Ropczyce

(ji.ראָפּשיץ)miasto w zachodniej części województwa podkarpackiego,siedziba powiatu ropczycko-sędziszowskiego i miejsko-wiejskiej gminy Ropczyce.Położone jest na pograniczu Pogórza Środkowo beskidzkiego i Kotliny Sandomierskiej,nad rzeką Wielopolką.Według danych z 30 czerwca 2011 r.miasto miało 15579 mieszkańców,co lokuje miasto pod względem ludności na 14.miejscu w województwie.Miasto stanowi centrum administracyjne powiatu znajduje się tu m.in.starostwo,sąd rejonowy,prokuratura rejonowa,komenda powiatowa Policji i Państwowej Straży Pożarnej.Były miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego.

Położenie

Ropczyce(przy współrzędnych 50°05′N 21°38′E)położone jest na granicy mezoregionów Pradoliny Podkarpackiej i Pogórza Strzyżowskiego,na granicy dwóch makroregionów Pogórza Środkowo beskidzkiego i Kotliny Sandomierskiej.Przez miasto przepływa rzeka Wielopolka.Historycznie Ropczyce wchodziły w skład województwa sandomierskiego(I Rzeczpospolita),Galicji(XVIII 1918 rok),województwa krakowskiego(okres II Rzeczypospolitej),województwa rzeszowskiego(wg podziału administracyjnego z okresu 1945-1975 i 1975-1998).Według danych z 1 stycznia 2011 r.powierzchnia miasta wynosiła 47,10 km². Toponimia
Nazwy Ropczyce nie da się w żaden prosty sposób wyjaśnić.
Istnieją 3 różne hipotezy na temat jej pochodzenia:

• W 1906 Józef Sulisz,etnograf pochodzący z Ropczyc,szukał źródła jej nazwy.Napisał,że Pierwotnymi osadnikami mieli być Niemcy,a ponieważ w tych stronach były wtedy liczne bandy rozbójnicze,stąd nazwali swoją osadę z niemiecka Raub-schütze,by się mieć na baczność przed napastnikami.
• W 1975 A.Orzechowska w swojej książce przytacza zapisy pt.Ropczyca,Ropczicze,Antiqua Roboczicze seu Chechli,Ropczyce.Twierdzi,że nazwa pochodzi od nazwy osobowej Ropek,która została zanotowana w 1482
• W dokumencie zakonu koprzywnickiego wystawionym w 1363 wśród świadków wymieniony jest Zbygniew de Ropaczycz.Dokument zachował się w późniejszej kopii.W dokumencie z 1391 dotyczącym plebana ropczyckiego nazwa miasta została zapisana kilkakrotnie Robczicze,a raz Robszicze.To pierwszy zapis,który zachował się w oryginale.W przywileju lokacyjnym Gnojnicy z 1394 wspomniane są też Ropczicze,w którym występuje Więcesław de Ropczicze.Do końca XIV w.nazwa została zanotowana w sześciu różnych wariantach:Robcice(1400);Ropczyce(1356,1394,1397,1399);Ropczyca(1362);Robczyce(1391,1399,1400);Robszyce(1391);Ropszyce(1399).

