Maria Bakka

Właśc.Bakka-Gierszanin,wyst.też jako Maria Gierszanin;ur.9 marca 1922 w Warszawie polska aktorka teatralna,sporadycznie reżyser teatralna,rzadko występująca w filmie i telewizji.Od 1959 r.związana ze Szczecinem.Najstarsza czynna zawodowo aktorka tego miasta i jedna z najstarszych w Polsce.

Biografia
Urodziła się w Warszawie w 1922 roku.Jej matka była polonistką,ojciec malarzem.W czasie okupacji mieszkała w Warszawie.Już wówczas interesowała się teatrem,podziwiając m.in.Elżbietę Barszczewską.W szkole średniej na lekcjach filozofii poznała Zofię Mrozowską,która pomogła przyszłej aktorce dostać się na konspiracyjne zajęcia Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej,odbywające się wówczas ze względu na trwającą wojnę w prywatnych mieszkaniach.Wykłady prowadzili m.in.Jadwiga Turowicz,Zofia Małynicz,Juliusz Osterwa i Marian Wyrzykowski,a kolegami z ławki M.Bakki byli m.in.Barbara Rachwalska i Andrzej Łapicki.Aktorce nie udało się uzyskać dyplomu PIST-u,jej edukację przerwało powstanie warszawskie.Wkrótce przeprowadziła się do Krakowa,gdzie po zakończeniu wojny rozpoczęła pracę w Studiu przy Teatrze Starym;występowali tam wówczas Andrzej Szczepkowski i Tadeusz Łomnicki.25 lipca 1945 zdała pierwszy w Polsce egzamin eksternistyczny i otrzymała dyplom.Wkrótce po egzaminie zadebiutowała w objazdowym Teatrze Ziem Zachodnich,który powstał w Krakowie,w sztuce"Jeńcy"Lucjana Rydla,wcielając się w rolę Wichny.Spektakl ten reżyserowali Wanda Siemaszkowa i Władysław Woźnik.Z przedstawieniem tym Bakka występowała w wielu miastach i wsiach Polski,a sama aktorka uważa ten okres swojej pracy za szczególnie ważny w doskonaleniu umiejętności aktorskich.Później,na przełomie lat 1946/1947,zaangażowała się na stałe w Teatrze Miejskim im.Juliusza Słowackiego w Opolu.Następnie występowała w teatrach:Dramatycznym Marynarki Wojennej(Teatr Domu Marynarza)w Gdyni(1946-47),Ziemi Lubuskiej im.Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim(1947-48),Miejskim w Bydgoszczy(1948-49),Polskim w Bielsku-Cieszynie(1949-53),Dramatycznym w Poznaniu.W czasie wizyty u kuzynki w Stanach Zjednoczonych urodziła syna Jana.Niedługo później ojciec jej dziecka,Aleksander Gierszanin(występujący w teatrze jako Bohdan Gierszanin),dostał propozycję stałego angażu w Szczecinie,w Teatrach Dramatycznych(Teatr Polski i Współczesny znajdował się wówczas pod jedną dyrekcją).Zanim przyjął tę ofertę,postawił warunek,że jego przyszła żona również zostanie aktorką tego teatru.Pracowała tam w latach 1959-75,a od 1975 do 1983 r.miała etat w szczecińskim Teatrze Polskim.W swojej długoletniej pracy teatralnej aktorka brała udział w realizacjach teatralnych polskiej i światowej klasyki("Balladyna","Damy i huzary","Wesele","Rewizor","Cyrulik sewilski","Lilla Weneda","Kordian","Dziady","Pan Tadeusz","Romeo i Julia","Miarka za miarkę","Śluby panieńskie" i wiele innych),grała różnorodne role zarówno dramatyczne,jak i komediowe.Występowała czasem także w repertuarze kierowanym do dzieci i młodzieży.W 1984 roku przeszła na emeryturę,nie rozstała się jednak z aktorstwem na zawsze,od czasu do czasu grywając gościnnie drobne role,m.in.docenione przez krytyków w"Weselu" i "Czarownicach z Salem".W roku 2003 reżyser Tatiana Malinowska-Tyszkiewicz zaprosiła Marię Bakkę do udziału w spektaklu"Komandor dziś nie przyjdzie",później specjalnie dla niej przygotowała monodram"Orbanowa"(2004 r.)a następnie(2009 r.)zaoferowała główną rolę w przedstawieniu"Dawno temu dziś"(aut.Victor Lanoux),którą Bakka zagrała,mając 87 lat.
Spektakle teatralne(wybór)
Role

