Józef Szajna

Ur.13 marca 1922 w Rzeszowie,zm.24 czerwca 2008 w Warszawie malarz,scenograf,reżyser,profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.W czasie II wojny światowej więzień niemieckich obozów KL Auschwitz i Buchenwaldu.

Życiorys
Urodził się w spolonizowanej od kilku stuleci rodzinie włoskiego lub niemieckiego pochodzenia,jako jeden z trzech synów kolejowego maszynisty Juliana Szajny i jego żony Karoliny z Pieniążków.W okresie okupacji niemieckiej był uczestnikiem ruchu oporu,działając w Związku Walki Zbrojnej.Aresztowany trafił do obozu koncentracyjnego KL Auschwitz,a później do Buchenwaldu,był więźniem Karnej Kompanii.Przeżycia obozowe znalazły swe odbicie w twórczości.Jego twórczość to technika malarska,połączona z asamblażem i kolażem,której treścią jest zagłada,zniszczenie,przemijanie.Studiował w krakowskiej ASP,dyplom z grafiki otrzymując w 1952 roku,zaś dyplom ze scenografii w 1953 roku.W latach 1955-1966 był współzałożycielem,dyrektorem,dyrektorem artystycznym Teatru Ludowego w Krakowie,gdzie jego twórczość plastyczna w wyraźny sposób wpływała na kształt przedstawień(m.in."Rewizor"M.Gogola,"Księżniczka Turandot"C.Gozziego,"Myszy i ludzie"według J.Steinbecka,"Dziady"A.Mickiewicza).Należał do PZPR.W roku 1972 założył Warszawskie Centrum Sztuki„Studio”.Opracował scenografię i reżyserował wiele przedstawień teatralnych w kraju i za granicą.Jego prace były i są wystawiane w wielu miastach Polski i na licznych wystawach światowych.Współpracował z teatrami w Anglii,Holandii,Niemczech,Izraelu,Egipcie,Turcji,Portugalii i Hiszpanii.Był członkiem międzynarodowych stowarzyszeń artystów,członkiem włoskiej Akademii Sztuki i Pracy,przewodniczącym Stowarzyszenia Kultury Europejskiej,honorowym członkiem Association Internationale des Arts Plastiques,oraz członkiem Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej.W 50 rocznicę wyzwolenia Auschwitz koordynował pracami nad wystawą stanowiącą hołd dla ofiar nazizmu.W latach 1988-1990 członek Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.Zmarł 24 czerwca 2008 roku w Warszawie.Został pochowany 30 czerwca na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Odznaczenia i nagrody
Otrzymał liczne medale i nagrody,m.in.Nagrodę miasta Krakowa i Warszawy,nagrodę"Foundation of A.Jurzykowski"(Fundacja Jurzykowskiego)w Nowym Jorku oraz Nagrodę im.Stanisław Ignacego Witkiewicza.Był uhonorowany m.in.Krzyżem Kawalerskim,Komandorskim,Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą i 13 marca 1997 postanowieniem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego"w uznaniu doniosłych zasług dla kultury oraz za wybitne osiągnięcia w twórczości artystycznej"Krzyżem Wielkim(1997 r.)Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Oświęcimskim.W 2005 r.został odznaczony przez ministra kultury Waldemara Dąbrowskiego Złotym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis.Honorowy obywatel Opola.

• w 1976 roku otrzymał dyplom Ministra Spraw Zagranicznych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Stefana Olszowskiego

Był również odznaczony Medalem 30-lecia Polski Ludowej i odznaką Zasłużony Działacz Kultury.Pośmiertnie 6 lipca 2008 odsłonięto odcisk jego dłoni w brązie na Bursztynowej Promenadzie Gwiazd w Gdańsku.