Historia
Osada na terenie dzisiejszych Ropczyc istniała prawdopodobnie już XIII wieku.Wiadomo,że w 1226 roku została spalona podczas najazdu Rusinów.Dokument wydany w 1282 roku przez Leszka Czarnego wymienia Ropczyce i okoliczne wsie z nazwy.W 1362 roku,król Kazimierz Wielki nadał Mikołajowi i Janowi Gielnicom przywilej lokacyjny miasta.Powstało ono na terenie osad Starej i Nowej Ropczycy.Wiek XV i XVI zaznacza się ożywiony rozwojem Ropczyc.Rozwija się rzemiosło i handel,a położenie miasta na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych aktywizuje miejscowych kupców,których kontakty sięgają Rusi,Krakowa oraz miast węgierskich.Przez pewien czas Ropczyce szczyciło się mianem„małego Gdańska”,co najlepiej świadczy o znaczeniu tego miasta.Wiek XVII zaznaczył się upadkiem miasta,który dotknął wtedy większość miast Rzeczypospolitej.W 1607 roku miasto spustoszyli żołnierze Zebrzydowskiego.W 1655 roku splądrowali je Szwedzi.Kryzys pogłębiały dodatkowo coraz wyższe podatki oraz niekorzystne dla mieszczan prawodawstwo.Po rozbiorze(1772)miasto weszło w skład zaboru austriackiego.Parę lat później znów zaczęło się w nim rozwijać rzemiosło i handel.W 1856 roku miasto straciło szansę na rozwój,gdyż nowo budowana linia kolejowa Kraków-Rzeszów ominęła je.W 1873 roku wielki pożar strawił niemal całą drewnianą zabudowę miasta.Po pierwszej wojnie światowej miasto weszło w skład odrodzonej Polski.W 1937 roku straciło funkcję miasta powiatowego na rzecz dynamicznie rozwijającej się Dębicy.Status ten odzyskało w 1955 roku.
Symbole miasta
Herb Ropczyc Herb miasta przedstawia w polu błękitnym ptaka symbolizującego sokoła,barwy naturalnej(cielistej),o rozpostartych skrzydłach,ze złotą literą„R”w dziobie,stojącego na białej podkowie ze złotym krzyżem maltańskim w środku.
Architektura
Układ urbanistyczny
We współczesnym planie miasta wyraźnie widać,że zabudowa miejska koncentruje się wzdłuż głównych dróg przebiegających przez miasto(przed oddaniem obwodnicy miasta),tj.drogi krajowej nr 4(E40) i drogi wojewódzkiej nr 986.10 października 2010 oddano do użytku obwodnicę miasta o długości 4,7 km.Widocznym podziałem miasta są osiedla o odmiennej zabudowie urbanistycznej.Najbardziej charakterystyczne to tzw.górka,czyli osiedla św.Barbary i Północ.Potoczna nazwa wzięła się od ulokowania osiedli na wzgórzu.Dominuje tu budownictwo mieszkalne wielorodzinne zbudowane z wielkiej płyty w latach 80. i 90.XX wieku(os.Św.Barbary i Północ I)oraz zabudowa mieszkalna jednorodzinna(os.Północ II).Odmienny typ to tzw.dół lub miasto,czyli osiedle Śródmieście z typową miejską zabudową,gdzie zlokalizowane są urzędy,sklepy,gastronomia oraz budynki mieszkalne jednorodzinne i wielorodzinne,tutaj znajduje się centralny punkt miasta,czyli rynek oraz planty.Osiedle Czekaj natomiast to część przemysłowa miasta gdzie znajdują się największe ropczyckie zakłady pracy,osiedle mieszkaniowe wielorodzinne zbudowane w latach 90.XX wieku dla pracowników cukrowni oraz typowe budownictwo jednorodzinne.Pozostałe osiedla w Ropczycach mają charakter budownictwa jednorodzinnego z większym lub mniejszym charakterem rolniczym.
Zabytki

• Kościół Parafialny pw.Przemienienia Pańskiego zbudowany ok.1368 r.przebudowany po pożarze w 1873 r.
• Sanktuarium Matki Bożej Królowej Rodzin wzniesione ok.1730 r.dwukrotnie remontowane w latach 1883 i 1951,wraz z bramą wejściową i ogrodzeniem z XIX w.
• Kapliczka św.Jana Nepomucena,zbudowana w XIX w.
• Dom drewniany z XIX w.(ul.Najświętszej Marii Panny)miejsce urodzenia Józefa Mehoffera.
• Cmentarz żydowski w Ropczycach

Administracja
Miasto ma 9 jednostek pomocniczych zwanych osiedlami:Świętej Barbary,Brzyzna,Chechły,Czekaj,Granice,Pietrzejowa,Północ,Śródmieście,Witkowice.W każdej z nich mieszkańcy wybierają radę osiedla,która z kolei wybiera zarząd osiedla i przewodniczącego zarządu.Organem wykonawczym władz jest burmistrz,którym obecnie jest Bolesław Bujak(PSL),wybrany po raz kolejny w wyborach samorządowych.Siedzibą władz jest budynek na ul.Krisego,w którym mieści się także większość urzędów.
Burmistrzowie Ropczyc(przed 1990 r.)

• Jakub Dobrowolski(ur.1827,zm.13.10.1919)pełnił obowiązki Kasjera Miejskiego Ropczyc przez kilkanaście lat wiceburmistrz od 1878 Burmistrz Ropczyc Od 1892 do 1895

Burmistrzowie Ropczyc(od 1990 r.)

