Warunki naturalne
Występują tu wzniesienia z okresu miocenu,zbudowane głównie ze skał gipsowych.W południowej części regionu dominuje krajobraz nizinny.Na terenie Ponidzia umiejscowione są trzy parki krajobrazowe:Nadnidziański,Szaniecki i Kozubowski.W rezerwatach przyrody Przęślin,Skorocice,Krzyżanowice,Skotniki Górne,Winiary Zagojskie,Góry Wschodnie,Grabowiec i Skowronno występują relikty roślinności stepowej.Spotykane są tu często podmokłe łąki,torfowiska i stawy rybne.W Rezerwacie przyrody Owczary rosną jedyne na terenie Niecki Nidziańskiej słonorośla.Latem,na polach opodal Winiar Dolnych,można poczuć się jak w Prowansji a to za sprawą uprawianej tu od lat lawendy.Jedną z atrakcji turystycznych regionu jest kolej wąskotorowa"Ciuchcia Express Ponidzie",która łączy Pińczów z Jędrzejowem.Współcześnie,do ważniejszych ośrodków regionu należą:Pińczów,Jędrzejów i Busko-Zdrój.Roślinnym symbolem Ponidzia jest miłek wiosenny,za architektoniczny uznaje się kolegiatę wiślicką.
Historia regionu
Ponidzie jest regionem rolniczym o tradycjach sięgających tysiące lat wstecz.W pałacu Wielopolskich w Chrobrzu prezentowane są liczące 7,5 tys.lat eksponaty znalezione podczas prac archeologicznych w Pełczyskach,miejscowości która przez trzy ostatnie stulecia p.n.e.była najbogatszą osadą celtycką w całej Małopolsce.W leżących opodal Buska-Zdroju Żernikach Górnych zachował się prehistoryczny kurhan i ślady pochówków sprzed 4500 lat p.n.e.Położone w połowie drogi pomiędzy Krakowem i Sandomierzem Ponidzie swój złoty okres miało w średniowieczu.Tu wybudowano zamki królewskie,tu często rezydowali władcy i dwór,tu odbywały się wiece i zjazdy rycerskie,tu dochodziło do doniosłych wydarzeń rangi państwowej.
Tu np.
- w 1226 r.w Starym Korczynie urodził się Bolesław V Wstydliwy,książę krakowski i sandomierski,ostatni przedstawiciel małopolskiej linii Piastów,
- w 1257 r.podczas zjazdu w Koperni k.Pińczowa tenże książę Bolesław Wstydliwy wydał akt lokacyjny dla Krakowa,
- w 1362 r.w Wiślicy ogłoszono Statuty Kazimierza Wielkiego jedyną kodyfikację prawa sądowego za panowania Piastów.
- w 1439 r.w bitwie na polach Grotnik k.Nowego Korczyna Zbigniew Oleśnicki dowodząc armią królewską pokonał wojska konfederatów husyckich pod wodzą Spytka z Melsztyna
- w 1479 r.w Nowym Korczynie wielki mistrz krzyżacki Martin Truchsess von Wetzhausen złożył hołd lenny Kazimierzowi Jagiellończykowi,
- w 1587 r.w Wiślicy miał miejsce sejm elekcyjny podczas którego nastąpiła podwójna elekcja:arcyksięcia Maksymiliana Habsburga i Zygmunta Wazy,który ostatecznie został wybrany na króla Polski.
- w 1918 r.na części Ponidzia opanowanej po rozbrojeniu wojsk okupacyjnych utworzono tzw.I Republikę Pińczowską
- w 1939 r.przez tereny Ponidzia wycofywała się armia Kraków dowodzona przez Antoniego Szylinga.W okolicy Broniny doszło do bitwy między oddziałami armii"Kraków"a wojskami niemieckimi.
- w 1944 r.część terenu Ponidzia wyzwolonego przez oddziały Batalionów Chłopskich,Armii Krajowej i Armii Ludowej spod okupacji niemieckiej nazwano Republiką Pińczowską
- w 1945 r.po ofensywie styczniowej przeprowadzonej przez armię radziecką z przyczółka baranowsko-sandomierskiego cały teren Ponidzia został przejęty spod okupacji niemieckiej.
Pamiątkami po działalności Braci polskich na Ponidziu są,między innymi:
- Zabytkowy zbór ariański w Pęczelicach
- Zabytkowy dwór w Szańcu,będący przez pewien czas kościołem ariańskim
- Zabytkowy zbór ariański w Kolosach
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz