niedziela, 30 października 2016

Łapy

Miasto w województwie podlaskim w powiecie białostockim,siedziba gminy miejsko-wiejskiej Łapy.Położone na Nizinie Północno podlaskiej nad rzeką Narew.Według danych z 30 czerwca 2012 r.miasto liczyło 16153 mieszkańców.Znajdują się w nim zamknięte Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Łapach S.A.(ZNTK w Łapach S.A.)obecnie na miejscu ZNTK działa zakład Warsztaty Wagonów Kolejowych WWK Łapy,mleczarnia oraz zamknięta w lutym 2008 r.cukrownia.Ponadto Łapy są ośrodkiem medycznym i edukacyjnym dla obszaru byłego powiatu łapskiego.

Położenie
Miasto Łapy jest usytuowane w Polsce północno-wschodniej.Zgodnie z podziałem Polski na regiony fizycznogeograficzne dokonanym przez Kondrackiego miasto Łapy leży na Nizinie Północno podlaskiej,nad Doliną Górnej Narwi.Miasto Łapy położone jest nad rzeką Narew.Leży na obszarze o wysokościach od 120 do 130 m n.p.m.Miasto znajduje się w otulinie Narwiańskiego Parku Narodowego.Według danych z 1 stycznia 2010 r.powierzchnia miasta wynosiła 12,14 km².W latach 1954–1975 Łapy były siedzibą powiatu w województwie białostockim.Od 1975 do 1998 r.miasto administracyjnie należało do mniejszego woj. białostockiego.
Dzielnice mieszkalne
Obecnie Łapy składają się z następujących dzielnic:
  • Barwiki
  • Bociany
  • Goździki
  • Leśniki
  • Osse
  • Popłoniec
  • Wity
  • Wygwizdowo
  • Zięciuki
Historia
Nazwa Łapy jest pochodzenia mazowieckiego i pierwotnie oznaczała przydomek rodu,który założył osadę nad Narwią.Legenda wiąże powstanie miasta Łapy ze szlachcicem Łappą herbu Lubicz,który osiadł tutaj w czasie kolonizacji mazowieckiej w XV wieku.Pierwsze wzmianki historyczne o tych terenach pochodzą z początku XIII wieku.Wiadomo,że w 1375 r.Płonka Kościelna była samodzielną parafią.Początkowo Łapy stanowiły zaścianek,gdzie szlachta od zawsze kultywowała tradycje patriotyczne.Wkrótce w wyniku rozrostu wioski powstały osady zlokalizowane na zachodnim i wschodnim brzegu rzeki Narew(w późniejszych wiekach handlowego szlaku wodnego z miejscowości Suraż do Gdańska,XVI–XVII w. i po II wojnie światowej z Puszczy Białowieskiej do Tykocina) i po wschodniej stronie traktu Suraż Płonka.W wyniku powiększania się rodu powstało szereg zaścianków,takich osad jak:Rechy,Brusięta,Barwiki,Korczaki,Pluśniaki,Wągle,Wity,Zięciuki,Kosmyki,Łazie,Stryjce,Wojtysze.Niektóre z tych nazw zaniknęły,a pojawiły się nowe,takie jak:Goździki,Dębowizna,Bociany,Leśniki.Po III rozbiorze Polski Łapy znalazły się pod zaborem pruskim,a w 1807 r.po układzie w Tylży ziemie te znajdowały się w Księstwie Warszawskim,następnie w 1815 r.w Królestwie Polskim.Ważnym wydarzeniem dla dalszej historii Łap był 1812 r.kiedy to dwukrotnie przemaszerowały tędy wojska napoleońskie.W latach dwudziestych XIX wieku zaścianki liczyły ponad 1000 mieszkańców i 180 domów.W 1925 r.przez połączenie sześciu zaścianków(Łapy-Barwiki,Łapy-Leśniki,Łapy-Zięciuki,Łapy-Wity,Łapy-Goździki,Łapy-Bociany)powstały Łapy mające charakter osady rolniczej.Łapy swój rozwój zawdzięczają oddaniu do użytku 15 grudnia 1862 linii kolei warszawsko-petersburskiej ze stacją kolejową w Łapach oraz wybudowaniu przez Francuzów w tym samym roku warsztatów naprawy parowozów oraz wagonów.Spowodowało to nie tylko napływ rzemieślników i robotników z okolicznych wiosek,ale i również z odległych ziem polskich i Cesarstwa Rosyjskiego.W nocy z 22 na 23 stycznia 1863 r.stacja kolejowa w Łapach została zdobyta przez grupę kolejarzy z warsztatów oraz oddział powstańczy Władysława Cichorskiego Zameczka.Zakłady naprawy wagonów istniały w Łapach pod nazwą Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Łapach S.A.Inwestycje te miały decydujący wpływ na urbanizację Łap,którym 1 stycznia 1925 zostały nadane prawa miejskie.W przededniu II wojny światowej miasto liczyło około 7300 mieszkańców.W trakcie działań wojennych miejscowość została zniszczona w 80%.Wymordowano całkowicie ludność żydowską miasta.
Transport
Drogi
Przez Łapy przebiegają dwie drogi wojewódzkie:
Ponadto 19 km na północ od Łap przebiega droga krajowa nr 8 oraz droga ekspresowa S8.
Kolej
Przez miasto przebiegają szlaki komunikacyjne:
W centrum Łap znajduje się stacja kolejowa Łapy oraz przystanek kolejowy Łapy Osse,oddalony 3 km od centrum,w dzielnicy Osse.Z Łap pociągiem można dojechać do wielu miast(Bielsko-Biała,Warszawa,Suwałki,Białystok,Wrocław,Opole,Częstochowa,Kraków,Szczecin,Poznań).
Komunikacja autobusowa
W Łapach znajduje się kilka przystanków autobusowych PKS oraz dworzec autobusowy(obok dworca PKP).Przewoźnik,PKS Białystok,zapewnia połączenia m.in.w kierunku Białegostoku,Zambrowa,Siemiatycz,Bielska Podlaskiego.
Szlaki rowerowe
Przez Łapy przebiegają:
Gospodarka
Gospodarka Łap do 2009 roku była oparta przede wszystkim na działających wówczas: cukrowni będącej niegdyś jedną z najlepszych w Polsce i Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego.Niestety dla miasta,zakłady te zostały zamknięte.W tej miejscowości planowane jest utworzenie tzw.Podstrefy Łapy w ramach Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.Odpowiedni projekt ustawy trafił do Rady Ministrów.Rozwój gospodarki przemysłowej w Łapach i okolicy hamuje przede wszystkim bliskie położenie Narwiańskiego Parku Narodowego.Za to miasto ma potencjał do rozwoju gospodarki turystycznej.
Turystyka
  • Atrakcje
    • Dom Etkunów przy ul.Spółdzielczej z lat 20 XX w.
    • Narwiański Park Narodowy
    • Osiedle kolejarskie„Wygwizdowo”4 drewniane domy mieszkalne z okresu międzywojennego
    • Osiedle kolejarskie„Osse”27 murowanych domów mieszkalnych z lat 30 XX
    • Pomnik Bohaterskich Dzieci Polskich poświęcony pamięci dzieci,które zginęły w czasie II wojny światowej
    • Kamień poświęcony ppłk.Stanisławowi Nilskiemu-Łapińskiemu
    • Wieża ciśnień w zespole dworca kolejowego z początku XX
    • Cmentarz ewangelicko-augsburski i prawosławny Łapy-Osse
    • Zespół Kościoła Parafialnego pod wezwaniem św.Piotra i Pawła:
      • brama murowana z lat 1920–1927
      • plebania drewniana z około 1929 r.
      • wikariat murowany ok.1930 r.
      • kapliczka z 1920 r.
    • Rynek miasta
    • Zespół blokowy przy ulicy Sikorskiego
Kluby i organizacje sportowe
  • Pogoń Łapy
  • UKS Narew Łapy
  • Łapskie Towarzystwo Rowerowe„Peleton”
  • UKS„Olimp”LO Łapy
  • UKS„Łapa”Łapy
  • UKS Akademia Siatkówki Łapy
Organizacje i stowarzyszenia kulturalne
Związki wyznaniowe
Placówki oświatowe 
Przedszkola
  • Przedszkole Samorządowe nr 1
  • Przedszkole Samorządowe nr 2
Szkoły podstawowe
  • Katolicka Szkoła Podstawowa im.Kardynała Stefana Wyszyńskiego
  • Szkoła Podstawowa nr 1
  • Szkoła Podstawowa nr 2
  • Szkoła Podstawowa nr 3(w Zespole Szkół w Łapach)
Gimnazja
  • Gimnazjum nr 1
  • Gimnazjum nr 2(w Zespole Szkół w Łapach)
Szkoły średnie
  • I Liceum Ogólnokształcące
  • Zespół Szkół Mechanicznych
    • II Liceum Ogólnokształcące
    • II Liceum Profilowane
    • Technikum
    • Zasadnicza Szkoła Zawodowa
    • Szkoła Policealna dla młodzieży
    • Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych
    • Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych
    • Szkoła Policealna zaoczna
Zabytki
Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa:
  • kościół parafialny pw.św.św.Piotra i Pawła,ul.1 Maja,1913-1926,nr rej.A-415 z 20.10.1981
  • osiedle kolejarskie Łapy-Osse(27 murowanych domów mieszkalnych)1925-po 1930,nr rej.646 z 26.06.1987:
    • domy,ul.Kolejowa nr 1,3,5,7,9,11,13,15,17,19,21
    • domy,ul.Warszawska nr 1,3,5,7,9,11,13,15,17,19,21,23,25,27,29,31
  • osiedle kolejarskie Wygwizdowo,po 1930 r.nr rej.A-421 z 22.06.1987:
    • domy drewniane,ul.Wygwizdowo nr 3,5,7,9 z 1924 r.
  • dom,ul.Sikorskiego 54,po 1920 r.nr rej.A-140 z 8.07.2005
  • Dom Etkunów przy ul.Spółdzielczej 8 z lat 30 XX w.1930 r.nr rej.AQ-21 z 17.08.2001
Urodzeni w Łapach
Autor: o

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Subskrybuj: Komentarze do posta (Atom)