nr 2 w Swarzędzu im.Tadeusza Staniewskiego
  • II Liceum Ogólnokształcące w Swarzędzu
  • II Liceum Profilowane w Swarzędzu
  • Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Swarzędzu
  • Policealne Studium Zawodowe w Swarzędzu

Organizacje społeczne

• Związek Harcerstwa Polskiego i Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze Harcerski Klub Turystyczny„Azymut”
• Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej –Swarzędzki Szczep Harcerski„Dukt”
• Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze Oddział„Meblarz”
• Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze Koło Łaziki(Oddział Poznań Nowe Miasto)
• Liga Obrony Kraju„COMMANDO”Klub Żołnierzy Rezerwy
• Stowarzyszenie Przyjaciół Dzieci Specjalnej Troski im.Leszka Grajka w Swarzędzu
• Związek Harcerstwa Polskiego 9 Swarzędzka Środowiskowa Drużyna Harcerska"Dąbrowa"im.Aleksandra i Olgii Małkowskich

Sport i turystyka
W Swarzędzu działa kilka klubów sportowych m.in.działający od 1921 piłkarski Klub Sportowy„Unia”obecnie w trzeciej lidze,I-ligowy koszykarski Klub Sportowy„Unia-Probasket”oraz Uczniowski Klub Sportowy„Lider”.W Swarzędzu znajduje się kilka boisk przeznaczonych do gry w piłkę nożną,koszykówkę,kryty basen i lodowisko.Przy dworcu kolejowym początek ma szlak turystyczny do Kobylnicy,natomiast w Nowej Wsi szlak do Spławia.
Wspólnoty wyznaniowe

Na terenie miasta Swarzędza znajduje się pięć parafii rzymskokatolickich,które wchodzą w skład dekanatu swarzędzkiego.

• parafia pw.Chrystusa Jedynego Zbawiciela(południowy Swarzędz)
• parafia pw.Matki Bożej Miłosierdzia(północny Swarzędz),
• parafia pw.Matki Bożej Wspomożycielki Wiernych(środkowo-zachodni Swarzędz)
• parafia pw.św.Józefa Rzemieślnika(Swarzędz Nowa Wieś)
• parafia pw.św.Marcina(stary Swarzędz)

W Swarzędzu znajduje się też Sala Królestwa Chrześcijańskiego Zboru Świadków Jehowy
Władze

Burmistrzowie miasta

lata	Imię i nazwisko
1918-1919	Brunon Glabisch
1919	Tadeusz Staniewski
1919-1920	Teofil Hoffmann
1920-1921	Czesław Lukserek
1922-1924	Józef Kotliński
1924-1927	Hieronim Dąbrowski
1928-1929	Walerian Olejniczak
1929-1939	Tadeusz Staniewski
1945-1946	Władysław Walczak
1946-1950	Maksymilian Rajewicz

Przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej

lata	Imię i nazwisko
1950-1952	Feliks Binek
1952-1953	Wasław Pawłowski
1953-1957	Czesława Kołacka
1957-1961	Feliks Binek
1962-1965	Jerzy Kolasa
1965-1970	Andrzej Ziółek
1970-1974	Czesław Piskorek

Naczelnicy Miasta i Gminy

lata	Imię i nazwisko
1974-1978	Czesław Piskorek
1978-1982	Czesław Szymaniak
1982-1984	Ryszard Seremak
1984-1990	Halina Tempińska

Burmistrzowie Miasta i Gminy

lata	Imię i nazwisko	informacje dodatkowe
1990-1994	Jerzy Gruszka
1994-2002	Jacek Szymczak
2002-2006	Anna Tomicka	pierwszy burmistrz wybrany w wyborach powszechnych
2006-2007	Bożena Szydłowska	zrzekła się mandatu burmistrza w związku z uzyskaniem mandatu posła na Sejm RP(wygaśnięcie mandatu nastąpiło 31 października 2007)
2007-2008	Marek Baumgart(p.o.)
2008-	Anna Tomicka	wybrana 16 marca 2008 w II turze,wybrana ponownie 21 listopada 2010

Przewodniczący Rady Miejskiej od 1990

lata	Imię i nazwisko
1990-1994	Arkadiusz Małyszka
1994-1998	Barbara Brodowska-Właźlińska
1998-2002	Anna Tomicka
2002-2006	Bożena Szydłowska
2006-2010	Piotr Choryński
2010-	Marian Szkudlarek

Współpraca międzynarodowa
Miasta i gminy partnerskie:

• Ronnenberg od 1991
• Fredersdorf-Vogelsdorf od 2008