1945 r."Beksa"(reż.Maria Billiżanka) 1946 r."Balladyna"jako Alina(reż.Stanisław Staśko) 1946 r."Pan Damazy"jako Mańka(reż.Wacław Zdanowicz) 1946 r."Damy i huzary"jako Dyndalska(reż.Wacław Ścibor) 1946 r."Świerszcz za kominem"jako Berta(reż.W.Zdanowicz) 1947 r."Rozkoszna dziewczyna jako Julia"(reż.Jerzy Merunowicz) 1947 r."Madame Sans-Gene"jako Julia,Pani de Bassano(reż.Wacław Zastrzeżyński) 1947 r."Pani prezesowa"jako Zofia;Julia(reż.Aleksander Gąssowski) 1948 r."Żołnierz królowej Madagaskaru"jako Kazio(reż.A.Gąssowski) 1948 r."Rewizor"jako Maria Antonówna(reż.Władysław Stoma) 1950 r."Niemcy"jako Flanchette(reż.A.Gąssowski) 1951 r."Moralność pani Dulskiej"jako Hanka(reż.Kazimierz Fabisiak) 1951 r."Eugenia Grandet"jako Eugenia(reż.A.Gąssowski) 1951 r."Śluby panieńskie"jako Aniela Dobrójska(reż.K.Fabisiak) 1952 r."Szkoła żon"jako Anusia(reż.Czesław Staszewski) 1952 r."Ich czworo"jako Szwaczka;Sługa(reż.K.Fabisiak) 1953 r."Cyrulik sewilski"jako Rozyna(reż.Andrzej Uramowicz) 1954 r."Eugenia Grandet"jako Eugenia(reż.A.Gąssowski;K.Fabisiak) 1954 r."Intryga i miłość"jako Luiza(reż.A.Gąssowski) 1956 r."Dom Bernardy Alba"jako Amelia(reż.Włodzisław Ziembiński) 1957 r."Brat marnotrawny"jako Pani Middleton(reż.Andrzej Dobrowolski) 1957 r."Lilla Weneda"jako Lilla Weneda(reż.W.Ziembiński) 1958 r."Bezimienna gwiazda"jako Nieznajoma(reż.Józef Gajdar) 1960,1973 r."Kram z piosenkami",różne role(reż.Barbara Fijewska) 1961 r."Klątwa"jako Matka(reż.Zbigniew Roman) 1961 r."Sto dni małżeństwa"jako Tesia(reż.Zdzisław Tobiasz) 1962 r."Kordian"(reż.Ryszard Sobolewski) 1963 r."Wesele"jako Gospodyni(reż.Józef Gruda) 1964 r."Ania z Zielonego Wzgórza"jako Maryla Cuthbert(reż.Halina Koman-Dobrowolska)  1965 r."Balladyna"jako Matka(reż.Maria Straszewska)  1966 r."Dziady"jako Pani Rollison(reż.Jan Maciejowski)  1968 r."Hedda Gabler"jako Julia Tesman(reż.Maryna Broniewska)  1968 r."Królowa przedmieścia"jako Uderska(reż.Ewa Kołogórska)  1969 r."Królowa Śniegu"jako Babunia(reż.Jowita Pieńkiewicz)  1971 r."Rewizor"jako Żona podoficera(reż.Jitka Stokalska)  1972 r."Panna Maliczewska"jako Michasiowa(reż.Wojciech Jesionka)  1972 r."Powrót Odysa"jako Euryklea(reż.W.Jesionka)  1974 r."Człowiek znikąd"jako Soniuszka(reż.J.Gruda)  1974 r."Awans"jako Wczasowiczka(reż.Maciej Englert)  1976 r."Ślub Katarzyna Matka i Królowa"(reż.Krystyna Tyszarska)  1977 r."Przedwiośnie"jako Matka(reż.Janusz Bukowski)  1977 r."Kartoteka"jako Tłusta kobieta(reż.Jan Jeruzal)  1977 r."Pan Tadeusz"(reż.J.Bukowski)  1979 r."Czerwony Kapturek"jako Babcia(reż.E.Kołogórska)  1980 r."Romeo i Julia"jako Niania Julii(reż.J.Bukowski)  1982 r."Miarka za miarkę"jako Mniszka(reż.I.Wollen)  1983 r."Ulisses"jako Rajfura(reż.Wanda Laskowska)  1983 r."O dwóch takich,co ukradli księżyc"jako Matka(reż.Bogusława Czosnowska)  1987 r."Życie jest snem"jako Dama I(reż.Andrzej May)  2000 r."Wesele"(reż.Janusz Józefowicz)  2002 r."Czarownice z Salem"jako Rebeka Nurse(reż.Jacek Bunsch)  2003 r."Komandor dzisiaj nie przyjdzie"jako Matka(reż.Tatiana Malinowska-Tyszkiewicz)  2004 r."Orbanowa",monodram,jako Orbanowa(reż.T.Malinowska-Tyszkiewicz)  2006 r."Zabawa w koty"jako Erzi Orban(reż.T.Malinowska-Tyszkiewicz)  2007 r."Gąska"(reż.Anna Kękuś-Poks)  2009 r."Dawno temu dziś"(reż.T.Malinowska-Tyszkiewicz)

Teatr Telewizji

1976 r."Relacja"(reż.Jerzy Wójcik) 1977 r."Medea"jako Stara kobieta(reż.Jerzy Wójcik) 1987 r."Scenarzyści"jako Sąsiadka(reż.Andrzej May)

Reżyseria

• 1957 r."Cyd"(fragmenty)asystentka reżysera
• 1958 r."Zygmunt August"(fragmenty)asystentka reżysera
• 1976 r."Yerma,czyli Bezpłodna"reżyseria

Filmografia

• 1979 r."Elegia"jako Niemka(reż.Paweł Komorowski)
• 2006 r."Thr3e"(reż.Robby Henson)

Odznaczenia,nagrody i nominacje

• 1969 r.Zasłużony Działacz Kultury
• 1975 r.Złoty Krzyż Zasługi
• 1977 r.Złota Honorowa Odznaka Towarzystwa Przyjaciół Szczecina
• 1985 r.Medal 40-lecia Polski Ludowej
• 2010 r.Złota Odznaka Honorowa Gryfa Zachodniopomorskiego
• 2010 r.nominacja do Bursztynowego Pierścienia
• 2015 r.Gloria Artis Srebrny Krzyż