• 1990-1998 do uzupełnienia
• Bolesław Bujak(1998-2001 w trakcie pełnienia kadencji został wybrany na posła do Sejmu IV kadencji)
• Ryszard Kapała(2001-2002 wybrany w miejsce ustępującego Bolesława Bujaka)
• Stanisław Fąfara(Porozumienie Samorządowe,2002-2006)
• Bolesław Bujak(od 2006–nadal)

W Ropczycach znajdują się 2 biura poselskie:Kazimierza Moskala(PiS),Jana Tomaki(PO).Parlamentarzyści zostali wybrani z okręgu wyborczego numer 23(rzeszowsko-tarnobrzeski).W Ropczycach działa prokuratura rejonowa,znajduje się tu również sąd rejonowy,urząd skarbowy.
Przemysł

Zakład Produkcji Cukierniczej CUKROMIX-BIS Sp.z o.o. Zakłady Magnezytowe„Ropczyce”S.A. UTC CCS Manufacturing produkcja przenośnych gaśnic REGA YACHT Cukrownia Ropczyce Cargill Pasze Sp.z o.o WELDON Sp.z o.o. Eurovia Polska S.A. GS Ropczyce BRAM-POL

Edukacja

• Wyższa Szkoła Inżynieryjno-Ekonomiczna(obecnie uczelnia ta ma swoją siedzibę w Rzeszowie)
• Liceum Ogólnokształcące im.Tadeusza Kościuszki
• Zespół Szkół im.ks.dr.Jana Zwierza
• Zespół Szkół Agrotechnicznych im.Wincentego Witosa
• Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych
• Centrum Kształcenia Praktycznego
• Biblioteka Powiatowa oraz 2 filie miejskie
• Centrum Kultury

Media

• miesięcznik„Ziemia Ropczycka”
• tygodnik„Głos Powiatu Ropczycko-Sędziszowskiego”
• tygodnik„Dobry Tydzień”
• Telewizja Miejska
• Tygodnik„Reporter”

Wspólnoty wyznaniowe
Parafie rzymskokatolickie

• parafia św.Anny w Ropczycach
• parafia św.Barbary w Ropczycach
• parafia św.Michała Archanioła w Ropczycach
• parafia Przemienienia Pańskiego w Ropczycach
• parafia Świętej Rodziny w Ropczycach
• parafia św.Urszuli Ledóchowskiej w Ropczycach

Świadkowie Jehowy

• Zbór Ropczyce.

Sport i rekreacja
Kluby sportowe

• KS Błękitni Ropczyce siatkówka mężczyzn
• MZKS Błękitni Ropczyce piłka nożna
• UKS Sokół Ropczyce badminton
• MUKP„Fala”Ropczyce pływanie
• UKS Czekaj Ropczyce piłka nożna

Obiekty sportowe

• Kryta pływalnia
• Hala Widowiskowo-Sportowa
• „Moje Boisko Orlik 2012”powstałe w ramach programu Orlik 2012.
• Sztuczne lodowisko

Rekreacja

• Rezerwat przyrody Szwajcaria Ropczycka
• Planty miejskie
• Rynek
• Miejsko-Powiatowy Ośrodek Sportu i Rekreacji
• Deptako-park przy ul.Witosa

Trasy rowerowe

• Ropczyce Gnojnica Ropczyce
• Ropczyce Mała Ropczyce
• Ropczyce Kamionka Ropczyce

Trasy piesze

• Ropczyce Łączki Kucharskie Mała Brzeziny Góra Bardo(skrzyżowanie szlaków)
• Ropczyce Zawada Pustków Ocieka Blizna Niwiska(skrzyżowanie szlaków)
• Ropczyce Borki Chechelskie Broniszów Wielopole Skrzyńskie Szufnarowa-Pniaki(skrzyżowanie szlaków)

Współpraca międzynarodowa
Miasta i gminy partnerskie:

• Ochsenfurt
• Busk
• Stropkov
• Lokeren

Osoby związane z miastem

Jan Babicz polski polityk ludowy i samorządowiec,poseł na Sejm Ustawodawczy Adam Banaś(polityk)polski polityk,poseł na Sejm PRL IX kadencji Władysław Bartosik ps.„Broda”,major Wojska Polskiego zmordowany w Lubzinie. Kazimierz Bojarski żołnierz AK,działacz WiN. Bolesław Bujak polski polityk,samorządowiec,poseł na Sejm III RP IV kadencji Rafał Buszek polski siatkarz,zawodnik Asseco Resovii Rzeszów,wychowanek Błękitnych Ropczyce Marcin Daniec artysta,satyryk Henryk Dembiński(generał)polski generał dywizji podróżnik i inżynier Stanisław Depowski żołnierz,podporucznik WP,członek 3 Dywizji Strzelców Karpackich,uczestnik Bitwy o Monte Cassino ksJan Dudziak(kanonista)kanonista,kapłan Wojciech Durek polski artysta rzeźbiarz i malarz Stanisław Dydo żołnierz,podporucznik AK,działacz WiN. Michał Grendys działacz państwowy za czasów PRL,prawnik Stanisław Jarmoliński polski polityk i lekarz Jan Henryk Jedynak działacz ludowy okresu II RP,polityk sanacji,wicemarszałek sejmu V kadencji Michał Jedynak działacz ludowy,polityk Tadeusz Kantor polski reżyser,malarz,scenograf,grafik Grzegorz Kopala polski kompozytor,wokalista Stanisław Kot polski historyk i polityk Maciej Kuciapa żużlowiec Wilhelm Mach polski prozaik,eseista i krytyk literacki Edward Mazur polski przedsiębiorca działający w USA Józef Mehoffer artysta malarz Piotr Michałowski artysta malarz Lidia Miś polska pisarka,twórczyni literatury dla dzieci i młodzieży Kazimierz Moskal(polityk)polski polityk,nauczyciel,poseł na Sejm III RP V i VI kadencji. Naftali z Ropczyc cadyk,rabin ks.Andrzej Niwa kapłan,kapelan WP Henryk Józef Nowacki arcybiskup tytularny Blery,nuncjusz apostolski w Nikaragui,prałat honorowy papieża,kapelan honorowy Jego Świątobliwości. Karol Olszewski polski fizyk i chemik Władysław Olszewski żołnierz,podporucznik WP Leopold Paliszewski podporucznik 18 pułk piechoty liniowej,odznaczony Orderem VIRTUTI MILITARI 9 Września 1831 r. Piotr Puskarz członek 3 Dywizji Strzelców Karpackich,uczestnik Bitwy o Tobruk i Monte Cassino. Julian Rataj pułkownik Ludowego Wojska Polskiego i działacz ruchu ludowego,poseł na Sejm Ustawodawczy RP Edward Raczyński w Lubzinie-Sepnicy posiadał dwór Józef Rojek(poseł)polski polityk,samorządowiec,poseł na Sejm III RP V i VI kadencji Karol Pośko żołnierz,podporucznik WP,działacz WiN Kazimierz Rymut polski językoznawca,onomasta Michał Siewierski kapłan Tadeusz Sinko polski filolog klasyczny Stanisław Skorodecki polski duchowny katolicki,kapelan prymasa Stefana Wyszyńskiego w więzieniu Saturnin Skrzeczyński kolator,właściciel Lubziny(zm.1898). Franciszek Stachnik polski polityk ludowy,poseł na Sejm III kadencji(1930–1935)oraz na Sejm Ustawodawczy(1947–1952) Karolina Stachoń-Weit łączniczka i skarbniczka dębickich Szarych Szeregów w pierwszych latach II wojny światowej. Maksymilian Stanisławski jeden z dowódców,oficerów powstania listopadowego,współorganizator powstania krakowskiego,kapłan. Łukasz Trałka piłkarz,reprezentant Polski w piłce nożnej Seweryn Udziela etnograf,badacz i popularyzator folkloru i kultury ludowej Małopolski Tomasz Wrotoń piłkarz,trener piłki nożnej Roman Zawiliński językoznawca,pedagog i etnograf Jan Zwierz kapłan,społecznik Władysław Grzegorski porucznik Wojska Polskiego dowództwo nad kompanią partyzancką„Rakieta”w czasie akcji„Burza”.

Honorowi obywatele Miasta Ropczyce

• Bruno Krise
• ks.Stanisław Skorodecki
• Magdalena Kocój w maju 2007 r.
• Stanisław Misztal
• Jan Winter
• ks.prałat Stanisław Słowik
• Mirosław Karapyta
• ks.prałat Michał Heller w maju 2010 r.
• ks.prałat Jan Delekta w 2012 r.
• Jan Kopeć w 2012 r.
• Stanisław Ziemiński w 2012 r.
• bp.Kazimierz Górny 16 listopada 2012 r.